SALT artık Ankara’da

Kısa bir yolculuktan sonra bir grup gazeteci başkente ulaşıyoruz. Her biri birbirinden güzel tarihi binalarla süslü Ulus’a doğru yola koyuluyoruz. Hedefimiz eski Osmanlı, şimdiki Garanti Bankası. Ankara’nın çiçeği burnunda sanat mekânı SALT Ulus daha içeri adımımızı atmadan bizi heyecanlandırıyor.
Sergiyi araştırma ve programlarda görevli Sezin Romi gezdiriyor. İlk kez Şubat 2012’de SALT Galata’da gördüğüm ‘O Zamanlar Konuşuyorduk’ 90’ların ilk yarısında Türkiye’deki üç güncel sanat sergisi üzerine yürütülmüş bir arşiv ve araştırma projesi. Elli Numara/Anı Bellek II (1993, İstanbul); GAR (1995, Ankara) ve Küreselleşme-Devlet, Sefalet, Şiddet (1995, İstanbul) sergilerini, arşivleri üzerinden yeniden gündeme getirerek yorumlamaya açıyor. SALT Galata’da aynı sergiyi görmüş olan ben, yapının olanaklarının sonuna kadar kullanılması sebebiyle sanki farklı bir sergi geziyormuş gibi hissediyorum.

TEPKİLERİN HEDEFİNDEKİ ÜÇ SERGİ

Elli Numara/Anı Bellek II, Vasıf Kortun küratörlüğünde, Akaretler 50 numaralı yapıda düzenlendi. Sergi afişinin kaldırılıp yerine Demokrat Parti afişinin asılması nedeniyle küratör ve sergi katılımcıları, serginin planlanan tarihten önce kapatılması kararını aldı. GAR, Ankara temelli Sanart’ın (Türkiye’de Görsel Sanatları Destekleme Derneği) ‘Tabular ve Sanat Sempozyumu’ çerçevesinde, sanatçı Selim Birsel, Vahap Avşar, Claude Leon ve Füsun Okutan’ın girişimiyle Ankara Garı’nda açıldı. Sergideki işler, ‘toplumun moralini bozduğu’ gerekçesiyle açılışın ertesi günü gar yönetimi tarafından toplatıldı. Ali Akay’ın küratörlüğünü yaptığı Küreselleşme-Devlet, Sefalet, Şiddet, o zamanlar Müşerref Zeytinoğlu ve Emre Zeytinoğlu’nun atölyesi olan mekânda, Beyoğlu’ndaki Devlet Han’da yer aldı. Sergi, devletin uyguladığı şiddet, devlete karşı şiddet ve bireyler arasındaki şiddet konularını irdeledi.
Elli Numara’da siyaset, sanatı yerinden etti. GAR otorite tarafından kapatıldı. 4. İstanbul Bienali ile eşzamanlı düzenlenen Küreselleşme-Devlet, Sefalet, Şiddet ise muhalif duruşunu göstermekte daha şanslıydı. ‘O Zamanlar Konuşuyorduk’, sanat dünyasındaki dönüşümlerin, sanatın bir ‘konuşma biçimi’ oluşunun farklı disiplinler tarafından yeni yeni algılanmaya başlandığı ve bir düşünce nesnesi olarak ortaya çıktığı bir dönemde gerçekleştirilmiş bu üç serginin arşivlerini buluşturur diye. Bu üç sergiden hareketle, sanatın siyaset ve sosyoloji gibi farklı alanlarla bir araya gelmeye başladığı, sergilerde ‘küratör’ kavramının yer kazandığı 90’larda Türkiye’deki sanat ortamı hakkında fikir vermeyi amaçlar.

Eskinin lojmanı bugünün sanat mekânı

SALT Ulus; Atatürk Bulvarı üzerinde, Cumhuriyet’in başlıca peyzaj projelerinden biri sayılan Gençlik Parkı’nın karşısındaki eski Osmanlı Bankası’nın ek binasında açıldı. Günümüzde Garanti Bankası olarak kullanılan ana yapı Guilo Mongeri tarafından tasarlandı ve inşaatına 1926 yılında başlandı. Şu an SALT Ulus’un yer aldığı ek yapı ise takip eden yıllarda aynı mimar tarafından müfettiş lojmanı olarak tasarlandı. 2002 yılından bu yana boş olan yapı restore edilerek sanatseverlere armağan edildi. İlk iki katında sergi salonları bulunan şirin binanın en üst katındaysa sanatçı atölyeleri yer alıyor.

Araştırma ve Programlar Direktörü Vasıf Kortun: ‘Ankaralı sanatseverin tepkisi bizi kışkırtacak’

SALT’ın Ankaralı sanatseverler tarafından çok olumlu karşılanacağını düşünüyorum. Amacımız bu şehirdeki bir boşluğu doldurmak değil. Boşluk doldurmaya çalışacak olsak hep geçmişe dönük bir eylem yapmış oluruz. Amacımız geleceğe dair işler ortaya koymak, yeni bir hakikat üretmek. Ankara’da büyük bir potansiyel var izleyici anlamında. Burada bir iş yaparken unutmamanız gereken bir şey var. İzleyici büyük olasılıkla sizden zeki. Bilgi ve birikim anlamında keskin bir kitle. Bu yüzden SALT Ankara’dan aldığımız tepkinin bizi biraz daha kışkırtacak bir tepki olacağına inanıyorum. Yıl sonuna kadar İstanbul’da denediğimiz projeleri sergileyeceğiz, Bir nevi test aşaması diyebiliriz. 2014 itibariyle Ankara kendi kanatlarıyla uçmaya başlayacak. Bu proje bu yapıya bence çok yakıştı.

Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve SALT Yönetim Kurulu Başkanı Nafiz Karadere: ‘Amacımız İstanbul odaklı kültür gündemini genişletmek’

Derinlikli ve katmanlı bir toplumsal tarihe sahip olan Ankara, yakın geçmişte İstanbul’da gerçekleşen sanatsal ve kültürel gelişmelerin gölgesinde kaldı. Türkiye’deki güncel kültür etkinliklerinin dağılımındaki dengesizlik ve bu bağlamda ülkenin en önemli iki kentindeki mevcut zıtlıktan hareketle SALT, İstanbul odaklı kültür gündemini genişletmek üzere bir ağ oluşturma kararı aldı. Bu temelde kurulan SALT Ulus, İstanbul’da süregelen araştırmalara paralel olarak Ankara’da yeni araştırma projelerinin üretimini teşvik etmeyi amaçlıyor.