Karacadağ nerede? Karacadağ Türkmenleri kimdir?
Güncelleme Tarihi:
Karacadağ etekleri birçok Türkmen Obasına yurt olmuştu. Anadolu’nun kapılarının açılmasıyla birlikte, Karacadağ Türklerin Anadolu’ya yayılmasında bir istasyon ve dağıtım görevi görmüştür. Aynı zamanda, Karacadağ, göçerler için de ayrı bir önem taşımaktadır. Peki, Karacadağ nerede? Karacadağ Türkiye’ye yakın mı?
Karacadağ, güneydoğunun önemli noktalarından bir yerde bulunmaktadır. Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa üçgeninde yaylaları ile tanınan önemli bir bölgedir. Karacadağ ve çevresine M.Ö. 3. Bin yılında Huriler, Mitaniler ve kısmen Hititlerin egemen olduğu biliniyor. M.Ö 1260’lardan sonra, Asurlar Karacadağ’ı kontrol etmişlerdir. Dağın doruğunda Mandel yaylasında yani Mandel düzlüğünde de, şu anda, Asur harabeleri mevcuttur. M.S 7. Yüzyılda İslam’ın yayılışı ile birlikte bölge fethedilmiştir. Diyarbakır’ın fethinden sonra Emeviler ve Abbasiler bölgeye egemen olmuştur. Daha sonra da, 11. Yüzyılda, Türkmen Göçü başlamıştır. 1071’de Büyük Selçuklu Hükümdarı Alparslan’ın Bizans Ordusunu bozguna uğratmasıyla Anadolu kapıları Türklere açılmıştır.
Karacadağ Türkmenleri
Karacadağ Türkmenleri’ne Tirkan/Türkan/Tirkanli Aşireti adı verilmektedir. Tirkan/Türkan/Tirkanli Türkler anlamına gelmektedir. Osmanlı Tahrir Defterlerinde “Ekrad ve Yörükan Taifesinden” şeklinde gösterilmişlerdir. Oğuzların 24 boyundan biri olan Beğdili boyuna mensupturlar. Önceleri Karakeçililer’e tabi iken sonradan Viranşehir’de (Urfa) bir derebeyi olan İbrahim Paşa bunları Milli Aşiretine bağlamıştır. Turkan aşireti mensupları, Türk olduklarını bilen, kurmançca konuşan bir Türk aşiretidir. Aşiretin en kalabalık olduğu yer Siverek’tir(Urfa)”5 Karacadağ eteklerinde 58 Tirkan Köyü bulunmaktadır. Başta Siverek olmak özere, Hilvan, Ceylanpınar, Şanlıurfa merkezde ve Diyarbakır’da Tırkan aşireti yerleşik bulunmaktadır. Bunlar, yakın zamanda köyden şehre yerleşen ailelerdir. Bir de Karacadağ’dan başka şehirlere göç eden akraba topluluklarla da dernek kurduktan sonra tanışılmıştır.
Kırşehir’de Karacakurt aşireti, Mersin Erdemli’de Boynuinceli Aşireti,Gaziantep Barak Ovası’nda Tirkanlı aşireti, Diyarbakır’ın Bismil İlçesi’nde Tirkanlı ve Elâzığ’da Tirkanlı aşireti mensubu akraba toplulukların varlığı söz konusudur. Bunun yanı sıra, bu aşiretlerle iletişime geçilip; düğünlerde, taziyelerde ve özel gönlerde görüşmelere başlanmıştır.