Onbaşı depremi

Çiller'in ‘Şerefsiz onbaşı’ sözü, askeri birlikler, askerliğini onbaşı olarak yapanlar, gaziler ve politikacılar arasında büyük tepki yarattı. Askerler ve yakınlarının telefonları Genelkurmay santralını kilitlerken, Milli Savunma Bakanı Sezgin, ‘‘Bu, cezai ehliyete sahip bir vatandaşın kullanamayacağı bir beyandır’’ dedi.

DYP Lideri Tansu Çiller'in ‘‘Hiçbir genel başkan onbaşı olma şerefsizliğini göstermedi’’ nitelemesi, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin tüm birliklerinde ve çocukları askerde olan aileler arasında da infial yarattı. Çiller'in önceki akşam TV'lerde yayınlanan bu sözlerine tepki duyan askerler ve yakınlarının telefonları, Genelkurmay'ın santralını geceyarısına kadar kilitledi. Türkiye'nin dört bir tarafındaki birliklerden onbaşıların Genelkurmay'ı arayarak tepki ve üzüntülerini belirttikleri, aynı şekilde çocukları Güneydoğu'da ve Kıbrıs'ta onbaşı olarak görev yapan ailelerin de Genelkurmay'ı arayarak Çiller'i protesto ettikleri öğrenildi. Bu arada, bazı birlikte görevli onbaşıların komutanlarına başvurarak, bu sözleri nedeniyle Çiller'den hesap sormak için Ankara'ya gitmek üzere izin istedikleri öğrenildi. Genelkurmay ise konuyla ilgili herhangi bir açıklama yapmadı.

Milli Savunma Bakanı İsmet Sezgin ise Çiller'in beyanının tüm Silahlı Kuvvetler personelini ve kendisini son derece üzdüğünü bildirdi. Sezgin, ‘‘55. hükümetin Milli Savunma Bakanı olarak Türk Silahlı Kuvvetleri'mizin şerefli bir rütbesi için kullanılan bu sözleri şiddetle kınıyorum’’ dedi. Sezgin, dün yaptığı açıklamada, beyanın tüm fertleri rencide eder mahiyette olduğunu kaydederek, atıf yapılan rütbenin vatandaşların yükümlülükleri sırasında edindikleri onurlu bir rütbe olduğuna dikkat çekti. Sezgin şunları söyledi:

‘‘Tarihimiz boyunca Türk askerinin her ferdi, vatanını ve milletini namusu ve şerefiyle temsil etmiş, Türk ulusu da bu nedenle askerine gönlünün en yüksek mertebesinde yer vermiştir. Türk demokrasisine damga vuran DYP gibi bir partinin genel başkanı ve TBMM'nin de bir üyesi sıfatını taşıyan bu zatın beyanı cezai ehliyete haiz hiçbir Türk insanının kullanmayacağı bir beyandır.’’

Çiller'e, gazilerden de büyük tepki geldi. Türkiye Muharip Gaziler Cemiyeti Başkanı Ahmet Arıcan, Çiller'in sözlerini 50 bin gazi adına büyük bir üzüntüyle karşıladığını bildirdi, şöyle dedi:

‘‘Keşke herkes onbaşılar kadar vatanını sevse. Vatanı için onbaşılar gibi ölmeyi göze alabilseler. Onbaşılar da komutanlık mevkiindedir. Savaşta 10 kişilik mangaya çavuşlar komuta eder. Çavuş şehit olursa yerini onbaşı alır ve komutayı sürdürür. Onbaşıların rütbeleri de komutanlık düzeyindedir. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin çekirdeği mangadır. Onbaşı manga komutanı olarak erlere gerektiğinde öl diyen komutandır.’’

Türkiye Emekli Astsubaylar Derneği (TEMAD) Başkanı Orhan Özkan da, tepkisini, ‘‘Onbaşılık şerefli bir unvandır. Ordumuzda her rütbe saygıya ve takdire layıktır’’ sözleriyle dile getirdi. Özkan, ‘‘Hiçbir rütbe şerefli ve şerefsiz olarak değerlendirilmez. Hepsi şereflidir. Ordumuzun rütbeleri ile oynamak, orduyu politikaya çekmek demektir. Bu ise kimseye yarar sağlamaz. Fayda yerine zarar getirir. Siyasette kelimeler önem taşır. Yanlış kullanılan kelimelerin telafisi zordur’’ dedi.

Halide Edip de onbaşılık yaptı

DYP lideri Çiller, ‘‘Şerefsiz onbaşı’’ sözüyle, cephede onbaşı olarak hizmet veren ünlü yazar Halide Edip Adıvar'ı da aşağılamış oldu. Adıvar, Kurtuluş Savaşı günlerinde orduya katılmak için Mustafa Kemal Paşa'ya bir ‘telgraf’ göndermiş ve er olarak cepheye gitmişti. Ancak daha sonra onbaşı rütbesine yükseltilmişti. Mustafa Kemal Paşa'ya onbaşı rütbesinden büyük bir onur duyduğunu ileten Adıvar, cephedeki o günlerini ünlü ‘Ateşten Gömlek’ romanında anlattı. Adıvar, 30 Ağustos 1922 zaferinden sonra da ordu ile birlikte yürüyerek İzmir'e girdi. Adıvar, bu yürüyüş sırasında çavuşluğa, İzmir'de de üstçavuşluğa yükseltildi. Oysa aynı Çiller, geçen mayıs ayında yapılan Sultanahmet mitinginde kendisini, onbaşıları aşağılayarak hakaret ettiği Halide Edip Adıvar'a benzetmişti.