Cumhuriyet merkez soldadır tartışması

HÜRRİYET Yazarı Özdemir İnce'nin, Anayasa'nın tanımladığı cumhuriyetin ‘Evrensel merkez solda’ olduğu, Süleyman Demirel'in Cumhurbaşkanı olunca bunu kısa sürede kavradığı ve bazı politikacıların, bu nedenle Demirel'in cumhurbaşkanlığının uzamasına karşı olduğu iddiasına, siyasal partilerden farklı tepkiler yöneltildi. İnce'nin dünkü Hürriyet Pazar İlavesi'nde yer alan ve yankı uyandıran bu tartışma yazısı üzerine şu yorumlar yapıldı:

DEMİREL'DEN KUŞKULUYUM

Uluç Gürkan (DSP Ankara- TBMM eski Başkanvekili) Cumhuriyet ilkeleri itibarıyla hiç kuşkusuz merkez solda. Ama sayın Demirel bunun farkına mı vardı yoksa 28 Şubat sürecinde farkına varmış mı görünüyor, bu konuda kuşkularım var.

MİLLETİN TERCİHİ SAĞDIR

Selçuk Pehlivanoğlu (ANAP Genel Başkan Yardımcısı) 1950'den bu yana siyasi yelpazedeki sağ ve sol ayrımları milletin tercihiyle bellidir. Bu da hiçbir zaman çok büyük bir sapma göstermemiş ve yaklaşık olarak 60/40 oranında olmuştur. Yani milletin tercihi hep sağ görüşten yana olmuştur. Ama çağımızda artık siyasi ideolojiler, yani sağcı veya solcu olmak geçerliliğini yitirmiş. Devleti oluşturan bireyler ön plana çıkmıştır. Yani artık Cumhuriyet'in ruhu bu ülkede yaşayan herkesin mutluluğunu ve bütünlüğünü sağlayacağı niteliktedir.

DEMİREL, DEMİREL'DİR...

Ahmet İyimaya (DYP Amasya Milletvekili- Anayasa Komisyonu eski Başkanı) Bu anlayış, cumhuriyetin özünde mevcut olmayan, cumhuriyete yüklenen dışsal bir anlamdır. Cumhuriyetin elbetteki bir ideolojisi vardır. Cumhuriyetin idelojisi, Türkiye'yi Avrupa uygarlığıyla entegrasyonunu amaçlayan bir modernleşmedir. Fakat bu modernleşmede öz değerleri yok etme gibi bir anlayış ve içerik söz konusu değildir. Süreç içerisinde gel-gitler olmuştur. Ama normal dönemlerde sosyal fayda, marjinal faydaya tercih edilmiştir. Kaanatime göre cumhuriyeti 1950 hareketinden ve 1961 Anayasası'ndan sonra demokratik içerikte yorumlamak lazımdır. Cumhuriyeti demokrasiyle, demokrasiyi cumhuriyetle savaş yapan bir ikilemi bizim anayasamızda var sayamayız. Bu anlamda ikinci maddede tanımlanan rejimin değişmezlerinden olan cumhuriyet ile demokrasi değerleri barışık değerler olarak ele alınmalıdır. Yazıdaki anlayış benimsenirse, demokrasiden vazgeçmiş mi oluyoruz? Demokrasinin özünde hoşgörü ve farklılık vardır. Cumhuriyete illa bir dışsal anlam yüklenecekse tarihsel anlamından çok demokratik değerlerle örtüşen anlamlar yüklenmelidir. Cumhurbaşkanımızın, cumhurbaşkanlığı dönemindeki tavırları çeşitli açılardan değerlendirilebilir. Demokrasi mücadelesi vermiş olan Demirel'i solcu bir devlet anlayışına mahkum eden yorumu ne derece benimsemek mümkün olur. Hayli düşündürücü ancak en doğru olan Demirel'i, Demirel olarak görmektir.

YORUM, SOLCULUĞA HAKSIZLIKTIR

Tarhan Erdem (CHP Genel Sekreteri) Özdemir İnce'nin, ‘Anayasanın tanımladığı cumhuriyet, merkez soldadır’ sözüne katılmıyorum. Bu yorum, solculuğa haksızlıktır. Devletin ya da temel kuruluş belgesinin ‘sol’, ‘‘sağ’’ veya merkez olarak tanımlanmasını anlayamadım. Eğer ideolojik bir tanımlama mümkün ise özgürlükleri sınırlayan bir Anayasa'nın merkez solda görülebilmesi solculuğa haksızlık olmuyor mu?