Tarihin unuttuğu bir katliamın yaralarını taşıyorlar
Güncelleme Tarihi:
Kamboçya'da bundan 30 yıl önce Allah'a yakarmak, doğrudan ölüme gönderilmekle eş anlamlıydı. Müslüman Chamlar bu unutulan korku dolu günlerin tarihte yerini almasını istiyor.
Başkent Phnom Penh'te Kızıl Kmerler rejiminin hayatta kalan dört üst düzey yetkilisinin yargılandığı uluslararası mahkemenin, bu yetkililer hakkındaki iddianamesinde, “dini liderlerin katledildiği, kitlesel katliamın yapıldığı, camilerin yıkıldığı, Kuranların yakıldığı, Müslümanlara zorla domuz eti yedirildiği ve türbanın yasaklandığı” ifadeleri bulunuyor.
Kimse tam olarak kaç Müslüman Chamın öldürüldüğünü bilmiyor, ama bu dönemi araştıran Kamboçya Dokümantasyon Merkezi (DC-Cam) 1975 ile 1979 arasında 700 bin kişiden 100 bin ila 500 bininin öldürüldüğünü tahmin ediyor.
Hayatta kalanlardan Zekeriya Bin Ahmed, “İnsanlar namaz kılabilmek için her yolu deniyordu, bazen kağnıda, bazen ormanda, bazen de yıkanırken” diyor. 61 yaşındaki Bin Ahmed, bir daha hiç göremediklerini hatırlıyor ve “Birçoğu öldürüldü” diyor.
TRAVMAYI UNUTMAYA ÇALIŞIYORLAR
Şimdi Chamlar adalet istiyor. Chraing Chamres Camisinin dini lideri SalesPin Apoutorliep, “Pol Pot rejiminde neler olup bittiğini ortaya koyacakmahkemeye tam destek veriyoruz. Şimdi hikayemizi anlatabiliriz” diyor. Sales PinApoutorliep, o dönemde anne-babasını ve dört kardeşini kaybetmiş.
DC-Cam'dan Farina So ise Kızıl Kmerler döneminde Chamların acılarına ilişkin pek az belge bulunduğunu, onların çektiği acılara dair çok az araştırma yapıldığını belirterek, “Halk tarafından tanınmaya ihtiyaçları var” diyor.
Chamlar bugün Kamboçya'da 500 bin kişi kadar, bunların çoğu Sünni. Camilerini yeniden inşa eden Chamların İslam'ı öğrendikleri ve öğrettikleri okulları da var. Farina So'ya göre, “bu travmayı unutmaya çalışıyorlar, ama süreç yavaş işliyor”.
O günleri yaşamamış olan gençlerde de yara hala kanıyor. Bin Ahmed'in gelini Yakin El, geçmişte olanların mahkemede ele alınmasından memnun. Küçük bir çocukken akrabalarının yaşadıklarını öğrendiğinde şok geçirdiğini anlatıyor ve öldürülenleri unutmamak gerektiğini söylüyor.