Damga Vergisinde 5281 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler

5281 sayılı Kanunla 01.01.2005’den geçerli olmak üzere Damga Vergisi Kanununda önemli sayılabilecek değişiklikler yapılmış olup, yeni düzenlemelere ilişkin olarak 43 seri No’lu DV Genel Tebliği yayımlanmıştır.I-Önemli gördüğümüz bazı değişiklikler şunlardır:-Pul yapıştırmak suretiyle damga vergisi ödeme şekli kaldırılmıştır.-Avans makbuzları damga vergisi dışına çıkarılmıştır.-Akreditif, Kredi Mektup ve Telgrafları vergi dışına çıkarılmıştır.-Belli parayı ihtiva etmeyen akitlerle ilgili kağıtlarda maktu damga vergisi geneli ile kaldırılmıştır.(Akitlerle ilgili kağıtlardan sadece Tahkimnameler, Sulhnameler ve turizm işletmeleri ile acenteler arasında düzenlenen Kontenjan Sözleşmeleri –belli parayı ihtiva etse bile- maktu damga vergisine tabidir.)-Resmi Dairelerden kişilere yapılacak ödemelerde düzenlenecek kağıtlar da geneli ile DV dışına çıkarılmış, bu kağıtlardan sadece resmi dairelerin mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemelerde kullanılacak kağıtlar DV ne tabi olacaktır.Bu durumda örneğin ücretlilere vergi iadesi, KDV iadesi veya fazla ve yersiz hesaplanan verginin iadesi hallerinde düzenlenecek kağıtlar DV dışına çıkarılmış bulunmaktadır.-Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları tarafından yapılan satış vaadi sözleşmeleri istisna kapsamına alınmıştır.-Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesinin 12. bendi (Eski KVK Geçici 28) kapsamında yapılan gayrimenkul ve iştirak hissesi satışlarında düzenlenecek kağıtlar DV’ den de istisna edilmiştir.-Gerçek kişilerin kendi aralarında yaptıkları akitlerle ilgili kağıtlar (Örneğin kira kontratları) ticari, zirai ve mesleki faaliyetle ilgili olmamak kaydıyla ve de resmi dairelere veya noterlere ibraz edilmediği müddetçe  DV’den istisnadır.-İktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin dernek veya vakıflara yerleşim yeri olarak, gerçek kişilere mesken olarak, vergiden muaf esnafa, gelir vergisinden muaf serbest meslek sahiplerine, basit usuldeki ticari kazanç sahiplerine işyeri olarak kiralanmasında düzenlenecek kira sözleşmeleri DV’den istisna edilmiştir.-Damga Vergisi Beyannamesi damga vergisine tabi değildir.II-DAMGA  VERGİSİNDE ÖDEME ŞEKİLLERİ:    -Pul yapıştırma kaldırılmış olup, damga vergisi bundan böyle sadece Makbuz Karşılığı, İstihkaktan Kesinti ve Basılı Damga konulmak suretiyle ödenecektir.-Şirketlerimiz açısında esas ödeme şekli makbuz karşılığı olup, bu ödeme şekli beyanname esasına dayalıdır.Makbuz Karşılığı Beyan, Kayıt ve  Ödeme Esasları ile Mükellefiyet Tesisi:-Bu yöntemde vergiye tabi kağıdın veya kağıtların üzerine “......YTL Damga Vergisi Tarafımızdan Makbuz Karşılığı Ödenecektir. Defter Sıra No:...”  kaşesi ile imza konulacak olup, bu yöntemde zorunlu veya ihtiyari olarak Damga Vergisi Mükellefiyeti tesis olunanlar; tasdike tabi Damga Vergisi Defteri tutmak ve  bir aya ait vergiyi ertesi ayın 20. gününe kadar verecekleri DV Beyannamesi ile beyan etmek ve 26. günü akşamına kadar ödemek durumundadırlar.İhtiyarilikten yararlanarak DV mükellefiyeti tesis ettirmeyenler ise kağıdın düzenlendiği tarihi takip eden 15. güne kadar beyanname vermek ve aynı sürede DV’ni ödemek zorundadırlar.-Kamu kurum ve kuruluşlar, özerk kuruluşlar, bankalar, anonim şirketlerin damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmeleri zorunludur.-A.Ş’ler dışında kalan kurumlar vergisi mükellefleri (LTD. ŞTİ.’ler, Eshamlı Komandit Şti. ler,Yatırım Fonları, Kooperatifler, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler gibi), Kollektif ve Adi Komandit Şti. ler, ile bilanço ve işletme esasına göre defter tutan mükelleflerin Damga Vergisi mükellefiyeti tesis ettirmeleri ise ihtiyaridir.-İhtiyarilikten yararlanarak DV mükellefiyeti tesis ettirmeyenler düzenledikleri veya taraf  oldukları kağıtlara ait vergiyi düzenleme tarihini takip eden 15 gün içinde beyan ve ödemek zorunda olmakla beraber ayrıca Damga Vergisi Defteri tutmak zorunda değillerdir. Bunlar DV’ne  ait kayıtlarını, VUK hükümlerine göre tutmak zorunda oldukları defterlerinde (Yevmiye, İşletme Defteri gibi) ayrıntılı olarak göstermek durumundadırlar.-Makbuz karşılığı ödenecek damga vergisi yok ise beyanname vermeye gerek yoktur. Ancak zorunlu veya ihtiyari olarak mükellefiyet tesis edenler bu durumu beyanname verme süresi içinde bir yazı ile vergi dairesine bildirmek zorundadırlar.III-VERGİ VE CEZALARDA SORUMLULUK:Bilindiği gibi birden fazla kişi tarafından imza edilen kağıtların vergi ve cezasında ötedenberi var olan, imza edenlerin müteselsil sorumluluğu, çeşitli ihtilaflara yol açmakta idi. Bu defa 5281 sayılı kanun ve 43 seri No’lu tebliğ ile yapılan ilave düzenlemelere göre, zorunlu veya ihtiyari olarak DV mükellefiyeti tesis ettirip DV defteri tutanlar taraf oldukları diğer kişilerle yapılmış akitlere ait kağıtların tümünün damga vergisinin beyan ve ödemesinden sorumlu hale getirilmişlerdir.Verginin tam olarak ödenmemesi halinde vergi ceza ve faizlerin tamamı bu kişilerden alınacaktır.Mükelleflerin sadece vergi aslı için rücu hakları bulunmaktadır. Bu düzenlemeler nedeniyle özellikle zorunlu olarak mükellef olan AŞ’lerin vergi yükleri ve sorumlulukları artmış olup, ayrıca yeni ihtilafların ortaya çıkması kaçınılmazdır.AŞ’lerin DV mükellefiyeti zorunlu, LTD ŞTİ’ler ve diğer kurumlar vergisi mükellefleri yanında  bilanço ve işletme hesabına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin ise mükellefiyet tesisi ihtiyari olduğunu tekraren belirtmek istiyoruz.Zorunlu (AŞ’ler gibi) veya ihtiyari olarak (LDT ŞTİ’ler gibi) mükellefiyet tesis ettirenlerin aşağıdaki kişilerle belli parayı ihtiva eden birden fazla örnek halinde sözleşme yapmaları halinde karşılaşılabilecekleri muhtemel durumlar:-Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefi olmayanlarla yapılan sözleşmelerin tüm örneklerine ait DV’nin tamamını kendileri beyan edip  ödeyeceklerdir.-Düzenlemelerden, GV veya KV mükellefi olmakla beraber ihtiyarilikten yararlanarak DV mükellefiyeti tesis ettirmeyenlerle (Örneğin bir LTD ŞTİ. İle) yapılan sözleşmelere ait  tüm DV’nin beyan ve ödemesinden de bunların sorumlu olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda çok fazla ihtilaf çıkacağı açıktır. Zira karşı tarafın taahhüt etse dahi kendisine ait DV’ni ödeyip ödemeyeceğini bilmek her zaman mümkün olamayacaktır. Paranın, vergi dairesine yatırılmak üzere talep edilmesi halinde de sorunlarla karşılaşılacağı muhtemeldir. Güvenmemekle birlikte Mahkemelerde delil olması açısından DV’nin kimin tarafından ödeneceğine dair sözleşmelere hüküm konulmasının, kısıtlı da olsa, yarar sağlayabileceği kanısındayız. Bizce sorunu çözmenin yegane yolu vergi tutarını karşı taraftan tahsil ederek tüm verginin  beyan ve ödenmesidir.-DV mükellefiyeti olanlarla sözleşme yapılması halinde yeni düzenlemeye göre herkes kendi vergisinden sorumludur. Ancak bu halde dahi maliyenin, eskiden beri mevcut sorumluluk hükmü nedeniyle, tüm örneklerin DV’ni yakaladığı mükelleften alma eğiliminde olabileceği unutulmamalıdır. Yine de sorumluluktan kurtulmak için verginin tümünün bir tarafca ödenmesinin sağlanması veya  –en azından Mahkemeler nezdinde- tüm tarafların kendilerine ait suretler için DV kaşe ve imzalarının temin edilmesinin faydalı olacağı kanaatindeyiz. -Yukarıda yapılan özetlerden de anlaşılacağı üzere 5281 sayılı  Kanun ve bu kanuna göre çıkarılan 43 No’lu Genel Tebliğ  ile damga vergisinde sorumlulukla ilgili yapılan yeni düzenlemelerin, mevcuda ilave olarak, bir çok yeni sorunlara ve anlaşmazlıklara yol açacağı açıktır. Şirketlerimizin ilave faiz ve ceza ile karşılaşmamaları için mümkün olduğu ölçüde sözleşmeleri tek örnek düzenlemeleri, zorunlu olarak birden fazla kağıt düzenlenmesi halinde, mükellefiyeti olmayan karşı tarafa ait verginin fatura edilerek bedelinin tahsil edilmesi, böylece tüm örneklere ait verginin beyan edilerek ödenmesi, mükellefiyeti olanlarla yapılan sözleşmelerde verginin mümkünse karşı taraftan tahsil edilerek tümüyle şirketlerimizce ödenmesi, bu mümkün olamıyorsa  tarafların kendilerine ait suretlere DV kaşesi vurdurulması ve verginin kim tarafından ödeneceğine dair sözleşmelere hüküm konulması  uygun olacaktır.                  Not:2005 yılına ilişkin 1 sayılı tablo daha önce 2005-1 sayılı sirkülerimizle gönderilmiş olduğundan tekrar verilmemiştir.AKTİF DENETİM YMM LTD. ŞTİ. �