Beş soruda Afgan modeli
Güncelleme Tarihi:
Enis BERBEROĞLU
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 16, 2006 01:37
BAŞKENTTE dün Çankaya Köşkü’nden ana muhalefet partisi genel merkezine kadar uzanan yelpazede tartışılan Lübnan’a Türk askeri yollanması karar sürecinde dün Başkent’te 5 soruya yanıt arandı.
Hangi koşulda asker yollamayız
BM’nin Lübnan’da sıcak çatışmayı durduran kararı uzlaşma sonucunda çıktı. Herkes karara işine gelen ifadeyi koydu, pozisyonuna göre yorumluyor. Eğer BM gücü "barış tesis eden güç" (peace enforcement force) olursa Türkiye muhtemelen asker yollamayacak. Çünkü bu güç barışı tesis amacıyla gerekirse çatışmaya girecek. Türkiye’nin tercihi sağlanan barışı korumaya dönük güce (peace keeping force) katılmak ve asker yollamak.
Sıcak çatışmaya girilecek mi
Başbakan’ın "Afgan Modeli" olarak tarif ettiği uygulamada önce huzur ortamı sağlanıyor, ardından insani ihtiyaçlar karşılanıyor. Dün görüştüğümüz bir hükümet üyesi, "Afgan modeli diyoruz, çünkü orada da dikkat ederseniz Taliban ve El Kaide ile savaşı ABD askerleri veriyor. Biz sadece insani yardımla ilgileniyoruz. Lübnan’da da halkın ihtiyacı neyse onun karşılanması, su ve ilaç gibi acil yardımların yapılmasını amaçlıyoruz" dedi.
Muharip birlik gidecek mi
Türk askeri sadece insani yardımla sınırlı operasyonla yetinse de korumaya ihtiyaç duyacak. Lojistik hizmet veren askerleri bir tehdide karşı korumaya yetecek muharip birliğin Lübnan’a yollanması zorunlu. Ancak Lübnan’a yollanacak askerlerin sayısı ve hangi sınıftan seçileceği gibi teknik kararlar henüz verilmedi.
Kim komuta edecek
Afganistan’da NATO gücüne Türkiye iki kez komuta etti. Bu kez durum farklı. Lübnan’da BM gücü var. Bunun genişletilmesi söz konusu. Komuta BM’ye bırakılıyor. Bu yüzden Türk askeri kimsenin komutasına girmeyecek. Hiçbir yabancı askeri birliğe komuta etmeyecek. Lübnan’a yollanan birlik Türk komutanın emrinde olacak, BM şemsiyesinde görev yapacak.
Tezkere ne zaman verilecek
Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün Lübnan, İsrail ve Suriye gezilerinin sonucu beklenecek. İkinci bir BM kararı çıkar ve asker yollama kararı acil hale gelirse Meclis olağanüstü toplantıya çağrılacak. Aksi halde Meclis’in AB uyum yasalarını Ekim ayındaki İlerleme Raporu’na yetiştirmek için eylül ayı ortasında toplanması beklenecek. Tezkere bu tarihte Meclis’e sunulacak.
Hangi koşulda asker yollamayız
BM’nin Lübnan’da sıcak çatışmayı durduran kararı uzlaşma sonucunda çıktı. Herkes karara işine gelen ifadeyi koydu, pozisyonuna göre yorumluyor. Eğer BM gücü "barış tesis eden güç" (peace enforcement force) olursa Türkiye muhtemelen asker yollamayacak. Çünkü bu güç barışı tesis amacıyla gerekirse çatışmaya girecek. Türkiye’nin tercihi sağlanan barışı korumaya dönük güce (peace keeping force) katılmak ve asker yollamak.
Sıcak çatışmaya girilecek mi
Başbakan’ın "Afgan Modeli" olarak tarif ettiği uygulamada önce huzur ortamı sağlanıyor, ardından insani ihtiyaçlar karşılanıyor. Dün görüştüğümüz bir hükümet üyesi, "Afgan modeli diyoruz, çünkü orada da dikkat ederseniz Taliban ve El Kaide ile savaşı ABD askerleri veriyor. Biz sadece insani yardımla ilgileniyoruz. Lübnan’da da halkın ihtiyacı neyse onun karşılanması, su ve ilaç gibi acil yardımların yapılmasını amaçlıyoruz" dedi.
Muharip birlik gidecek mi
Türk askeri sadece insani yardımla sınırlı operasyonla yetinse de korumaya ihtiyaç duyacak. Lojistik hizmet veren askerleri bir tehdide karşı korumaya yetecek muharip birliğin Lübnan’a yollanması zorunlu. Ancak Lübnan’a yollanacak askerlerin sayısı ve hangi sınıftan seçileceği gibi teknik kararlar henüz verilmedi.
Kim komuta edecek
Afganistan’da NATO gücüne Türkiye iki kez komuta etti. Bu kez durum farklı. Lübnan’da BM gücü var. Bunun genişletilmesi söz konusu. Komuta BM’ye bırakılıyor. Bu yüzden Türk askeri kimsenin komutasına girmeyecek. Hiçbir yabancı askeri birliğe komuta etmeyecek. Lübnan’a yollanan birlik Türk komutanın emrinde olacak, BM şemsiyesinde görev yapacak.
Tezkere ne zaman verilecek
Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün Lübnan, İsrail ve Suriye gezilerinin sonucu beklenecek. İkinci bir BM kararı çıkar ve asker yollama kararı acil hale gelirse Meclis olağanüstü toplantıya çağrılacak. Aksi halde Meclis’in AB uyum yasalarını Ekim ayındaki İlerleme Raporu’na yetiştirmek için eylül ayı ortasında toplanması beklenecek. Tezkere bu tarihte Meclis’e sunulacak.