‘Sihirli formül’ masada

Kıbrıs'ta bugün iki taraf arasında yüz yüze görüşmeler baÅŸlıyor. ‘‘Sihirli formül’’ diye anılan ‘‘Kıbrıs BirleÅŸik Devletleri’’ planı masaya yatırılacak. Ancak BM'nin müdahale sinyalleri yüzünden görüşmeler ‘‘sisli’’ bir havada baÅŸlıyor. KKTC lideri DenktaÅŸ, dün BM'yi müdahale etmemesi konusunda uyardı.Hayatlarını Kıbrıs sorununa adayan 78 yaşındaki KKTC CumhurbaÅŸkanı Rauf DenktaÅŸ ile 83 yaşındaki Glafkos Klerides, siyasi kariyerlerini halklarına bir çözüm hediye ederek noktalamak hedefiyle bu sabah YeÅŸil Hat'ta müzakere masasına oturacak. Taraflar arasında hemen hemen her konuda derin görüş ayrılıkları bulunması nedeniyle çetin pazarlıklara sahne olması beklenen müzakereler BM'nin müdahale sinyalleri nedeniyle ‘‘sisli’’ bir havada baÅŸlayacak. KKTC CumhurbaÅŸkanı Rauf DenktaÅŸ, dün BM'yi taraflara müdahale etmemesi konusunda uyardı ve özellikle Kıbrıs özel Temsilcisi Alvaro de Soto'yu hedef alan sert açıklamalar yaptı. DenktaÅŸ ÅŸunları söyledi:‘‘Görüşmeleri yozlaÅŸtırmak için bir hareket baÅŸlatılmıştır. Bu görüşmeleri kesilen toplumlararası görüşmelerin devamıymış gibi göstermek için güzel bir oyun tezgahlanmaktadır. Ama biz neyi müdafa edeceÄŸimizi biliyoruz. De Soto, aramızda toplumlarası görüşmelerin yeniden baÅŸladığı haberini yaymak için dolaÅŸmaktadır. Lüzumsuz görüşmelere gerek yoktur. Ben de Soto ile deÄŸil Klerides'le görüşeceÄŸim.' Türk tarafı yeni müzakere sürecinde BirleÅŸmiÅŸ Milletler'in masaya eski planların devamı niteliÄŸinde çözüm önerileri getirmesini istemiyor. Müzakereler, YeÅŸil Hat'ta yapılacak. Görüşmelere taraflar dörder kiÅŸilik heyetlerle katılacak. Çözüm için altı aylık bir süre öngörülüyor ancak BirleÅŸmiÅŸ Milletler'in Kıbrıs'ın Avrupa BirliÄŸi'ne gireceÄŸi 2004 başına kadar devrede kalacağı belirtiliyor. BM Kıbrıs'ta 8, New York ve Cenevre'de de birer tur görüşme planlıyor.Kıbrıs görüşmeleri, BM'e sadece 2002 yılı için 1.413 bin 400 dolara (yaklaşık 2 trilyon lira) mal olacağı bildirildi.‘Kıbrıs BirleÅŸik Devletleri’ formülüAvrupa BirliÄŸi'nin merkezi olan Brüksel'e ulaÅŸan ‘‘sihirli formül’’ün adı ‘‘Kıbrıs BirleÅŸik Devletleri’’. En geç 2004'te Avrupa BirliÄŸi üyesi olacak ve 'Kıbrıs BirleÅŸik Devletleri' adını taşıyacak olan ülkeye iliÅŸkin çözüm formülü, 'Federasyon-Konfederasyon' arası bir formüle dayanıyor. Önerilen unsurlar ve tarafların tutumu şöyle:EŞİTLÄ°K HAKLARIÄ°ki taraf da siyasi anlamda eÅŸit olacak.Türk tarafı: Ä°ki devletin egemen eÅŸitliÄŸine dayanan yeni bir ortaklık kurulması gerekir.Rum tarafı: Egemenlik bölünemez.DEVLET YAPISIÄ°ki federe devletli gevÅŸek federasyon.Türk tarafı: Kıbrıs uluslararası kuruluÅŸlarda tek çatı altında temsil edilebilir.Rum tarafı: Kanatların geniÅŸ yetkilere sahip olacağı, güçlü bir merkezi hükümetin esas olduÄŸu federasyon en geçerli çözümdür.TOPRAK TALEBÄ°TopraÄŸa karşı anayasal hak.Türk tarafı: Egemenlik karşılığında Rumlara bir miktar toprak bırakılabilir. 1992'de Türk tarafı yüzde 29+formülüne kabul etmiÅŸti.Rum tarafı: MaraÅŸ ve Güzelyurt Rumlar'a bırakılsın. Karpaz'da Rum kantonu oluÅŸturulsun. Türk tarafının elindeki toprak yüzde 24'e düşürülsün.GARANTÖRLÃœKTürkiye ve Yunanistan garantör kalacak.Türk tarafı: Türkiye'nin garantörlük hakları sulandırılamaz. Rum tarafı: Türkiye'nin tek taraflı müdahale hakkı kalkmalı. Ada'nın güvenliÄŸi uluslar arası güç tarafından saÄŸlanmalı.MÃœLKÄ°YET VE GÖÇMENLERSerbest dolaşım, yerleÅŸim ve mal edinme ÅŸartları geçici olarak sınırlandırılacak.Türk tarafı: Üç özgürlükler sınırlandırılmalıdır.Rum tarafı: Mümkün olduÄŸu kadar çok sayıda Rum göçmen, Kuzey'e dönebilmeli. Â