İshaller arttı

Soğuklar bitince nezle ve grip de geride kalıyor, ama bu kez farklı hastalıklar kapımızı çalıyor. Sıcaklarla birlikte özellikle ishalde görülen artış dikkat çekiyor. Çocukların daha çok ishale yakalandığını söyleyen doktorlar kaybedilen sıvı ve tuzun mutlaka yerine konulması gerektiğini, hastalığın 4-5 günde kontrol altına alınmaması halinde de sağlık kuruluşlarına başvurulması uyarısı yaptılar.

İstanbul Tıp Fakültesi'nden çoçuk hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Raif Üçsel, polikliniklerine ishal şikayetiyle günde ortalama 5 çocuğun geldiğini, ayda 15-20'sinin ise yatırılarak tedavi edildiğini söyledi. Yaz aylarında besinlerin hijyen koşullara uyulmadan tüketilmesi, havuza ve denize girenlerin artmasıyla ishal vakalarında da artış olduğunu belirten Doç. Dr. Üçsel, ‘‘Çocuklar kusma ve ishalle getiriliyor. Çoğunu, tedavilerini sürdürmek üzere evlerine gönderiyoruz. Ancak gözlem odasına aldığımız daha ağır vakalarda, ailelerine kaybedilen sıvının yerine konulması için özel olarak hazırlanan tuzlu, şekerli solüsyonları vermeyi öğretiyoruz. Bu solüsyonlar cüzi fiyatlarla eczanelerde satılıyor veya sağlık ocaklarıyla ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezlerinde ücretsiz veriliyor’’ dedi. Doç. Dr. Üçsel, deride kuruma, buruşma, idrarda azalma, ağız kuruluğu, halsizlik, huzursuzluk, iştahsızlık, kusma, gözlerde çukura kaçma ve kuruluk, süt çocuğunda bıngıldakta içeri çökme gözleniyorsa su ve tuz kaybının önemli düzeye ulaştığını ve mutlaka bir sağlık merkezine başvurulması gerektiğini hatırlattı.

Su içmek gerekiyor

İshali durdurmak için ilaç verilmesinin (kolera, dizanteri ve parazite bağlı olanlar hariç) bağırsakta bakterilerin çoğalmasına yol açabileceğini belirten Doç. Dr. Üçsel, kola türü ve hazır satılan meyve sularının içilmesinin de sakıncalı olduğunu söyledi. Ağızdan solüsyonun yanısıra bol su içilmesinin de ihmal edilmemesi uyarısı yapan Doç. Dr. Üçsel, ‘‘Dışkının günde 4-5 defadan fazla, sıvı kıvamda olması ve 3 günden fazla sürmesi halinde en azından hekime danışılmasını uygun görüyoruz. Pirinç lapası, patates püresi, elma, beyaz peynir, muz gibi yiyecekler yararlı. Dışarda satılan ayran, su içilmemeli, meyve ve sebze iyice yıkanmadan yenilmemeli’’ dedi. Haseki Hastanesi çocuk hastalıkları uzmanlarından Dr. Mahmut Çirilibal, genellikle temmuz ve ağustos aylarında polikliniklere ishal şikayetiyle başvurularda artış görüldüğünü söyledi. 100 yataklı serviste, 4-5'inin ishal vakası olduğunu belirten Dr. Çirilibal, ‘‘Sıcakların yanısıra hijyenik koşullara dikkat edilmemesi en büyük etken. Özellikle gecekondu bölgelerinde çocuklar sürekli sokaklarda. Tuvalet alışkanlığının çok iyi olmaması da etken. Kusma ve ishalle bize geliyorlar’’ dedi. Anne sütüyle beslenen çocuklarda ishalin çok daha seyrek görüldüğünü söyleyen Dr. Çirilibal, ‘‘İnek sütüyle beslenen çocuklarda hem daha sık görülüyor hem de daha ağır seyrediyor. İnek sütü iyi kaynatılmıyor. Anne sütü altın gıda. Sadece bebeklik döneminde değil, daha sonra da çocukları enfeksiyondan koruyor’’ dedi. İshal olan ve kusan çocuklara yönelik yapılan en yaygın yanlışın yiyecek ve içeceklerin kısıtlanması olduğunu anlatan Dr. Çirilibal, ‘‘Çocuk kustuğu için yiyecek verilmiyor. Çocuk kusma ve ishalle sıvı kaybına uğruyor. Hatta şoka varan tablolar ortaya çıkabiliyor’’ dedi.

İlk 6 ayda 10 bin 822 ishal vakası

Sağlık İl Müdürü Dr. Mecit Çalışkan, 1999'un ilk 6 ayında 10 bin 822 ishal vakası görüldüğünü söyledi. Ayrıca 11 tifo, 1 paratifo, 27 hepatit A, 6 basilli dizanteri, 25 amipli dizanteri de müdürlüğe bildirildi. Kışın zatürree, yazın da ishalli hastalıklarda artış görüldüğünü belirten Dr. Çalışkan, ‘‘Türkiye genelinde ishale bağlı ölümlerin yüzde 80'i 2 yaş altındaki çocuklarda meydana geliyor. 6 aylık bebeklerin yüzde 40'ı, 12-23 aylıkların yüzde 36'sı ishale yakalanıyor. Su verilmezse ölüme kadar giden tablolar oluşuyor. İyi beslenememe, besinlerin iyi saklanmaması, sağlıklı suların içilmemesi, altyapı yetersizliği başlıca nedenler arasında. Kanalizasyonların açıkta olduğu, anne eğitim düzeyinin düşük olduğu bölgelerde ishalli hastalıklar daha yaygın’’ dedi.

Bebek ve çocukta ishal ölüm nedeni

Türkiye'de bölgelere göre değişmekle beraber, 0-5 yaş grubundaki çocukların yüzde 10-50'sinin son 15 günde en az bir kez ishal olduğu belirtiliyor. Çocuklarda görülen ölüm nedenleri arasında ishal 0-1 yaş grubunda 3'üncü sırada, 1-4 yaş grubunda ise 2'inci sırada yer alıyor.