Kalkanlar Kilyos’tan göç etti

Kalkan balıklarının Karadeniz kıyı şeridindeki en önemli yumurtlama sahası olan Kilyos ile Karaburun arasındaki kumsal ve kayalıkların maden ocakları tarafından dökülen molozlar nedeniyle ortadan kalkması yüzünden balıklar kuzey ülkelerine doğru göç ediyor.

BÖLGEDEKİ balıkçıların en önemli geçim kaynağı kalkan balığı dünyada sadece Karadeniz'de bulunuyor. Kalkan balığı, kuzey sahillerine göre daha ılıman ve kumsallarla kaplı olmasından dolayı milyonlarca yıldır bu kıyılara yumurta bırakıyor. Kilyos (Kumköy), Gümüşdere, Kısırkaya, Ağaçlı, Akpınar, Yeniköy, Karaburun, Ormanlı ve Yalıköy'deki uçsuz bucaksız plajlar bundan 20 yıl öncesinde doğal ve güvenli bir yumurtlama sahasıydı. Orman Bakanlığı'nın bölgedeki arazilerini madencilere açmasıyla birlikte bu bölgedeki denge tamamen değişti.

Çevre Bakanlığı ve Denizcilikten Sorumlu Devlet Bakanlığı Kilyos, Fenerköy ve Karaburun balıkçı kooperatiflerinin ve diğer sivil toplum kuruluşlarının uyarılarını dikkate almıyor.

Doğal denge alt üst oldu

İstanbul'un kuzeybatı kıyılarındaki doğal plajlar, kaçak kumculardan sonra şimdi de maden ocaklarından gelen molozların yarattığı tahribatla karşı karşıya kaldı. Ocaklardan dökülen toprakla, Kıbrıs'ın yarısı kadar bir alan kazanıldı ama bu arada doğal denge altüst oldu. Değerli bir ihraç ürünü olan kum istiridyeleri, barınma alanlarının ortadan kalkmasından dolayı yok oldu.

Kilyos Balıkçılar Kooperatifi, özellikle son yıllarda Ukrayna ile yaşanan kalkan balığı çatışmasını buna bağlıyor. Geçtiğimiz ay, görev başında kalp krizi geçirerek vefat eden Marmara ve Boğazlar Sahil Muhafaza Komutanı Albay Vedat Karaman da aynı görüşteydi. Albay Karaman, kumsalların yok edilmesi sonucu, kalkan balığının yumurtlamak için Bulgaristan, Romanya, Ukrayna sahillerine göçtüğünü söylemişti.

Kuzeye gidiyorlar

Ağustos 2000'de, iki Türk balıkçısı Ukrayna Sahil Güvenlik botlarından açılan ateş sonucu öldürülmüştü. Albay Karaman'a, Ukrayna karasularında meydana gelen bu çatışma üzerine soru yönelttiğimizde şu cevabı almıştık:

‘‘Kuzeydeki sahiller, iklimlerinden ve doğal yapılarından dolayı kalkan balığının yumurtlaması için elverişli değil. Ama balıklar nesillerinin devamı için mecburen kuzeye gidiyor. Elverişsiz ortam yüzünden de yumurtaların çoğu ölüyor. Karadeniz'de kalkan üretiminin azalmasındaki temel neden budur. Kalkan azalınca, balıkçılarımız av yasağı döneminde, yavru balıkları avlıyor, yasak kalktığında ise yeterli ürün alamadıkları için kuzeydeki komşularımızın av sahalarına yöneliyor.’’

Maden ocakları

Albay Karaman, kuzeybatı sahillerindeki tüm madenlerin kıyı kanununu sürekli ihlal ettiğinden bir an önce kapatılması gerektiğini düşünüyordu.

Kilyos Doğal Çevresini Koruma ve Kültür Derneği Başkanı Güler Sönmez de aynı fikirde. Güler Sönmez, bu konudaki şikayetlerini, İstanbul Valiliği, Çevre Bakanlığı ve Denizcilikten Sorumlu Devlet Bakanlığı'na defalarca ilettiklerini ama bir sonuç alamadıklarını söyledi. Kilyos Derneği, sorunun çözülmesi için ilgili bakanlıklara karşı dava açmayı planlıyor.

Kilyos sahillerini tehdit eden en önemli sorunlardan biri de yapılaşma. Köye iki kilometre uzakta çok katlı ve çirkin bir şekilde yapılan Boğaziçi Üniversitesi Tesisleri, bundan sonraki kıyı yağmasına ve çarpık yapılaşmaya emsal teşkil edecek gibi görünüyor. 15 dönümlük bir araziye yayılan tesisin kıyıya uzaklığı 100 metreyi geçmiyor. 4-5 katlı blok yapılardan oluşan bu tesis bir çirkinlik abidesi olarak yükseliyor.

Arazileri kapatanlar

Merhum eski Sahil Güvenlik Komutanı Albay Karaman'ın söylediklerini Kilyos Derneği Başkanı Sönmez de doğruluyor: Eminönü eski Belediye Başkanı Tahir Aktaş ve Tansu Çiller Kilyos'ta geniş arazileri kapatan iki siyasi isim. Yakında Aktaş ve Çiller'e ait arazilerde siteler yapılmaya başlanacağı da bilgiler arasında. Tahir Aktaş, arazisinin büyük bir bölümünü Simpaş'a satmış. Simpaş ise, sitenin plan ve projeleri yetkili kurullarda imzalatıp hazırlıkları tamamlamış.