Anayasa Mahkemesinin “kitap kurdu” hükümlü kararı
Güncelleme Tarihi:
ANAYASA Mahkemesi (AYM) Ankara’da F tipi cezaevinde kalan bir mahkumun koğuşta bulundurulabilecek kitap sayısının onla sınırlandırılmasını “ifade özgürlüğünün ihlali” olduğu şikayetini oybirliği ile redetti. AYM, yüksek güvenlik cezaevlerinde koğuştaki on kitap bulundurulabilmesi sınırlamasını “ölçülü” buldu. AYM sınırlamayla “ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine yönelik şikâyeti” reddetti. Bu kararla AYM F tipi cezaevlerindeki on kitap sınırlamasına vize vermiş oldu.
Ankara 2 Nolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda hükümlü olarak bulunan Özkan Kart, “Mevzuatta bir sınırlama olmadığı halde, odasında 10 kitaptan daha fazla kitap bulundurmasına izin verilmediğini belirterek, ifade özgürlüğünün ihlal edildiğini iddiasıyla AYM’ye başvurdu. AYM 1. Bölümü kitapların 15 günde bir değiştirildiğini gerekçe göstererek, ret kararı verdi. Kararda özetle şöyle denildi:
KİTAPLAR 15 GÜNDE BİR DEĞİŞTİRİLEBİLİYOR
“Başvuruya konu olayda cezaevinde oda veya koğuş düzeninin sağlanması için her on beş günde bir değiştirmek üzere mahkûmun cezaevi dışından beş kitap getirtmesine müsaade edilmektedir. Somut olayda başvurucunun ifade özgürlüğüne yapılan müdahalenin ağır olduğu söylenemez. Buna karşın müdahalenin önemi ve ağırlığı bir olayın kendine özgü olguları ile yakın ilişki içerisindedir.
Bu sebeple başvurucuya, kütüphaneden alabileceği beş kitap ile birlikte toplam on kitabı aynı anda yanında bulundurmasına müsaade edilmek suretiyle yapılan sınırlandırmanın başvurucu üzerindeki etkisinin de değerlendirilmesi gerekmektedir. Başvurucu kitap sınırlaması nedeniyle araştırma ve incelemelerinin engellendiğini ileri sürmektedir.
Buna karşın başvurucu araştırma ve incelemelerinin kapsamı ve mahiyeti hakkında herhangi bir açıklama yapmamıştır. Başvurucunun daha fazla sayıda kitap bulundurma talebi ise hükümlülere yeterince kitap okuma imkânı verildiği ve verilen kitapların da her on beş günde bir kez yenisi ile değiştirilme olanağının bulunduğu gerekçesiyle reddedilmiştir. Üstelik başvurucu, kitap sayısı dışında kitaba erişiminin engellendiği yönünde bir şikâyette de bulunmamıştır.
İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜ İHLALE RET
Yukarıdaki hususlar dikkate alındığında, yüksek güvenlikli cezaevinde hükümlü olarak bulunan başvurucunun odasında bulundurduğu kitap sayısının on ile sınırlandırılması ile elde edilmek istenen oda ve koğuş düzeninin sağlanması amacına ulaşmak için yapılan sınırlama işleminin ölçülü olmadığı söylenemez. Bu sebeplerle başvurucunun Anayasa’nın 26. maddesinde güvence altına alman ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine yönelik şikâyetinin reddine karar verilmesi gerekir.”