Norveç bu noktaya nasıl geldi?
Güncelleme Tarihi:
Uluslararası barış için yaptığı çalışmalarıyla tanınan Norveç’in başkenti Oslo, hiç alışık olmadığı bir katliam sonrasında neler olduğunu anlamaya ve yaralarını sarmaya çalışıyor.
22 Temmuz’da, başkenti kana bulayan iki saldırının bilançosu ağır: Ölü sayısı da, yaralı sayısı da 90’ı aştı. Polis, 32 yaşındaki zanlıyı “radikal sağ görüşlü sahip bir Hıristiyan” olarak nitelendirdi.
Norveç Savunma Çalışmaları Enstitüsü araştırmacılarından Sébastien Miraglia’ya göre şimdiye kadar “endişe, Norveç’in Afganistan ve Libya’da üstlendiği roller nedeniyle İslami kaynaklı terörden kaynaklanıyordu.” Oysaki şimdi, aşırı sağcı Hıristiyanlar da, ülkede tehdit unsuru oluşturan “aşırı uç” gruplar arasına dâhil olmuş durumda.
Diğer Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında aşırı sağ eğilimin oldukça az olduğu bilinen Norveç’te, ekstremist eylemler 1980’ler itibarıyla görülmeye başladı. Söz konusu eylemleri gerçekleştiren gruplar küçük ve organizasyon açısından yetersizdi. Başı çeken önemli bir liderleri, hiyerarşik düzenleri olmadığı için önemli birer tehdit olarak algılanmıyorlardı.
Saldırı ihtimali raporda yazıyordu
Şubat ayında PST (Norveç Polisi Güvenlik Servisi) bir raporunda, aşırı uç grupların saldırı ihtimalinin biraz arttığını ifade etti. Bu artışın sebepleri olarak raporda; Avrupa’daki ekonomik krize ve göçe işaret ediliyordu. Raporda, şiddet eğilimli gruplarla organize suç örgütleriyle temasa geçtiğinden, şiddet propagandası yapıldığından ve ateşli silahlara erişimin kolaylaştığından da söz ediliyordu.
Ancak, tüm bu rapor sonuçları hep İslami kaynaklı terör ihtimali üzerinden yorumlandı. İstihbarat birimleri, radikal grupları tespit etme ve aşırı uç görüşlerden kaynaklanabilecek davranışları öngörebilme çalışmalarına girişti. Sosyal medya ağları bile denetlenmeye başladı.
Norveç güvenlik önlemlerini artırdı
Son saldırılarla beraber Norveç’te hayata geçirilen yeni güvenlik önlemleri dikkati çekiyor. Normalde silah taşımayan Norveç polisi, saldırı ve korunma amaçlı silahlar taşımaya başladı. Başta başbakan olmak üzere tüm hükümet görevlilerinin koruması daha sıkılaştırıldı. Ordu, yaralılara yardım etmek ve bölgeyi gözetim altına almak için polisle birlikte hareket etmeye başladı. Halkın şehir merkezine geçmesine de sınırlı bir biçimde izin veriliyor.
Sébastian Miriglia’ya göre, bundan böyle Norveç’te 22 Temmuz sonrasında yeni bir sayfa açacak. Norveç halkı şokların ardından çabuk toparlanan bir profil çiziyor. Bunun en güzel örneği, katliamın gerçekleştiği yaz okulunun seneye yine aynı yerde yapılacağının şimdiden kararlaştırılmış olması.
Norveç’in ABD’den farkı
Başbakan Jens Stoltenberg’in faciadan çıkardığı ders ise gerçekten çok önemli. Başbakan, bundan böyle “daha çok şeffaflık, daha çok demokrasi, daha çok tartışma zemini” tesis edeceklerini belirtti. Korkuyla hareket edip “Polis devlete” dönüşmeyeceklerinin garantisini veren açıklamalarda bulundu. Norveç’te gelişmeler başbakan Stoltenberg’in söylediği yönde mi olacak, bunu yaşayıp göreceğiz.
Eğer öyle olursa, Norveç terör sonrası travmayı başarıyla atlatıp, daha demokratik bir yapıyla ilerleme kaydetmiş olacak. İşte bu noktada da, 11 Eylül saldırısı sonrasında terörü engellemek için hem kendi vatandaşlarını hem de sınırlarına giren yabancıları zor duruma düşüren katı önlemleri ve önyargılarıyla tepki toplayan ABD’den apayrı bir tablo sergilemiş olacak.