Hükümeti korkuttu

Sezer'in milletvekili maaÅŸlarını referanduma sunma kararı, Ankara'da dengeleri sarstı. Koalisyon, muhalefetin referanduma giderek Türkiye'yi erken seçime zorlamasından endiÅŸeli.CumhurbaÅŸkanı Sezer'in vekil maaÅŸları için referanduma gitme kararı, muhalefetin eline önemli bir koz verdi. Türkiye'yi erken seçime zorlamak için muhalefetin gizli oylamada maaÅŸlarla ilgili Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸini engellemesi olasılığı hükümeti telaÅŸlandırdı.CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer'in Anayasa'nın bir maddesini vetosu muhalefetin eline önemli bir koz verdi. Muhalefetin Türkiye'yi erken seçime zorlamak için gizli oylamada iki madde olarak getirilmesi planlanan Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸini engelleme olasılığı hükümeti telaÅŸlandırdı. Hükümet, muhalefetin sessiz bir stratejiyle kapıyı referanduma aralaması olasılığını kesmek için özellikle DYP ve SP'ye Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸi paketinde ödünler vermeyi tartışıyor. AKP yöneticileri dün yaptığı açıklamalarda her ne kadar seçim istemediÄŸini söylese de hükümet yine de tedbiri elden bırakmak istemiyor. KOZLAR MUHALEFETE GEÇTÄ°Koalisyon ortakları liderlerinin dün sabah yaptığı zirvede de konu gündeme geldi. Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸinin tek madde olarak gündeme gelmesi halinde, seçim isteyen muhalefetin gizli yapılacak oylamada deÄŸiÅŸikliÄŸe onay vermeyip, referanduma gidilmesine neden olabilecek tavır takınmasından duyulan kaygı dile getirildi. SP'nin AKP'yi hazırlıksız yakalama, DYP'nin de bu konuyu hükümet meselesi haline çevirme çabası dikkate alındı. Yapılan deÄŸerlendirmede, bunun önüne geçmek için alınabilecek önlemler görüşüldü. Bu çerçevede teknik bir nedenden dolayı, CumhurbaÅŸkanlığı'na Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸinin bugün iade edilmesi sırasında Sezer'in referandum kararını bir kez daha gözden geçirmesi konusu gündeme geldi. Ancak, akÅŸam saatlerinde TBMM BaÅŸkanı Ömer Ä°zgi'nin Sezer ile yaptığı görüşmede referandumdan geri adım atmayacağı yönündeki izlenimi, hükümetin umudunu boÅŸa çıkardı. KEÇECÄ°LER: BÄ°R DAHA DÜŞÜNSÃœNDevlet Bakanı Mehmet Keçeciler de konuyla ilgili olarak Hürriyet'e ÅŸunları söyledi: ‘‘Çatışmada galip hep Meclis olur. Yarın Meclis de CumhurbaÅŸkanı'nın halk tarafından seçilmesine iliÅŸkin bir maddeyi çıkarır, yarı baÅŸkanlık sistemine konuyu çevirirse o zaman CumhurbaÅŸkanı güç durumda kalır. Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸinin Resmi Gazete'de yayınlanmasıyla ilgili teknik bir sorun var. BaÅŸbakanlık bunu Çankaya'ya yeniden gönderecek. CumhurbaÅŸkanı bunu fırsat bilip referandumdan vazgeçerse iyi olur. Meclis de düzenleme yapacağına söz vermiÅŸ. Referandum ve seçim CumhurbaÅŸkanı'nı da zor durumda bırakır.’’İZGÄ°: DEĞİŞTÄ°RECEĞİZTBMM BaÅŸkanı Ä°zgi de CumhurbaÅŸkanı ile görüşmesi sonrasında Hürriyet'in sorularını yanıtlarken, ‘‘CumhurbaÅŸkanı 86'ncı maddede yeni bir deÄŸiÅŸiklik yapılırsa referanduma gerek kalmayacağına inanıyor’’ dedi. Ä°zgi, referanduma götürülmek istenen maddenin yanı sıra Anayasa'nın 25'inci maddesine Basın Konseyi'nin talebi doÄŸrultusunda, ‘‘Herkes gerçekleri öğrenme ve bilgi edinme hakkına sahiptir. Devlet bunun tedbirlerini alır’’ ekinin yapılabileceÄŸini vurguladı ve ‘‘DeÄŸiÅŸiklik iki maddelik bir paket halinde gelebilir’’ dedi. Ä°zgi, Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸi muhalefetin referanduma destek veren bir tavır alması ve sonuçta seçimle karşı karşıya kalınması ihtimali ile ilgili olarak da ÅŸunları söyledi: ‘‘Tabii bu olasılık dahilinde. Ancak DYP ve SP dışında seçim isteyen yok. Referandum 50 trilyon lira gibi bir yük getirir ki buna da kimse razı olamaz.’’86. MADDEYÄ° DÃœZENLERÄ°ZÄ°zgi, CumhurbaÅŸkanı ile yaptığı görüşmede de konunun gündeme geldiÄŸini vurguladı ve ‘‘Referanduma gidilirse yarın taÅŸrada bazı milletvekillerinin CumhurbaÅŸkanı'na dönük olumsuz sözleriyle karşılaÅŸmamız kaçınılmaz olur. Meseleyi bu noktaya getirmeden çözüme kavuÅŸturmamız gerektiÄŸini kendisine de aktardım’’ dedi. Ä°zgi, CumhurbaÅŸkanı'nın Anayasa'nın mevcut maddesi yönünde bir düzenleme arzuladığı izlenimini de verdi. Ä°zgi, ‘‘Ancak Anayasa'nın 86'ncı maddesi zaten mevcut ve yürürlükte. Åžimdi, referanduma gidecek maddenin yerine bunu yeniden Meclis'ten çıkaralım diyemeyiz. Mevcut 86'ncı maddede yapay bir deÄŸiÅŸiklik yapacağız. Belki maddeyi ‘milletvekilleri maaÅŸlarını 3 yerine en geç 4 ayda bir alırlar' diye düzenleriz’’ dedi.Sezer'in veto ettiÄŸi milletvekili maaÅŸlarına iliÅŸkin anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸi maddesinin geri alınabilmesi için TBMM'de yapılacak gizli oylamada en az 367 oy gerekiyor. Bu sayının altındaki sonuç referandum sonucunu doÄŸuracak. Ben Meclis'i uyarmıştımCumhurbaÅŸkanı Sezer'in dün CHP Lideri Baykal'la görüşmesinde, milletvekili maaşıyla ilgili Anayasa maddesini deÄŸiÅŸtirmeleri konusunda TBMM BaÅŸkanı Ömer Ä°zgi'yi uyardığını söylediÄŸi öğrenildi.Sezer'in görüşmede, Meclis'in bu deÄŸiÅŸiklik için ciddi bir giriÅŸim yapmasını beklediÄŸini belirterek, ‘‘Ancak yasayla geçiÅŸtirmeye çalıştılar. Çare kalmayınca referanduma karar verdim’’ dediÄŸi de belirtildi. Sezer, Meclis'in maaÅŸlarla ilgili maddeyi düzeltmesi durumunda bunu onaylayacağını ve referandumun gündemden kalkacağını da söyledi.Baykal, görüşmeden ayrılırken yaptığı açıklamada, CumhurbaÅŸkanı'nın hükümetle veya Meclis'le kavga etmek istemediÄŸini, yapılan bir yanlışın düzeltilmesi için çalıştığını belirtti. Baykal, ‘‘Sayın CumhurbaÅŸkanı aldığı bu kararla hukuk devletinin ve halkımızın duyarlılığının gereÄŸini yapmıştır’’ dedi.Sezer'e % 58 zamMilletvekillerinin maaÅŸ, özlük hakları ve emeklilikle ilgili Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸini onaylamayarak halkoylamasına götürme kararı veren CumhurbaÅŸkanı Sezer, 2002 yılı için kendi maaşına yüzde 58.4 oranında zam öngördü. Sezer, 2001 bütçesinde maaşına zam istememiÅŸ, ancak TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki görüşmeler sırasında aylık brüt 920 milyon lira olan maaşı milletvekillerinin verdiÄŸi önergeyle brüt 3 milyar 333 milyon liraya yükseltilmiÅŸti. 2002 yılı bütçesinde ise Sezer, maaşını milletvekillerinin takdirine bırakmak yerine yeni yıl için aylık brüt 5 milyar 279 milyon lira olarak belirledi.Referandum bize lüksAdalet Bakanı Hikmet Sami Türk, CumhurbaÅŸkanı Sezer'in referanduma götürme kararı için, ‘‘Bununla, CumhurbaÅŸkanı'nın iradesi Meclis'in iradesinin önüne geçmiÅŸtir’’ dedi. TBMM'de soruları yanıtlayan Türk, ‘‘Halkoylaması, Türkiye'nin içinde bulunduÄŸu ekonomik kriz ve dünyanın karşı karşıya olduÄŸu savaÅŸ ortamında Türkiye için bir lükstür’’ diye konuÅŸtu. Türk, ‘‘CumhurbaÅŸkanı'nın tutumunu haklı buluyor musunuz?’’ sorusuna, ‘‘Benim kiÅŸisel görüşüm, 86'ncı maddede 2'nci görüşmede yapılan deÄŸiÅŸiklik isabetli olmamıştır’’ dedi. ‘‘Erken seçim isteyen muhalefet, bu deÄŸiÅŸikliÄŸi niye desteklesin?’’ sorusuna ise Türk, ÅŸu karşılığı verdi: ‘‘Anayasa deÄŸiÅŸiklikleri, hükümet tasarısı deÄŸil Meclis'in iÅŸidir. Anayasa deÄŸiÅŸiklikleri de TBMM'de siyasi partilerin desteÄŸi ile gerçekleÅŸmiÅŸtir. Aynı ÅŸekilde, yapılmış olan bir hatadan dönme olanağı vardır. TBMM geçen hafta bir kanunla da olsa bunu düzeltme yoluna gitmiÅŸtir. Ama CumhurbaÅŸkanı'nın bunu yeterli görmediÄŸi anlaşılıyor. DoÄŸru olan da 86'ncı maddenin ilk haliyle kabul edilmesidir.’’ CumhurbaÅŸkanı doÄŸruyu yaptıAnayasa Profesörü Mümtaz Soysal, Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk'ün, bu ÅŸartlarda referandum kararını ‘Türkiye için lüks’ bulması ile ‘CumhurbaÅŸkanı iradesinin Meclis’in iradesinin önüne geçtiÄŸi'' iddiasına karşı çıktı. Soysal, CumhurbaÅŸkanı'nın bu konudaki tek yetkisini kullanarak referandum kararı vermekte haklı olduÄŸunu ve doÄŸru yaptığını vurguladı. Prof. Soysal, ÅŸu görüşü savundu: ‘‘CumhurbaÅŸkanı, Meclis iradesinin Anayasa'ya uygun olarak ortaya çıkmasını saÄŸlamak için böyle bir yola baÅŸvurmuÅŸtur. Çünkü, Anayasa deÄŸiÅŸikliklerinin, Anayasa'daki temel ilkelere uygunluÄŸunu Anayasa Mahkemesi'ne denetletmek olanağı yoktur. CumhurbaÅŸkanı elindeki tek olanağı deÄŸerlendirerek, Anayasa'daki Halk Oylaması yolunun kullanılmasını gündeme getirmiÅŸtir. Dolayısıyla burada, CumhurbaÅŸkanı'nın iradesini Meclis iradesinin üstüne çıkarmak deÄŸil, Anayasa'ya uygun olarak halkın iradesini çıkarmak söz konusudur.’’Â