Mars'ın sırrını Salda çözecek

BURDUR’daki Salda Gölü’nde 2019 yılının sonuna doğru başlayan Mars çalışmaları, biliminsanlarının yeni sorularıyla devam ediyor. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Maden Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurgül Balcı ve Kaliforniya Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Timothy Lysons’un da aralarında bulunduğu bir bilim ekibi, araştırmalarıyla ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Mars ile ilgili araştırmalara katkı sağladıkları Salda Gölü çalışmalarında yeni bir aşamaya geçtiler. Çalışmanın ilk aşamasında gölün Mars’la pek çok açıdan benzerlik gösterdiğini ortaya çıkaran ekip, bu bulgunun oldukça önemli olduğunun altını çizdi. Yapılan çalışma ise yeni soruları doğurdu. Mars’ın jeolojik ve iklimsel geçmişine odaklandıklarını dile getiren Prof. Dr. Nurgül Balcı, Mars’taki olası yaşamdan sonra kalan izleri aradıklarına dikkat çekti. Balcı, araştırmanın nasıl ilerlediğini şöyle anlattı:

“Salda Gölü, bilimsel iştahımızı daha da kabarttı. Bu sebeple yeni sorularımızla tekrar araziye gittik.  Gölün su kimyasını incelemeye koyulduk. ‘Mars’ta bir zamanlar alkali bir göl vardı. Bu gölün olduğu dönem Mars atmosferi, karbondioksit seviyesi nasıldı ve zamanla neler değişti? Tüm bunlar Mars’ın iklimi hakkında bize ne tür bilgiler verebilir’ sorularına yanıt arıyoruz.”

‘KANITLARIN PEŞİNDEYİZ’

Elde edilen verilerin Mars’ın yaşam için en ideal alanlarını belirleme fırsatı sunacağını dile getiren Balcı, şöyle devam etti:

“Yaptığımız çalışmalarda Mars’taki yaşamın sonrasında bıraktığı izleri arıyoruz. Bunlar kimyasal ya da biyolojik olabilir. Bir bakıma yaşamın parmak izlerini arıyoruz. Mars’ta önceden alkali bir göl olduğunu biliyoruz. Bu gölün içinde belki de yaşam vardı ama sonra yok oldu. Ancak geride ne bıraktı? Bir iz bırakmış olması gerekir. Bu izi tanımlamak için uğraşıyoruz. Kimyasal ya da fosil gibi biyolojik bir iz olabilir. Bunlar bizim için ‘evet yaşam var’ diyebileceğimiz kanıtlar olacak. Bunların peşindeyiz.

SALDA GÖLÜ ÇOK ÖNEMLİ

Yaptığımız her çalışmada bu gölün diğer gezegenler hakkındaki sorulara önemli oranda cevap verebileceğini düşünüyoruz. Yani kendi güneş sistemimiz dışındaki gezegenler hakkında da önemli bilgiler edinebileceğiz. Diğer yandan her geçen gün başka bilimsel sorular doğuyor. Bu sebeple Salda Gölü, bilimsel çalışmalara uzun bir süre ideal koşullar sağlayacak.”

JEZERO KRATERİ İLE SALDA’NIN BENZERLİĞİ

NASA uzay aracı Perseverance, 19 Şubat 2021’de yedi aylık yolculuğunu tamamlayıp Mars’ta Jezero adlı kratere indi. Kraterde milyarlarca yıl önce dev bir göl olduğu düşünülüyor. Perseverance, kendinden önceki robotların bilgileri ışığında, eğer bir zamanlar var oldularsa, ilkel yaşam formalarının izini arayacak. Bunun için de bir zamanlar devasa bir göl olan Jezero’ya indirildi. Bu kurumuş krater gölünün Burdur’daki Salda Gölü ile benzer nitelikler taşıdığı düşünülüyor.