Trafikteki motosiklet sayısı ilk kez 5 milyonu geçti! Otomobil satışını bile solluyor… Bu ilginin asıl sebebi ne? ‘Artık iki şeridin arasında 1,5 metre genişlikte boyalı yollar olmalı’
Güncelleme Tarihi:
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre trafiğe kaydettirilen motosiklet sayısı bu yıl 1 milyona yaklaştı. Toplamda ise 5 milyon 79 bin 396'ya çıkarak son yılların rekorunu kırdı. Hatta geçtiğimiz yıl eylül ayında otomobilden çok motosiklet satıldı. Peki insanları motosiklete teşvik eden sadece trafiğin günden güne sorun haline gelmesi mi yoksa başka nedenler mi var? Uzmanlar hurriyet.com.tr’ye anlattı.
TÜİK'in açıkladığı verilere göre Türkiye’de trafiğe kayıtlı motosiklet sayısı 2019'den beri sürekli artış gösteriyor. 2019'da 3 milyon 331 bin 326 olan trafiğe kayıtlı motosiklet sayısı; 2020'de 3 milyon 512 bin 576'ya, 2021'de 3 milyon 744 bin 370'e, 2022'de 4 milyon 141 bin 914'e yükseldi. 2023'te ise yıllık bazda 937 bin 482 adet artarak 5 milyon 79 bin 396'ya çıktı.
ZİRVEDE İSTANBUL VAR
Trafiğe kayıtlı motosikletlerin illere göre dağılımına bakıldığında da İstanbul'un 641 bin 290 araçla ilk sırada yer aldığı görülüyor. Megakent’i 426 bin 590 motosikletle Antalya ve 390 bin 542 motosikletle İzmir takip ediyor. Motosiklet sayısının en az olduğu illerde ise 712 ile Ardahan, 945 ile Hakkari ve 1032 ile Tunceli yer alıyor.
Artan bu ilgi ilginç veriler de ortaya çıkarıyor. Örneğin Türkiye tarihinde ilk kez 2023'te otomobilden çok motosiklet satıldı. Geçtiğimiz yıl Temmuz ayında küçük bir farkla otomobili geride bırakan motosiklet satışları eylül ayında arayı açtı. 2023’ün ilk dokuz ayında 667 bin otomobil, 732 bin motosiklet satıldı.
Geçtiğimiz yıla oranla motosiklet satışlarında yüzde 200'i aşan bir artış yaşanıyor. Ortalama bir motosiklet 20 bin ile 120 bin lira arasında satılıyor. Hızla artan motosiklet tutkusu ikinci el pazarına da yansımış durumda... Öyle ki geçen yıl 1 milyon 121 bin adedin üzerinde ikinci el motosiklet satışı yapıldı. Bu yılki beklenti ise en az 1 milyon 250 bin adet.
Peki motosiklet sayındaki bu artışı nasıl yorumlamak gerekiyor? Motosiklet artık güvenli araç olarak görülmeye mi başlandı? Motosiklet alırken nelere dikkat etmek gerekiyor? Bunun gibi pek çok soruya uzmanlarla cevap aradık.
TRAFİK, PARK SORUNU VE OTOMOBİL FİYATLARINDAKİ ARTIŞ MOTOSİKLETE İLGİYİ ARTIRDI
İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaştırma Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, “Motosiklete olan eğilime dair verileri incelediğimizde pandemi döneminden sonra ciddi artışın olduğu görülüyor. Zaten veriler olmasa da büyük şehirlerde trafikte ciddi oranda motosiklet kullanıcılarının çoğaldığını gözlemek mümkün… Genel olarak bu artışın yaşanmasında büyük şehirlerdeki aşırı trafik, park sorunu ve otomobil fiyatlarındaki artışın etkili olduğunu söyleyebilirim” dedi.
Motosiklet konusunda uzman ve ileri sürüş eğitmeni olan Zafer Akçay ise bu ilgiyi beş maddede sıralayarak şu bilgilerin altını çizdi:
“Birincisi şehir içi scooter kullanımı. Bu hem kolaylık sağladı hem de özendirici oldu. İkincisi de kargo ve kuryelerinin ciddi şekilde artması... Çünkü artık her şey kargo ile gidip geliyor. Üçüncüsü ise pandemi döneminde artan yalnız seyahat etme özgürlüğü... Dördüncüsü ve en önemlisi de büyük şehirlerde motosikletin trafikte kolay ulaşım imkânı sağlıyor olması. İnsanlar son yıllarda bunun ciddi şekilde farkına vardı. Beşincisi de eğitimlerin çok yaygınlaşması. Özellikle büyük şehirlerdeki insanlar, Avrupa'daki gibi eğitime ulaşabiliyor. Böylelikle korkmadan motosiklet kullanabiliyorlar.”
Grafikler: Harun Elibol
MOTOSİKLET TRAFİKTE KOLAYLIK SAĞLIYOR OLSA DA GÜVENLİK PROBLEMLERİ RİSK OLUŞTURUYOR
Motosikletin hem trafik hem de toplu taşımadaki yükü azaltması açısından faydalı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, bu pozitifliğin dışında güvenlik problemlerinin de çok fazla olduğunu söyledi ve ekledi:
“Ne yazık ki yollarımızda motosikletlere yönelik belli bir sistem bulunmuyor. Her boşluktan geçerek hem kendilerini hem de diğer sürücüleri riske atıyorlar. Hatta motosiklet sürücülerinin büyük bir kısmı yolun en sağındaki emniyet şeridinden gitmeyi kendilerine hak olarak görüyorlar. Halbuki böyle bir kural yok. Profesyonel motosikletçiler bunu yapmak bir yana, yapanlara tepki gösteriyor ama yine de sayı azalmıyor giderek artıyor.”
Karayolları tarafından yayımlanan yeni yönetmelikte B sınıf ehliyetle 125 cc'ye kadar olan motorlar kullanılabiliyor. Yönetmeliğe göre gereken sağlık şartlarını taşımak ve daha önce geriye doğru beş yıl içinde sürücü belgesi geçici veya daimi olarak geri alınmamış olmak koşulları aranıyor. Yapılan düzenleme yalnızca şahsi kullanım için geçerli oluyor. Ticari faaliyette kullanılan motosikletler bu uygulamanın haricinde tutuluyor.
‘ARTIK MOTOSİKLETLERE ÖZEL YOLLAR OLMALI
“Trafikteki motosiklet sayısının artması, yolların kullanımında disiplinin sağlanması konusunu gündeme getirmeli” diyen Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, “Normalde motosiklet için en doğrusu diğer araçlardan ayrılacak bağımsız bir şeridin olması… Ancak bu yolu ayırmak her yolda aynı şekilde mümkün olmayabilir. Örneğin bazı yollarda motosiklet birinci ya da ikinci şerit arasını kullanacak veya en sağ şeridi kullanacak gibi kural getirilebilir. Bu şekilde bir kural tanımlanmazsa trafikte tehlikenin boyutu ciddi şekilde artacak gibi gözüküyor. Şu an oldukça düzensiz bir kullanım bulunuyor” ifadelerini kullandı.
‘AVRUPA VE ABD’DE BENZER ÖRNEKLER BULUNUYOR’
İstanbul trafiğinin çözümünün bisiklet ve motosikletten geçtiğine dikkat çeken Zafer Akçay da motosiklet için özel yolların olması gerektiğini söyledi. Akçay, şöyle devam etti:
-- Amerika’da motosiklete özel oldukça geniş yollar bulunuyor. Özellikle Kuzey Amerika’da ciddi şekilde sadece motosiklete bırakılan ve otomobillerin giriş yapamadığı yollar var. Avrupa da bu konuda oldukça bilinçli… Kıtada genel olarak birinci ve ikinci şeritlerin arası ambulans yolu. Pek çok ülke bu yolu, belli hız sınırında olmak kaydıyla motosiklet sürücülerine kullandırıyor.
-- Ülkemizde Amerika’daki gibi bir adım atılması zor gözüküyor. Ancak Avrupa’daki gibi yapabiliriz. İki şeridin arasında 1,5 metrelik genişlikte boyalı yollar bu işi kökünden çözer gibi gözüküyor. Bunu yapabilirsek motosikleti daha da teşvik etmiş olacağız. Örneğin D-100 yani E5 karayolunda bunu yapabilirsek bu yolu motosiklet sürücüleri için daha güvenli hale getirmiş oluruz. Şu an bu yol ne yazık ki motosiklet için çok güvensiz.
