Sil baştan sanat

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü (DOBGM) ile Devlet Tiyatroları’nı (DT) lağvederek Türkiye Sanat Kurumu’nu kuracak kanun taslağı, özel sanat sektörünü ‘destekleme’ üzerine kurgulandı. Hazırlık aşamasının 2009 yılına dayandığı taslağın çıkış noktası, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2009’daki verileri oldu. Bu istatistiklerde işsizlik oranının mesleklere göre dağılımı sıralamasında ilk sırayı sanat kurumunun alması düzenlemeyi yapmada itici güç oldu. Bu tarihten itibaren bakanlık, dünyadaki sanat sistemi örneklerini araştırmaya başladı.

Sanatçılar ‘Bu son şansımız’ diyerek taslağı protesto etti

İNGİLTERE MODELİ

Ağırlıklı olarak İngiltere’deki Sanat Konseyi’nin yapısı detayları ile incelendi. Konsey sanata, devlet denetimi olmaksızın, devlet yardımı sağlıyor. Konseyin başkanını Kraliçe atıyor. Bu doğrultuda sanat projelerinin değerlendirilmesi, desteklenmesi ve yaptırılması için idari ve mali özerkliğe sahip, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Türkiye Sanat Kurumu kurulacak. Kurumun karar organı ‘Türkiye Sanat Kurulu’ olacak. Kurul 11 üyeden oluşacak. Farklı dallarda kültür ve sanata katkı sağlayacak nitelikteki projelerin desteklenmesine karar verecek ve yetenekli sanatçılara uluslararası eğitim verilmesini de sağlayacak.

ÖZLÜK HAKLARINA DOKUNULMUYOR

Bu kurumun kurulmasıyla bakanlık bünyesindeki DOBGM, DT ve Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’ne bağlı sanat toplulukları kalkacak. Bakanlığa bağlı sanatçılar isterlerse 52 üniversite bünyesinde bulunan konservatuvarlarda görev alabilecekler. İsterlerse de özlük hakları saklı kalarak maaşlarını almaya devam edebilecekler. Özel tiyatro açmaları ve görev almaları dahilinde de bakanlık destekleyecek. Dizi veya filmlerde oynamaları engellenmeyecek. Bakanlık, DT ve DOBGM’nin kullandığı büyük dekor ve kostüm atölyelerini de bünyesinde tutarak özel sanat kurumlarının yardımına açacak.

SKYFALL ÖRNEĞİ

Bakanlık, kapattığı sanat kurumlarında Türkiye’yi temsil edebilecek prestij toplulukları da bünyesinde tutacak. Örneğin, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ve Cumhurbaşkanlığı Klasik Türk Müziği Korosu dağıtılmayacak. DOBGM ve DT’den de uluslararası temsiller yapabilecek topluluk oluşturulacak. Sinema alanında da Skyfall örneği alınarak yabancı filmlerin Türkiye’de çekilmesini artıracak KDV muhafiyeti düzenlemesi yapıldı.

ÇIKIŞ NOKTASI SİNEMA

Görüştüğümüz Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri taslağı şöyle savundu: “Düzenlemeyi kültür endüstrisi oluşturmak için bir adım olarak görüyoruz. Sanatı tüm topluma yaymak istiyoruz. Şu anda DOBGM’de uygulanan sistem Rusya’dan alınmış ve 1950’lere dayanıyor. Rusya bile artık bu sistemi kullanmıyor, farklı bir yapılanmaya gittiler. Yeni düzenlememizin en büyük özelliği destekleme sistemine dayalı olması. Çıkış noktası da Sinema Genel Müdürlüğü’nün her yıl filmlere verdiği destek oldu. Sinemada yürütülen uygulama bütün sanat dallarına yayılacak. 2004’te yedi film vizyona girerken desteklerimizle bu sayı 70’lere yükseldi. Gelen projeler incelenerek çalışma grupları oluşturulacak ve desteklenecek eserleri belirleyecek.”