Kaddafi sonrası senaryoları
Güncelleme Tarihi:
Kaddafi iktidarının gün be gün Libya'dan silindiği izlenimi güçlü biçimde hissedilirken, siyasi gözlemciler Kaddafi sonrası bir Libya üzerine şimdiden fikir yürütüyor.
Alison Pargeter
Orta Doğu ve Kuzey Afrika Uzmanı
Fakat Libya, normal bir devlet yapısına sahip olmadığı için, bu ülkenin Kaddafi'siz geleceğini görmek de zor.
Albay Muammer Kaddafi'nin Libya'da yarattığı şahsi yönetim sistemi kendisi, ailesi, ve aşireti Kadhadfa'dan gelenlerin ağırlıkta olduğu elit sınıf haricinde başka ne bir kişiye ne de kuruma varoluş alanı tanıyordu.
Tunus ve Mısır'da geçiş sürecini düzene sokabilecek sendikalar, siyasi partiler, sivil toplum kuruluşları ve muhalif gruplar varken, Libya'da bu tip örgütlerden eser yok.
Libya'yı bu diğer ülkelerden ayıran özellik iktidarın tamamen Kaddafi üzerinde yoğunlaştığı, işler kurumlardan yoksun, katıksız lider kültüne dayalı bir ülke oluşu.
İktidar boşluğu
Bu durum, Kaddafi sonrası Libya senaryolarında ciddi kaygılara yol açıyor.
Kaddafi'nin yerini almaya aday, Libyalıları bir hedef doğrultusunda birleştirecek başka ne bir kurum, ne de siyasetçi var.
Doğacak iktidar boşluğu, bulundukları yörede ve birbirleri üzerinde kontrol sağlamaya çalışan aşiret liderleri arasında çatışmaları tetikleyebilir.
Libya'nın farklı aşiretleri arasında tarihe dayalı düşmanlıklar göz önünde tutulursa, rakip aşiretlerin şiddete başvurması ciddi bir olasılık olarak değerlendiriliyor.
Hatta kimi Libyalılar, ülkenin bir iç savaşa sürüklenebileceği endişesini dile getiriyor.
Bu ihtimali abartılı bulanlar olsa da, aşiretler arası çatışma ve şiddet olayları çok daha olası görülüyor.
Ordu el koyarsa?
Bu tablo karşısında Libya'da umudunu orduya bağlamış hatırı sayılır bir kesim var. Ordunun Albay Kaddafi'yi devirip yönetime el koymasını ve iç savaşı engelleyecek şekilde geçiş sürecine yön vermesini istiyorlar.
Ancak Libya ordusu, profesyonellikten uzak, bölünmüş, ve bizzat Muammer Kaddafi tarafından fazla güçlenmesine izin verilmemiş bir ordu. Kaddafi, kendine karşı bir darbe olasılığını en aza indirmek için ordu üzerinde böyle bir kontrol kurmuştu.
Silahlı kuvvetler içinden protestocuların safına geçenlere tanık olunsa da, Libya ordusunun bir kurum olarak Kaddafi'ye desteği çekeceği yönünde hiçbir güçlü işaret alınmadı henüz.
Yakın zaman içinde Kaddafi'ye sırt çeviren bazı üst düzey hükümet yetkilileri ve diplomatlar da vardı.
Bazı gözlemciler, Kaddafi sonrası bir Libya'nın geçiş sürecinde en önemli görevin de bu insanlara düşeceğini tahmin ediyor.