Körfez Savaşı'nda Sezer 'iptal' demiÅŸti

''Sürekli Özgürlük Harekatı'' kapsamında Hükümet'e yurt dışına asker gönderme ve asker kabulü konusunda izin veren TBMM kararının bir benzeri Körfez Savaşı zamanında çıkarılmış, Anayasa Mahkemesi iptal istemini reddetmiÅŸti. Karara karşı oy kullanan 4 üyeden biri olan Sezer, karşı oy gerekçesinde "Ãœlke, yer ve süre belirtmeyen koÅŸulsuz bir Meclis kararı, belirsiz ve dolayısıyla sınırsız olacaktır' demiÅŸti. Dönemin anamuhalefet partisi SHP tarafından Anayasa Mahkemesi'ne yapılan iptal istemli baÅŸvuru inceleyen Yüksek Mahkeme'nin oy çokluÄŸuyla aldığı kararda o tarihte Anayasa Mahkemesi üyesi olan CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer'in de aralarında bulunduÄŸu dört üye karşı oy kullanmıştı.Körfez Savaşı sırasındaki TBMM kararı, Yıldırım Akbulut Hükümeti döneminde 5 Eylül 1990 tarihinde çıkarıldı. Karar, Körfez Savaşı sebebiyle OrtadoÄŸu'da barışın ve istikrarın yeniden temini ve ülkenin olası tehlikeler karşısında güvenliÄŸinin saÄŸlanması için Hükümet'e yurt dışına asker gönderme ve asker kabulü için izin verilmesini öngörüyordu. TBMM kararında, bu konuda süratli karar alınması ve dinamik politika izlenmesi amacıyla ''lüzum, hudut ve şümulü Hükümet tarafından takdir ve tayin olunacak ÅŸekilde'' asker kullanım izni veriyordu.O tarihte anamuhalefet partisi olan SHP Grubu adına Anayasa Mahkemesi'ne yapılan iptal baÅŸvurusunda ''TBMM kararıyla siyasal iktidara yetki verilmiÅŸ olması bir yetki devridir, özünde Anayasa'yı tadil niteliÄŸi taşımaktadır'' görüşü öne sürülmüştü.BaÅŸvuruda, TBMM kararının yasama faaliyetinin Anayasa Mahkemesi denetimine tabi olduÄŸu savunularak, ''Hükümet, bu belirsiz ve subjektif deÄŸerlendirme ve yoruma müsait nedenlere dayanarak, belirsizsürede ve dilediÄŸinde bu yetkiyi kullanabilecektir'' iddiasına yer verilmiÅŸti.MAHKEME ESASTAN Ä°NCELEMEDEN REDDETTÄ°Anayasa Mahkemesi kararında, TBMM kararı sözcük sözcük irdelenerek, ''somut neden'' bulunduÄŸu, ''kapsamın belli olduÄŸu'' ifade edilerek, izin kararına iliÅŸkin amacın da gösterildiÄŸi belirtilmiÅŸti.Yüksek Mahkeme'nin kararında, ''TBMM kararı, Anayasa Mahkemesi'nce Anayasaya uygunluk denetimine baÄŸlı tutulan iÅŸlemlerden, ayrıca nitelik ve içerik yönünden bunlara eÅŸdeÄŸer metinlerden görülmediÄŸinden, Anayasaya aykırı olup olmadıklarını belirlemek için esasın incelenmesi olanağı bulunamamıştır'' denilmiÅŸti.Ä°ptal isteminin reddine iliÅŸkin karar oy çokluÄŸuyla alınmış, dönemin Anayasa Mahkemesi BaÅŸkanvekili Yekta Güngör Özden ile üyeler Ahmet Necdet Sezer, Yılmaz AliefendioÄŸlu ve Selçuk Tüzün ''karşı oy'' kullanmıştı.SEZER'Ä°N KARÅžI OY YAZISIAnayasa Mahkemesi BaÅŸkanı iken Türkiye'nin 10. CumhurbaÅŸkanı seçilen Sezer, karşı oy yazısında, Anayasa'daki savaÅŸ ilanı ve silahlı Kuvvetler kullanılmasında TBMM'ye yetki verilmesinin nedenlerinin tarihsel deneyimlerde aranması gerektiÄŸini belirterek, ÅŸu ifadelere yer vermiÅŸti:''SavaÅŸa karar vermek ve savaÅŸ ilan etmek yetkisi yalnızca TBMM'ye ait olduÄŸuna göre, Hükümet'in savaÅŸ kışkırtıcı nitelikteki davranışlarıyla Meclis'i savaÅŸ ilanına zorunlu kılacak durumlara düşürmemesi ve onu oldu bitti karşısında bırakmaması gerekir.Bu nedenledir ki, 92. madde ile Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) yabancı ülkelere gönderilmesi veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunması, TBMM'nin iznine baÄŸlı tutulmuÅŸtur. Ancak, aynı maddede (Türkiye'nin taraf olduÄŸu milletlerarası anlaÅŸmalar veya milletlerarası nezaket kurallarının gerektirdiÄŸi hallerde) Meclis'in iznine gerek görmemiÅŸtir.Hangi devlete veya devletlere savaÅŸ ilan edileceÄŸine TBMM'nin kendisi karar vereceÄŸi gibi, TSK yabancı ülkeye gönderilecekse bu ülkeveya ülkelerin hangileri olacağını TBMM saptamalıdır. Hangi devlet veya devletlerin silahlı kuvvetlerinin Türkiye'de bulunabileceÄŸine karar vermesi gereken organ da yalnızca TBMM'nin kendisidir."Sezer, Anayasa'nın 92. maddesindeki ''izin verme'' ifadesinin de ''karar verme'' anlamına geldiÄŸini dile getirerek, bu tür kararların yasa prosedürü içinde deÄŸil karar biçiminde gerçekleÅŸtirilmesi gerekeniÅŸlemlerden olduÄŸunu ifade etmiÅŸti.BELÄ°RSÄ°Z DOLAYISIYLA SINIRSIZ YETKÄ°Ahmet Necdet Sezer, karşı oy gerekçesinde, Hükümet'e izin verilmesine iliÅŸkin TBMM kararlarında ''yer, süre ve koÅŸulların açıkça belirtilmesi zorunludur'' diyerek, ÅŸu görüşü savunmuÅŸtu:''Bu gibi durumlarda TBMM, meydana gelen olayın somut koÅŸulları içinde yapacağı deÄŸerlendirme sonucu kendisine tanınan yetkiyi kullanır. Ãœlke, yer ve süre belirtmeyen, koÅŸulsuz bir Meclis kararı belirsiz ve dolayısıyla sınırsız olacaktır.''Meclis kararının ''TBMM'ye verilen yetkinin hükümete devredilmesi'' anlamına geldiÄŸi görüşüne yer veren Sezer, ''Somut bir olay olmaksızın Meclis'e ait bir yetki, çok uzun ve belirsiz bir süre için Hükümet'e verilmektedir'' demiÅŸti.YASAYLA DEVREDEBÄ°LÄ°RMeclis kararında, gönderilecek veya kabul edilecek askerlere iliÅŸkin ''nitelik ve miktar yönünden sınırlama yapılmadığı'' eleÅŸtirisini yapan Sezer, ÅŸu görüşleri savunmuÅŸtu:''Sözkonusu yaÅŸama iÅŸleme TBMM Kararı adını taşımakta ise de içerik yönünden, Anayasa'nın yalnızca TBMM'ye ve bazı sınırlı durum vekoÅŸullarda da CumhurbaÅŸkanı'na verdiÄŸi 92. maddesindeki yetkileri Hükümet'e devretmektedir.TBMM kararı, bu içeriÄŸi nedeniyle Anayasa'nın 92. maddesini deÄŸiÅŸtiren bir yasa niteliÄŸinde olduÄŸundan Anayasa Mahkemesi denetimine tabidir.Anayasa, 7. maddesindeki yasama yetkisinin devredilmezliÄŸi ilkesine karşın, yasamanın yürütme organına kural dışı olarak kimi konularda yetki verebileceÄŸini açıkça belirtmiÅŸtir. Bu ayrık durumlarda, TBMM kendisine ait bir yetkiyi Bakanlar Kurulu'na ancak bir yasa ile devredebilir.''Meclis kararının yasa niteliÄŸi taşıdığını ve Anayasa Mahkemesi denetimine tabi olduÄŸunu savunan Sezer, bu nedenle iptal isteminin incelenmesi gerektiÄŸini bildirmiÅŸti.  Â