ÇÄ°KOLATANIN TARÄ°HÄ°'Çikolatanın tarihi Amerika'nın keÅŸfi ile baÅŸlar'… Dünya, bu tarihe kadar, bu lezzeti bilmeden yaÅŸamıştır. Kolomb'un Ä°spanya Kralı

ÇİKOLATANIN TARÄ°HÄ°'Çikolatanın tarihi Amerika'nın keÅŸfi ile baÅŸlar'… Dünya, bu tarihe kadar, bu lezzeti bilmeden yaÅŸamıştır. Kolomb'un Ä°spanya Kralı Ferdinand ile Kraliçe Isabella'nın tahtlarının önüne serdiÄŸi eÅŸsiz hazinelerin arasında çikolatanın baÅŸlıca maddeleri de vardı. Bunlar arasında bir kaç tane kahverenkli, fasulye tanesine benzeyen ve aslında pek de bir ÅŸeye benzemeyen taneler de bulunuyordu. Bunlar aslında kakao aÄŸacı tohumlarıydı ve günümüzdeki çikolata ve kakaonun da kaynağıydı. Kral ve Kraliçe bu tohumların önemini asla kavrayamadılar. Bunu ilk anlayan, kakao tohumlarının ticari potansiyelini ilk gören, büyük Ä°spanyol kaÅŸif Hernando Cortez oldu. Tanrıların GıdasıMeksika'yı keÅŸfi sırasında Cortez, Aztek Kızılderilileri'nin kakao tohumlarıyla, 'sıcak içecek' anlamına gelen "chocolatl" adlı bir içecek hazırlayıp içtiklerini gözlemledi. 1519 yılında, günde 50 porsiyon chocolatl içtiÄŸi rivayet edilen Ä°mparator Montezuma, Ä°spanyol konuklarına altın kadehler içinde bu içecekten sundu. Chocolatl'a, tanrılara sunulan bir yiyecek muamelesi yapıyordu Ä°mparator.Bütün saygın rolüne karşın Ä°mparator'un verdiÄŸi chocolatl hayli tatsızdı. Cortez ve arkadaÅŸları ÅŸekerlendirmek suretiyle damak tadlarına daha uygun bir hale getirdiler chocolatl'ı. Ä°spanya'ya götürülen içecek yaygın kabul gördü. Ä°nsanlar tarçın ve vanilya gibi bir çok yeni madde ekleyerek içeceÄŸi hayli deÄŸiÅŸtirdiler. Sonunda biri çıktı ve sıcak içilmesi durumunda daha da lezzetli olacağını keÅŸfetti. Bu haliyle içecek, Ä°spanyol aristokrat sınıfı arasında sıkı hayranlar kazandı. Ä°spanya, denizaşırı kolonilerinde kakao tarımını yaygınlaÅŸtırmaya giriÅŸti. Bu da ülke için oldukça kârlı bir iÅŸe dönüştü. Ä°spanya yaklaşık bir asır süresince Avrupa'dan bu iÅŸin nasıl yapıldığını büyük bir baÅŸarıyla saklamayı da baÅŸardı ayrıca. Çikolata Avrupa'ya YayılıyorKakao üretimi iÅŸini yürüten Ä°spanyol din adamları sonunda sırrı açıkladılar. Bu aÅŸamadan sonra, bu, saÄŸlık açısından da yararlı besinin Avrupa'ya yayılması çok fazla sürmeyecekti. 1657'de Ä°ngiltere'de sadece çikolata servisi yapan yerler açıldı. Ardından üretime makinalar girdi. Seri üretimde hız, kakao tohumlarının öğütülmesinde buharlı makinaların kullanılmaya baÅŸlamasıyla büyük bir ivme kazandı. 1730'lara gelindiÄŸinde seri üretime geçildi ve çikolata pahalı bir besin olmaktan çıkıp herkesin mali gücünün yetebileceÄŸi bir lezzet haline geldi.1828'de, kakao presi hem fiyatların iyice gerilemesini hem de -kakao yağının içecekten ayrılmasını temin ettiÄŸinden- lezzetin artmasını saÄŸladı. 1847'de bir Ä°ngiliz firması çikolatayı yiyecek olarak piyasaya sürdü. 1876'da da Ä°sviçre'de Daniel Peter çikolataya süt katmanın bir yolunu bularak bugünkü sütlü çikolataya babalık etti.Çikolata Amerika'ya GeliyorABD'de de çikolata üretiminin geliÅŸmesi baÅŸka hiç bir yerde olmadığı kadar hızlı oldu. ilk çikolata fabrikası 1765'te New England'da kuruldu.2. Dünya Savaşı'nda ABD hükümeti çikolatanın besleyici özelliklerinin farkına vararak bu leziz yiyeceÄŸi askerlerine temin etmeye baÅŸladı. Çikolatanın bir rolü de müttefik askerleri arasında grup ruhunu oluÅŸturmak oldu. Hatta çikolata astronotların diyetine bile konulmaya baÅŸlandı.Kakao AÄŸacı YetiÅŸtirilmesiKakao aÄŸacının kökeni tartışmalıdır. Bazılarına göre Amazonlar bazılarına göre ise Venezüella veya Orta Amerika'dır.Ä°yi bakılmış kakao aÄŸacı ilk meyvesini beÅŸ yaşında verir. Bu süre bakıma göre 3 seneye kadar da indirilebilir. Meyve, bezelye benzeri bir kabuk içindedir.YediÄŸimiz Çikolata Nasıl Yapılır?Kakao yağının ayrılmasıyla elde edilen kakaonun aksine çikolata, yağın eklenmesi ile üretilir. Bizde pek bilinmeyen ÅŸekersiz, bitter ya da sütlü hiç fark etmez. Yöntem aynıdır. "Conching" denen bir yöntemle çikolata bir yoÄŸurma iÅŸleminden geçirilir. Ağır silindirlerle yapılan bu yoÄŸurma iÅŸlemi birkaç saat veya birkaç gün sürer.Kalıplara döküldükten sonra soÄŸutma odasına ulaÅŸan çikolata sabit bir hızla soÄŸutulur. SoÄŸumuÅŸ çikolatalar paketlenir ve dağıtıma çıkar. DiÄŸer gıda üreticileri için gönderilen çikolata ise sıvı olarak teslim edilir. GizlilikHer üreticinin kendine has bir formülü vardır. Büyük lezzetleri yaratan da bu ufak tefek farklardır. En sıkı saklanan sırlardan biri çikolata üretiminde kullanılan yöntemlerdir. ÇİKOLATA VE SAÄžLIK"Çikolata ve saÄŸlık" konusundaki mitlerin birçoÄŸu bilimsel gerçeklerin karşısında birer birer ufalanıyor. Lezzetli olan zararlıdır görüşü çikolata ve kakao için geçerli deÄŸil. Çikolata hem leziz hem de zararsız. Çikolata ve AkneGeçtiÄŸimiz yirmi yılda yapılan araÅŸtırmalar ortaya koymuÅŸtur ki çikolata ne akneye yol açar ne de mevcut akneyi azdırır. Çikolata görünümlü ama içinde çikolata olmayan ve normalden on kat fazla çikolata içeren besin verilen deneklerde yapılan ölçümlerde, akne oluÅŸumunda her iki grup arasında birbirinden hiç de farklı sonuçlar elde edilmemiÅŸtir.Çikolata ve KafeinNormal miktarlarda çikolata yiyen insanlarda yapılan kafein ölçümleri bu insanlardaki kafein oranının kafeinsiz kahve içen kiÅŸilerdeki kadar olduÄŸunu ortaya koymuÅŸtur.Çikolata ve DiÅŸ Hastalıklarıİçinde mayalanabilir karbonhidratlar bulunan besinlerin diÅŸ çürümelerine neden olduÄŸu bilinen bir gerçektir. Çikolatada da mayalanabilir karbonhidratlar mevcuttur ama yapılan araÅŸtırmalar çikolatanın çürüyen diÅŸlerden sanıldığı kadar sorumlu tutulamayacağını ortaya koymuÅŸtur. Ãœniversitelerde yapılan araÅŸtırmalar, kakao ve çikolatanın, diÅŸ çürümesine neden olan asitlerin salgılanmasını, bir dereceye kadar engelleyebildiÄŸini kanıtlamıştır. Ayrıca içerdiÄŸi doÄŸal yaÄŸ bileÅŸeni nedeni ile sütlü çikolatanın aÄŸzı temizleyebildiÄŸi de saptanmıştır.Çikolatanın İçindekilerGünlük ihtiyacınızın önemli bir bölümünü çikolatadan temin edebilirsiniz. Sütlü bir kalıp çikolata, size 3 gram protein, günlük riboflavin ihtiyacınızın %15'ini, kalsiyum ihtiyacınızın %9'unu ve demirin %7'sini saÄŸlayabilir.Çikolatanın, kandaki serotonin düzeyini arttırdığı ve iyi bir antidepresan olduÄŸu da son on yılın önemli bilgileri arasında. Kendinizi pek de iyi hissetmediÄŸiniz bir günün sabahında ekmek, açma ya da simit dilimleri üzerine terleÅŸtirilmiÅŸ çukulata parçalarını birkaç dakika fırınlayıp mideye indirmek için bulunmaz bir mazeret bu bilgi…Çikolata ve Kilo ProblemiSanıldığının aksine kilolu insanlar fazla yemekten -özellikle de tatlı yemekten- deÄŸil hareketsizlikten dolayı kilo alırlar. Bir kalıp çikolatadaki kalori (Kcal) miktarı aslında sadece 210'dur. Bu da, çikolatanın düşük kalorili diyetlerle çeliÅŸmeyen bir besin olduÄŸunu ortaya koyar. Çikolata, Kakao ve KolestrolAraÅŸtırmalar, kakao yağının kandaki "mevcut" kolestrol düzeyinin yükselmesine neden olmadığı ispatlamıştır. Bunun da nedeni içerdiÄŸi yüksek stearik asit (içyağı asidi) içeriÄŸidir. Kolesterol'ün hayvan hücresinde bulunan bir madde olduÄŸundan habersiz birçok insanın bizzat çukulatanın kolesterol ihtiva ettiÄŸini düşünmesi ise bu konudaki en yaygın yanlış bilgilerden biridir.Çikolatanın FiyatıÇikolatanın pahallı bir yiyecek olduÄŸunu söylemek pek de doÄŸru olmayabilir. Özellikle de karşılaÅŸtırmalı bir fiyat analizi yapılırsa… Bir paket sigaranın 800 bin TL olduÄŸu ülkemizde, bu parayla iki büyük tablet çukulata almanın mümkün olduÄŸu düşünülünce her gün çukulata yemenin "zenginlik" gerektirmediÄŸi açıklık kazanmış olur.Ve Bayramlar…Ülkemizde, dini bayramlarda konuklara çukulata ve likör ikram edilmesi son elli-altmış yılda ortaya çıkmıştır. On-onbeÅŸ yıl öncesine kadar özellikle de büyük kentlerde yaygın olan bu gelenek ÅŸimdilerde herkesin bayramı evinden uzakta geçirmesi nedeniyle ortadan kalkacak gibi görünüyor…Bayramı evinde geçirmek "zorunda" olan dargelirli aileler çukulatanın "kalabalık" için pahallı olması nedeniyle ÅŸeker satınalıyorlar ikramlık… Çukulata alabilecek durumdaki ailelerse ya bayramı tatil beldelerinde geçirdiklerinden, ya da "pek gelen giden olmuyor zaten" diyerek "bayrama özel" çukulata almıyorlar artık… Bayram günlerinde açık olan büyük alışveriÅŸ merkezlerindeki dükkanlar da olmasa hepten unutacağız çocukluÄŸumuzun bayramlarındaki çikolata-likör keyfini…Levent GÖKTEM15 Mart 2000, ÇarÅŸamba Â