Rock öldü (mü?)

Rock albümlerinin pastadaki payı bir yıl içinde yüzde 32.5'ten yüzde 27.7'ye düşünce, ‘‘Rock müzik öldü mü?’’ tartışması başladı. Halen en fazla satan müzik türü rock. Ancak ABD'de country ve genelde de rap'in pazar paylarını artırmaları, bu sorunun çok da saçma olmadığını gösteriyor. Yine de panik yapmamak lazım...

Devrimin tek yolu artık rock değil

ABD'de plak endüstrisinin önemli kuruluşlarından RIAA'nın başkanı Hilary Rosen olaya kuşak meselesi olarak yaklaşmayı doğru buluyor: ‘‘Rap ve R&B geçen yıllarda güçlenirken, rock aşağı doğru gitmeye başladı. Bunda dinleyici kitlesinin farklı kültürel açılımlara gidiyor olmasının etkisi var. Tek tip bir dinleyici topluluğu yok yani. Genç kuşak kendi istediği müziğin takipçisi oluyor. Country, latin, R&B, gospel türlerini tercih edip onları satın alıyor. Ancak bir daha hiçbir müzik türünün rock gibi dünyayı yönetebileceğini de sanmıyorum.’’ Rosen'a göre rock müzik 1960'lı yıllardaki devrimci kimliğinin tek sahibi değil artık. Rosen, ‘‘Devrime giden tek yol rock müzikten geçmiyor artık’’ diyor.

Listelerdeki son manzara

Rock'un yaşadığı düşüşü görmenin en iyi yollarından biri de satış listeleri. Billboard Dergisi'nin albüm listesinin ilk 40 sırasında en yüksekte duran rock albümü 8'inci sıradaki The Offspring'e ait.

Offspring'in dışında ilk 40'a girebilen diğer topluluklar ise Korn, Sugar Ray, Creed, Orgy ve Rob Zombie... Kalan sıralarda rap ve R&B'nin ezici üstünlüğü var.

Bundan 10 yıl kadar önce, müzik endüstrisi en iyi dönemlerinden birini yaşıyordu. Albüm satışları artıyor, rock müzik bir kez daha patlıyordu. Bir anda Seattle civarlarından uzun saçlı, tuhaf giyimli, kafaları biraz karışık bir grup çocuk geliyor ve endüstri müthiş rahatlıyordu. Nirvana, Soundgarden, Pearl Jam gibi toplulukların açtıkları bu kapı, kazandırdıkları ivme bugün etkisini yitirmişe benziyor.

1997 yılında rock müziğin pastadaki payı yüzde 32.5 iken, 1998'de bu oran yüzde 25.7'ye indi. R&B (rhytm and blues), country, rap ve Titanic sayesinde soundtrack satışları arttı. 1988'de genel satıştaki payı yüzde 46.2'ye kadar çıkmış olan rock müzik bugün gücünü yavaş yavaş yitiriyor. Mesele sadece albüm satışlarının azalması değil. Turne organizatörleri, konser salonlarını, stadları artık eskisi gibi dolduramıyor. Açık bir ilgi azalmasıyla karşı karşıya kalındığı gerçek yani...

1956'DAN BERİ AYNI

‘‘Rock öldü mü?’’ sorusuna cevap aranıyor. 1969'dan beri bu piyasada olan ZZ Top'tan Dusty Hill, ‘‘Bu söylentiler, yanılmıyorsam, 1956 yılında başladı’’ şeklinde esprili ve umursamaz bir cevap veriyor. Başarılı topluluk Smashing Pumpkins'in solisti Billy Corgan ise kötümser: ‘‘Şu anda müzik dünyasındaki ortam çok vahşi, hatta hayvani. Albüm satışları, konserler her yerde rakamlar aşağı iniyor. Bu durumun kimseyi heyecanlandırdığını da sanmıyorum...’’

13 Haziran'da İstanbul'da bir konser verecek olan Metallica'nın gitaristi James Hetfield ‘‘Rock ortaya çıkalı çok oldu. Ve hiçbir yere gideceğini sanmıyorum. Yeraltına iner, güçlenir, enerji depolar ve taze bir şekilde yeniden çıkar, kimse merak etmesin’’ diyor.

Şu sıralar ABD'nin en gözde rock yıldızlarından biri olan Rob Zombie, ‘‘İnsanlar eğlendirilmeyi istiyor. Bu bir yerde ağır işçilik gibi. Çok çalışırsanız mutlu edersiniz. Eskiden dinleyiciler sevdikleri topluluklara fan düzeyinde bağlıydı. Bugün böyle bir durum yok. Bir hayran kitlesi için cepte diyemiyorsunuz. Her yeni albümle hayranlarınızı yeniden kazanmak zorundasınız. Sinir krizine yol açabilecek kadar gergin bir ortam yani. Dinlenmek imkansız. Paranoyak bir ruh haliyle, hakim olduğumuz kalabalığı düşünerek çok çalışmalısınız’’ diyor.

ESKİLER UMUTLU

İronik bir yorum da Nine Inch Nails'in karizmatik lideri Trent Reznor'dan geliyor. Bu yaz ‘‘The Fragile’’ adlı yeni albümünü çıkartmaya hazırlanan Reznor, ‘‘Şu anda ortalıktaki rock topluluklarından hiçbiri beni çekmiyor açıkçası. Ben eski Iggy Pop ve David Bowie'lerimi dinlemeye devam ediyorum’’ diyor.

Eski tüfeklerden bazıları umutlu konuşuyor. Led Zeppelin'in eski bas gitaristi John Paul Jones, ‘‘Rock müziğin yükseldiği ve düştüğü zamanlar vardır. Eylül gibi yeni albümümü çıkaracağım. Umarım yükseldiği döneme denk gelir’’ derken, yine Led Zeppelin'den Jimmy Page, ‘‘Rock'la ilişkisi olan herkes bilir ki; bu müzik burada ve hep burada kalacak...’’ şeklinde konuşuyor.

Geçen yılki turnelerinden 300 milyon dolar kazanan (yani tuzları kuru) Rolling Stones'un solisti Mick Jagger ‘‘Bence şu anda rock müzik göreceli olarak sağlıklı. Müzik türleri arasında müthiş bir alışveriş dönemi yaşanıyor. Rap'in şu andaki başarısı eski rock hitlerini alıp süslemeleri sayesinde oluştu. Bence eline gitarı alıp, 3-4 okul arkadaşıyla kafa kafaya verip bir topluluk kurmak hala gençler arasında 'cool' bir hareket’’ diyor.

GENÇLER STRES ALTINDA

54 yaşındaki Rod Stewart ise gençlerin haline üzülenlerden: ‘‘Rock bugün eskisi gibi değil. Eskiden sadece gençler içindi, bugün herkes için. 40'ın üstünde pek çok insanı çocuklarıyla konserlerimde görüyorum. Rock hala 3-4 akordan oluşuyor. Yani müzik aynı müzik. Country biraz daha atakta. Bir de gençlerin durumu var. Üvey oğlumun bir grubu var. Onun yerinde olmak istemezdim. İlk albümünü hazırlıyor ve başarısız olursa ölecekmiş gibi hissediyor. O'na sürekli tek atıştan fazla şansı olduğunu anlatmaya çalışıyorum. Ben ilk albümümü yapmadan önce 6 yıl kulüplerde şarkı söyledim. Şimdiki topluluklara albümleri çıkmadan 100 bin dolar ödeniyor. Başarılı olurlarsa ne ala, başarısız olursa da fena para değil doğrusu...’’

Orta yaşlı dinleyici payını artırıyor

Müzik tüketicisinin kimlik kartı da değişiyor. Genelde erkeklerin dinlediği/tükettiği varsayılan rock müziğin dinleyicileri arasında kadınların oranı giderek artıyor. Bir de yaş grubu meselesi var. 10 yıl önce albümlerin yüzde 24.8'ini 15-19 yaş grubundakiler satın alıyordu. Bugün ise sadece yüzde 15.8'ini bu grup satın alıyor. 45 yaş ve üzeri grubun payı ise artıyor. Aynı dönemde bu yaş grubunun payı yüzde 10.2'den 18.1'e yükseldi.

Kaynak: USA Today