Korumacı bir ABD başkanı: Obama

Gazetenin bugünkü sayısında "A Protectionist President" başlığıyla yayımlanan makalede, Obama'nın Cuma günü Çin'den alınan otomobil lastiklerine uygulanan gümrük vergisini yüzde 35'e çıkarması ve karşılığında da Pekin'in Amerikan beyaz et ve otomobil parçalarına misilleme yapma tehdidi ile "havada bir ticaret savaşı kokusu" olduğu berlirtildi.

Yazıda yine geçen hafta içinde Fransa'nın karbon vergisiyle ilgili girişimi, Kanada'nın "Amerikan malı alın" uygulamasına tepkisi ve ABD'de otomotiv sektörünü kurtarmak amacıyla alınan tedbirler çerçevesinde Meksika'dan kamyonet alımının yasaklanması da anımsatıldı.

LİDERLİK TERK Mİ EDİLİYOR?

Yazıda, "Önceki itirazlarına rağmen, Obama'nın yaptıkları ya da yapmadıkları, dünyaya, her iki partiden de başkanların 1930'lardan beri sağlamaya çalıştığı ticarette küresel liderlik rolünü terk ettiği mesajını veriyor" denildi ve şöyle devam edildi:

"Danışmanları, [Obama'nın] tamamen iç politikaya yönelik küçük taktikler yaptığını söyleseler de 80 yıllık ticaret tarihi esasında ateşle oynadığını ona gösteriyor olmalı."

Günümüzdeki anlamı ile serbest ticaretin başlangıcı 1930 yılında Büyük Buhran döneminde uygulanan Smoot-Hawley gümrük vergisinin yarattığı çöküşe kadar gidiyor.

Gazeteye göre, bu dönemde Hoover tarafından yine politik taktik olarak uygulanan gümrük vergileri, dünyada diğer ülkelerin de gümrük duvarlarını artırarak küresel anlamda mal ve hizmet akışının çökmesine neden olmuştu. Makalede ayrıca şu ifadeler yer aldı:

HATADAN DÖNÜLDÜ

"Dönemin Başkanı Franklin Roosevelt yönetiminin Dışişleri Bakanı Cordell Hull bu uygulamanın zarar getirdiğini kabul ederek, aynı yıllarda bir dizi karşılıklı anlaşmalar ile ticaretin geliştirilmesine yönelik uluslararası bir uzlaşma sağlandı.

Bu süreç, İkinci Dünya Savaşı, sonrasında John Maynard Keynes, Harry Dexter White'ın Bretton Woods sistemi ve Küresel Gümrük ve Ticaret Anlaşması'nın oluşturulmasına yönelik çabalarıyla devam ettirildi.

Dünyanın en büyük ekonomisine sahip olan ABD, kapılarını diğer ülkelerden gelen mal ve hizmetlere açarak, diğer ülkelerin de aynı şekilde davranmasının önünü açmada itici güç oldu.

ABD'nin liderliğiyle, özellikle Çin ve Hindistan gibi ekonomik olarak dışa kapalı ülkeler de kapılarını yabancı mal ve hizmetlere açtı. Bu sürecin sonunda, dünya ticaretinde özellikle 1980 yıllarda patlama yaşandı."

SİSTEM TEHLİKE ALTINDA

Makalede, serbest ticaretin 80 yıl içerisinde kaydettiği bu gelişmemin, gerek yaşanan küresel resesyon, gerekse de Obama'nın bu süreçte ABD’nin oynadığı liderlik konumundan feragat etmesi nedeniyle tehlike altında olduğu belirtildi.

Yazıda aynı zamanda, küresel ticarette ABD'nin liderliğini olmadığı takdirde büyük gerileme yaşanacağı ve bunun özellikle, dünya emtia ticaretinin 2009'un ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 33 düştüğü bir resimde daha tehlikeli olduğunun altı çizildi.

Obama'nın bir ticaret savaşı başlatma niyetinde olmadığının da ifade edildiği makalede, Hoover'ın da 1930'lu yıllarda aynı niyette olmadığı belirtildi ve Obama'nın mevcut politik duruşunun dünyaya "korumacı" bir politikacı olduğu izlenimini verecek her türlü nedeni sunduğu uyarısı da yapıldı.

* Bu yazı 15 Eylül 2009 tarihinde The Wall Street Journal'ın internet sitesinde  "A Protectionist President" başlığı ile yayımlanmıştır. Kısaltılmış  Türkçe çevirisi hurriyet.com.tr tarafından yapılmıştır. (EK)