ABD'nin Çin politikaları tutarlı olmalı
Güncelleme Tarihi:
ABD'nin Çin ile ilişkilerinde ilk önceliği bir denge politikası oluşturmak olmalı. Washington, önce Çinli liderleri ardından da ülkedeki insan hakları eylemcilerini hayal kırıklığına uğratarak bir yere varamaz.
Dünya kamuoyu uzun zamandır Dalay Lama’nın ABD Başkanı Barack Obama’yla Beyaz Saray’da yapacağı görüşmeyi bekliyordu. Obama, aslında geçen Ekim’de yapılacak toplantıyı Çin gezisi için olumlu bir hava yaratır umuduyla ertelemişti.
Bu umutlar boşa çıktı; Obama da Tibet’in ruhani lideriyle görüşmek için ancak fırsat bulabildi. Oval Ofis’te fotoğraf çektirilmedi, toplantı da Beyaz Saray’ın dikkat çekmeyen bir noktasında yapıldı. Pekin ne olursa olsun bu görüşmeden ötürü rahatsız olacaktır ve toplantının formalite icabı yapıldığı bile söylenebilir.
Financial Times gazetesinde yayımlanan başyazıda Dalay Lama-Obama görüşmesinin Çin-ABD ilişkilerindeki bir dizi belirsizlikten biri olduğu ifade edildi.
Geçen yıl ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Çin yönetimine gönderdiği mesajda, insan hakları meselelerinde yaşanan fikir ayrılıklarının diğer konularda yaşanacak ilerlemelerin önüne geçmesine izin vermeyeceklerini söylemişti. Ancak Başkan Obama geçtiğimiz ay Tayvan’a silah satışını onaylayarak Clinton’ın verdiğiyle alakası olmayan başka bir mesaj vermiş oldu.
ABD TUTARLI OLMALI
Başyazıda, ABD ile Çin’in kritik ve kontrol edilmesi zor bir ilişki içinde olduğu belirtildi. ABD’nin, ekonomisinin zayıf durumundan dolayı kendine güvenini kaybettiği belirtildi. Dahası Çin’in ABD’nin en büyük dış kredi kaynağı olmasından dolayı, Washington üzerinde baskı kurduğu yönünde de kaygılar söz konusu.
Ancak Obama’nın iki ülke ilişkilerine tutarlılık getirmesi gerekiyor. Washington, Çin’le çıkarlarının ortak olduğu konularda Pekin’le işbirliği içinde hareket etmeli. İnsan hakları ve Tayvan gibi konularda anlaşmazlığını açıkça ortaya koymalı. ABD, ayrıca Dalay Lama’nın Tibet üzerindeki özerklik iddialarını gerçekleştirmek için elinden bir şey gelmeyeceğin de farkına varmalı.
Obama, dış politikada diyalog ve barış vaatleriyle göreve geldi. Financial Times, bunun çekici ancak gerçekçilikten uzak bir anlayış olduğunun altını çizerek süreçteki en zorlu görevin öfkeli ve zorba Çin’le başa çıkmanın yolunu bulmak olduğunu belirtti.