Dağcılar 18 yıl sonra Cilo'da

Cilo daÄŸlarındaki 4170 metre yüksekliÄŸindek ReÅŸko zirvesi 18 yıl aradan sonra yeniden fethedildi. Tırmanışı gerçekleÅŸtiren dokuz kiÅŸilik ekibin liderliÄŸini Atlas Dergisi yazarı UÄŸur Uluocak yaptı. Tırmanışın tüm öyküsüAtlas'ın Ekim sayısında.SÄ°VÄ°LLERE KAPALIYDIDaÄŸcılar için bir efsane olan Hakkari'nin güneydoÄŸusundaki Cilo DaÄŸları'na yıllardır hiçbir daÄŸcı tırmanamıyordu. Bölge, terörün baÅŸladığı 1984'den bu yana sivillere kapalı tutuluyordu. GeçtiÄŸimiz yıl ilk kez ziyarete açılan daÄŸ silsilesiyle Türk daÄŸcılar da hasret giderdi. Cilo DaÄŸları'ndaki ReÅŸko Tepesi, AÄŸrı'dan sonra ikinci büyük doruk sayılıyor. 4170 metre yüksekliÄŸe varan zirvenin hemen altındaki vadi geçmiÅŸi 20 bin yıl öncesine kadar uzanan buzullarla kaplı.Ä°KÄ° HAFTADA TIRMANDILARTürk ekibinin AÄŸustos'un ikinci yarısı baÅŸlayan tırmanışı tam bir hafta sürdü. 9 kiÅŸiden oluÅŸan ekipte fotoÄŸrafçı, gazeteci ve yazarlar yer aldı. Yaylalardan, vadilerden, yüksek yamaçlardan ipek bir tül gibi süzülen ÅŸelalelerden, buzullardan, buz göllerinden, daÄŸ çiçeklerinin arasından geçerek zirveye ulaÅŸtılar. Bu zorlu tırmanışı gerçekleÅŸtiren grupta ÅŸu isimler yer aldı: Ekip lideri UÄŸur Uluocak (yazar-fotoÄŸrafçı-daÄŸcı), Bünyat Dinç (fotoÄŸrafçı-daÄŸcı), Handan Türkeli (Kanal D'de yayınlanan KeÅŸifler Atlası'nın yönetmeni), Türker Talayman (daÄŸcı), Ferhan Gökçay (daÄŸcı) Ahmet Köksal (daÄŸcı-yazar), Ali Ä°hsan Gökçen (fotoÄŸrafçı), Alper Işın Duran (daÄŸcı), Haldun Ãœlkenli (daÄŸcı).1937'DE FETHEDÄ°LDÄ° Cilo'daki ilk coÄŸrafi incelemeyi 1937'de bir Alman daÄŸcı ekibi yapmış. Ä°lk Türk ekspedisyonu (seferi) ise, Beden Terbiyesi Umum Müdürlüğü DaÄŸcılık Federasyonu tarafından 1945'te düzenlenmiÅŸ. DaÄŸcısından coÄŸrafyacısına, ressamından yüksek irtifanın vücut üzerine etkilerini araÅŸtıran tıp doktoruna kadar bütünlüklü bir 'bilim seferi'ymiÅŸ bu. 13 kiÅŸilik ilk Türk ekibinin başında bulunan ReÅŸat Ä°zbırak, Cilolar'ı doçentlik tezinin konusu yapmış.JIRKÄ° AŞİRETÄ°YLE Ä°DDÄ°ACilo DaÄŸları'nın en ilginç yerlerinden biri olan Cafer Kule'nin yüksekliÄŸi 160 metre. Dimdik kayadan oluÅŸmuÅŸ bu kuleye çıkan ilk Türk ekibi yaylaya çıkan Jırki aÅŸireti mensuplarıyla iddiaya tutuÅŸmuÅŸ. Köylüler ‘‘buraya çıkamazsınız, çıkarsanız size bir oÄŸlak keserim’’ demiÅŸ. Çünkü yıllar önce çıkan bir yabancı ekip, ‘‘Cafer Kule'ye Türklerin çıkmasının mümkünü yok’’ demiÅŸler. Gökyüzüne dimdik bir selvi gibi uzanan bu kulenin yüzeyi çürük kaya tabir edilen dokuyla kaplıymış. Sürekli sökülen ve bir bir aÅŸağılara dökülen süngersi bir dokuyla kaplı yüzey tırmanışı zorlaÅŸtırıyormuÅŸ. K>ÖYLÃœLER DÃœRBÃœNLE Ä°ZLEDÄ°Sabah baÅŸlayan tırmanışı aÅŸağı yayladaki köylüler de dürbünleriyle saniyesi saniyesine izlemiÅŸ. DaÄŸcılar kuleye çıktıklarında yayladaki köylüler tüfeklerini ateÅŸleyerek bu zaferi bir ÅŸenliÄŸe çevirmiÅŸ.16 AÄŸustos'ta büyük zirveye tırmanmak için yola koyulmuÅŸlar. Dünyanın en zorlu tırmanışlarından biri olan ReÅŸko'nun 800 metrelik dik duvarını aÅŸmak kolay olmamış. ReÅŸko ‘‘Karadağ’’ anlamına geliyor. Uzaktan bakınca geçit vermez, karanlık bir masal devini andırıyor. Binbir güçlükle sonunda zirveye varmışlar.ZÄ°RVE DEFTERÄ° 18 YIL SONRA AÇILDIZirvede düzgün kayaların altına yerleÅŸtirilmiÅŸ, deri bir örtüyle kaplı ‘‘Zirve Defteri’’ onları beklemektedir. 40 yıl önce ReÅŸko zirvesine çıkan DaÄŸcılık Federasyonu üyelerinin doruÄŸa emanet ettiÄŸi bu defteri çok sayıda daÄŸcı imzalamış. Zirvede gecelemek imkansız olduÄŸu için bir an önce iniÅŸe geçmeleri gerekmiÅŸ. Ä°niÅŸ çıkıştan daha zordur çünkü, daÄŸcı enerjisinin büyük bir bölümünü çıkışta tüketmiÅŸtir. Ãœstelik zirvenin altında bulunan ve yaklaşık dört kilometre uzunluÄŸunda olan 20 bin yaşındaki buzulu aÅŸmaları gerekmektedir. Tırmanış 47 iniÅŸ ise tam 15 saat sürmüş, 23 saat ağızlarına bir lokma girmemiÅŸti. UÄŸur Uluocak, Atlas'ın son sayısında iÅŸte bu zorlu yolculuÄŸu ve karşılaÅŸtıkları tehlikeleri anlatıyor. Bir de bölgede bir uyku tulumu ve çadır bile bulamayan yerel daÄŸcıların sıkıntılarını.Â