HSYK kamu kurumuna dönüşecek

HÂKİMLER ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Başkanvekili ve 3. Daire Başkanı Ahmet Hamsici, Adli Kolluk Yönetmeliği’ne ilişkin bildiri gibi HSYK teklifi hakkında da Kurul adına açıklama yapılmasını istedi. Ancak diğer üyelerin destek vermemesi üzerine Hamsici, “Kişisel değerlendirmeleri” olduğunu belirterek açıklama yaptı. HSYK üyelerinin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın, “Açıklama yetkisi bende” yazısı nedeniyle Hamsici’nin teklifini kabul etmedikleri belirlendi. TBMM Adalet Komisyonu başkan ve üyelerine de gönderdiği, eski ve yeni kanunun karşılaştırmasının da yer aldığı raporda Hamsici, şunları vurguladı:
? Meclis’e sunulan teklif metni incelendiğinde; Kurul’un organizasyon yapısı ve işleyişine ilişkin düzenlemelerde 159. madde uyarınca riayet edilmesi gereken ‘mahkemelerin bağımsızlığı’ ve ‘hâkimlik teminatı’ ilkeleri hiçe sayılmış ve bir yandan Kurul adeta Adalet Bakanı’nın emrinde, Bakan’ın iradesi dışında irade kullanamayan sıradan klasik bir kamu kurumuna dönüştürülürken, diğer taraftan seçimle gelen üyeler de Bakan’ın emrinde, Bakan’ın izni dışında karar alamayacak konuma getirilmiştir. Değişikliklerin büyük bölümünde ‘dönüştürme/siyasallaştırma’ çok açık görülebilmektedir. Belirtilen düzenlemelerin Anayasa’nın 159/2’nci maddesinde ifadesini bulan ‘hukuk devleti’ ilkesine aykırılık teşkil ettiği değerlendirilmektedir.
BAKANLA BAĞIMLI
? 12 Eylül 2010 Anayasa değişikliği ile birlikte HSYK Adalet Bakanlığı’ndan bağımsız, yargının ayrı bir erk olması kuralına uygun bir düzenlemeye kavuşturulmuş iken, kanun değişikliği ile Kurul’un fiilen Adalet Bakanı’na bağlı ve bağımlı, ayrı bir erkten daha çok yürütmenin emir ve gözetimi altında görev yapan bir yapı haline getirilmesi söz konusudur. Bu durum yapılan Anayasa değişikliği ile kurulan bağımsız bir Kurul’un oluşumuna aykırıdır. Kurul’un organizasyon yapısı ve işleyişine ilişkin tüm kuralların ihdasında Meclis’in kullanabileceği takdir yetkisi, klasik kamu kurumlarının organizasyon yapısı ve işleyişine ilişkin kullanılabilecek olağan takdir yetkisinden farklıdır/farklı olmak zorundadır. Yargıya ilişkin en temel ve önemli yetkilerin doğrudan veya dolaylı olarak Kurul Başkanı sıfatıyla Adalet Bakanı’na verilmiş olduğu görülmektedir. Düzenlemeler, Adalet Bakanı ve Müsteşarı hakkında söylenen ve yazılan ulusal ve uluslararası raporlarda ifade edilen hususlara da tamamen aykırıdır. Bu raporlarda Bakan ve Müsteşarın yetkilerinin sınırlandırılması hatta kaldırılması tavsiye edilirken, bunun aksine özellikle Bakan’ın yetkileri olağanüstü bir şekilde arttırılmış, tartışmasız şekilde Kurul’da tek otorite haline getirilmiştir.
ANAYASA’YA AYKIRI
? Adalet Bakanlığı’nda çalışan bir tetkik hâkiminin, disiplin ve soruşturma işlemleri üzerinde dahi yetkisi bulunmayan Adalet Bakanı’nın, Kurul üyeleri üzerinde böyle bir yetkiye (disiplin soruşturması) sahip kılınması üyeleri yürütme organına bağımlı hale getirmektedir. Kurulda görev yapacak hâkimler, müfettişler, Daire Başkanları, Genel Sekreter Yardımcıları, Genel Sekreter, Teftiş Kurulu Başkan ve Yardımcılarının atanmasında teklif edilecek adayların belirlenmesinde yetki tamamen Adalet Bakanı’na bırakıldığından, HSYK’nın bağımsız iradesi ile Teftiş Kurulu ve Genel Sekreterlik teşkilatı oluşturulması Kurulun bağımsızlığını ortadan kaldıran bir düzenlemedir. Bu düzenlemeler de Anayasa’ya aykırıdır.
ATALAY: AÇIKLAMA KORSAN
Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, Hamsici’nin HSYK düzenlemesini eleştiren açıklamasını “Korsan” diye niteleyerek şunları söyledi: “Bakan’dan habersiz yayınlaması, Kurul üzerinde şu günlerdeki tartışmayı artıran bir belgedir. Biraz korsan bir şeydir. Eminim Kurul içinde çalışılmış, hazırlanmış. Ama Bakan’ın genelgesini delmek için böyle bir yol izlemişler.”