Hasta hakkına Avrupa yolu

Haksızlığa uğrayan hastaların, Avrupa'da dava açabilmesini sağlayan Avrupa İnsan Hakları Biyoetik Sözleşmesi'ni Türkiye'nin de imzalaması, tıp camiasında tartışma yarattı. İmzayı eleştiren sağlıkçılar, öncelikle sağlık sisteminin iyileştirilmesini ve hukuksal düzenleme yapılmasını istediler.

Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Biyoetik Sözleşmesi'ne imza atması ile hastalara Avrupa'da da hukuksal olarak tek tek hak arama, dava açama yolları açıldı. Muğla Tabip Odası'nın Dokuzeylül Üniversitesi ile işbirliği yaparak düzenlediği seminere katılan tıp otoriteleri, hukuksal düzenlemeler yapılmadan, sağlık sisteminde iyileştirmeye gidilmeden uygulamaya geçilmesi halinde Türkiye'deki sağlıkçıların zor durumda kalacağını söyledi. Hasta hakları olmadan hekim haklarının olamayacağı belirtilen seminerde, Türkiye'de konuya ilişkin acil hukuksal düzenlemeler yapılması, sağlık sisteminde iyileştirmeye gidilmesi gerektiği vurgulandı. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Zuhal Amato, ‘‘Türkiye'nin bu sözleşmeyi imzalaması sevindirici. Ancak, maalesef bu uygulamaya hazır değiliz. Düzenlemeler yapılmadan uygulama başlarsa doktorlar mesleği dahi bırakabilir, mesleklerini yapamamakla karşı karşıya kalabilir. Hastane kuyrukları gözler önünde, hastanın ben şu doktoru değil ötekini istiyorum diyecek hali mi var? Hak devletten mi, doktordan mı, sağlık teşkilatından mı aranacak? Bunlar acilen belirlenmeli’’ dedi. Amato, tıp ve hukuk adamlarının biraraya gelerek, ‘Kim neyin hakkını arayacak, hangi durumda kim, nasıl sorumlu olacak?’ gibi sorunlara çözüm bulmasını istedi.

Hasta hakları

Avrupa İnsan Hakları Biyoetik Sözleşmesi'ne göre hastalara sağlanan haklardan bazıları şöyle:

Reddetme hakkı:

Hasta, isterse doktorunu, isterse tedaviyi, tedavinin yöntemini reddedebilecek. Hasta istemiyorsa, vücuduna dokunulmayacak ve tedaviden bile sayılmayan bekaret kontrolü kesinlikle yapılamayacak.

Gizlilik hakkı:

Hastanın istemesi durumunda, hakkındaki tüm bilgi ve tedaviler gizlenecek. Hasta ile ilgili hiçbir bilgi dışarıya verilmeyecek. Devlet de dahil olmak üzere sigorta şirketlerine de hasta ile ilgili bilgi kesinlikle verilmeyecek.

Aydınlanma hakkı:

Hasta ameliyat edilirken, operasyona ilişkin aydınlandığına dair onayı gerekecek. Hastaya alternatif tedavi yöntemleri de anlatılacak. Ameliyat öncesi atılan imza, sadece hekimi değil, hastayı da güvence altına alacak. Kişi kendisiyle ilgili her istediğini sorabilecek.

Ölme hakkı:

Her hastanın, onurlu bir biçimde ölme hakkı olacak.

Seçme hakkı:

Hasta istediği hekimi seçebilecek ya da reddedebilecek. Hasta, ruhi, manevi teselli isteyebilecek.

Ayrımcılık hakkı:

Hasta her yerde bakılabilme hakkına sahip olacak. Hasta kabulünde ayrımcılık yapılmayacak. İnsan genetik araştırmaları üzerinde, cinsiyet tayini yapılamayacak. (Cinsiyete bağlı genetik hastalıkları haricinde)

Organ nakli:

Organların ticari bir meta gibi alınıp satılması kesinlikle yasaklanacak.