CIA'den PKK sansürü
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Haziran 30, 2007 10:16
CIA, hazırladığı PKK raporunda örgütün kuruluşuna ilişkin tüm bilgileri ile birlikte bölücü terör örgütü lideri Abdullah Öcalan'ın Türkiye'ye teslimi ile ilgili detayları sansürledi.
CIA bundan tam 19 yıl önce “Irak, Türkiye, İran: Kürt Ayaklanmaları” başlıklı, 32 sayfalık çok gizli bir rapor hazırladı. Bilgi Edinme Yasası kapsamında 2002 Ocak ayında kamuya açılan 1 Mart 1988 tarihli bu raporda, üç ülkedeki Kürt hareketlerin geçmişleri ele alınıyor ve gelecek hakkında tahminlerde bulunuluyor.
3 sayfa simsiyah
Bu raporun bizi en çok ilgilendiren yönü PKK’nın ortaya çıkışı ve gelişmesini anlatan üç sayfanın tümünün simsiyah olması. Öyle ki, CIA’nın sansürcüleri, raporun başındaki “içindekiler” bölümünde Türkiye ile ilgili kısmı bile karartmışlar. Yani raporun adında Türkiye var ama içinde pek yok. Vatan Gazetesi'nden Ruşen Çakır'ın haberine göre; raporda PKK ile ilgili olarak, sadece, örgütün Batı Avrupa faaliyetleri kısmen yayınlanmış. Buna karşılık Irak ve İran Kürt hareketleriyle ilgili bölümlere pek dokunulmamış. CIA’cıların, PKK konusundaki bilgi ve analizleri neden “ABD’nin ulusal çıkarlarına aykırı” görüp gizledikleri çok ciddi bir soru olarak önümüzde duruyor.
Bu raporda Kerkük konusuna geniş yer ayrılmış olması da ilginç. Şöyle deniliyor: “Bağdat, Türkiye’nin, Kerkük’teki petrol bölgelerine el koymak için Kürtlerin çıkardığı huzursuzluğu bahane etmesinden kaygılı. Iraklılar, Osmanlı Devleti döneminde Türkiye’ye ait olan petrol zengini bölgeyi geri almak isteyen Türklerin, eğer Irak İran’a savaşta yenilirse, her an uygulamaya konulabilecek planları olduğuna inanıyorlar.”
‘Bağımsız Kürdistan zor ama mümkün’
Bu rapordan dört yıl sonra ABD’nin önde gelen tüm istihbarat kurumları bir araya geldi ve uzun bir çalışmanın ardından “Kürtler: Artan Umutlar, Eski Kaygılar” (The Kurds: Rising Expectations, Old Frustrations) başlıklı 17 sayfalık gizli bir raporu, 1 Eylül 1992 günü kaleme aldılar. Bilgi Edinme Yasası gereği Kasım 2000 tarihinde, bazı bölümleri sansürlenerek kamuya açıklanan raporda Irak, Türkiye, İran başta olmak üzere Kürtler hakkında bilgiler veriliyor ve buralardaki Kürtçü hareketler üzerinde ayrıntılı değerlendirmeler yapılıyor.
Batı strateji değiştirir
Amerikan istihbaratçılarının, Türkiye’nin PKK ile mücadelesinin ABD ile ilişkileri zora sokacağını saptamış olmaları dikkat çekici. Raporun “temel değerlendirmeler” bölümünde aynen şu paragraf var:
“Türkiye’deki büyüyen Kürt ayaklanması, Türk-Amerikan ortaklığını daha fazla baskı altına alır. Özellikle, Ankara PKK’ya karşı askeri mücadelesini tırmandırır veya Güneydoğu’daki Kürt asilerin üzerine daha sert bir şekilde gider ve ABD’nin de bu gayretlerine desteğini beklerse...”
Amerikalı istihbaratçıların, birleşik ve bağımsız bir Kürt devletinin “zor ama mümkün” olduğu yolundaki değerlendirmeleriyse epey uyarıcı: “Eğer tüm Kürtlerin ortak bir bağımsızlık hareketi gelişirse -ki bunu pek mümkün görmüyoruz- Batı uzun süredir sürdürdüğü politikasını değiştirmek durumunda kalabilir ve bir yandan varolan devletlerdeki stratejik çıkarlarını korumaya çalışırken diğer yandan yeni bir etnik devletin barışçıl bir şekilde ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.”
CIA ve Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) dışında Savunma ve Dışişleri Bakanlıklarının istihbarat birimlerinin, ayrıca tüm kuvvet komutanlıklarının istihbaratla ilgili sorumlularının birlikte hazırladığı raporda Kürt hareketlerinin her ülkede ayrı ayrı gelişmesi öngörülüyor ve PKK’nın engellenmesi için Ankara’ya, reformlar yapması ve şiddet karşıtı Kürt partilerinin önünü açması öneriliyor.
Üçüncü bir rapor
Amerikan istihbaratçılarının öteden beri Kürt sorunuyla yoğun bir şekilde ilgili oldukları, 1 Temmuz 1979’da CIA tarafından kaleme alınıp Ekim 2002’de kamuya açılan 42 sayfalık “Kürt Sorunu Üzerine Öngörüler” (The Kurdish Problem in Perspective) raporuyla daha iyi anlaşılıyor. Bu, diğerlerine kıyasla daha akademik bir çalışma olarak dikkat çekiyor.
3 RAPORA GÖRE KÜRT NÜFUSU
Her üç raporda da Kürtlerin yaşadığı topraklar haritalarda gösterilmiş ve sayıları verilmiş.
1979 raporuna göre:
Türkiye: 4-6 milyon
İran: 2.8-3.5 milyon
Irak: 2.5 milyon
Suriye: 250-300 bin
SSCB: 100 bin
TOPLAM: 9.65-12.4 milyon
1988 raporuna gÖre:
Türkiye: 7 milyon
İran: 2.5 milyon
Irak: 2.5 milyon
Suriye: 500 bin
SSCB: 100 bin
TOPLAM: 12.6 milyon
1992 raporuna gÖre:
Türkiye: 10-12 milyon
İran: 4 milyon
Irak: 3.4 milyon
Suriye: 500-700 bin
Bağımsız Devletler
Topluluğu: 150 bin
Lübnan: 20 bin
TOPLAM: 18-20 milyon
3 sayfa simsiyah
Bu raporun bizi en çok ilgilendiren yönü PKK’nın ortaya çıkışı ve gelişmesini anlatan üç sayfanın tümünün simsiyah olması. Öyle ki, CIA’nın sansürcüleri, raporun başındaki “içindekiler” bölümünde Türkiye ile ilgili kısmı bile karartmışlar. Yani raporun adında Türkiye var ama içinde pek yok. Vatan Gazetesi'nden Ruşen Çakır'ın haberine göre; raporda PKK ile ilgili olarak, sadece, örgütün Batı Avrupa faaliyetleri kısmen yayınlanmış. Buna karşılık Irak ve İran Kürt hareketleriyle ilgili bölümlere pek dokunulmamış. CIA’cıların, PKK konusundaki bilgi ve analizleri neden “ABD’nin ulusal çıkarlarına aykırı” görüp gizledikleri çok ciddi bir soru olarak önümüzde duruyor.
Bu raporda Kerkük konusuna geniş yer ayrılmış olması da ilginç. Şöyle deniliyor: “Bağdat, Türkiye’nin, Kerkük’teki petrol bölgelerine el koymak için Kürtlerin çıkardığı huzursuzluğu bahane etmesinden kaygılı. Iraklılar, Osmanlı Devleti döneminde Türkiye’ye ait olan petrol zengini bölgeyi geri almak isteyen Türklerin, eğer Irak İran’a savaşta yenilirse, her an uygulamaya konulabilecek planları olduğuna inanıyorlar.”
‘Bağımsız Kürdistan zor ama mümkün’
Bu rapordan dört yıl sonra ABD’nin önde gelen tüm istihbarat kurumları bir araya geldi ve uzun bir çalışmanın ardından “Kürtler: Artan Umutlar, Eski Kaygılar” (The Kurds: Rising Expectations, Old Frustrations) başlıklı 17 sayfalık gizli bir raporu, 1 Eylül 1992 günü kaleme aldılar. Bilgi Edinme Yasası gereği Kasım 2000 tarihinde, bazı bölümleri sansürlenerek kamuya açıklanan raporda Irak, Türkiye, İran başta olmak üzere Kürtler hakkında bilgiler veriliyor ve buralardaki Kürtçü hareketler üzerinde ayrıntılı değerlendirmeler yapılıyor.
Batı strateji değiştirir
Amerikan istihbaratçılarının, Türkiye’nin PKK ile mücadelesinin ABD ile ilişkileri zora sokacağını saptamış olmaları dikkat çekici. Raporun “temel değerlendirmeler” bölümünde aynen şu paragraf var:
“Türkiye’deki büyüyen Kürt ayaklanması, Türk-Amerikan ortaklığını daha fazla baskı altına alır. Özellikle, Ankara PKK’ya karşı askeri mücadelesini tırmandırır veya Güneydoğu’daki Kürt asilerin üzerine daha sert bir şekilde gider ve ABD’nin de bu gayretlerine desteğini beklerse...”
Amerikalı istihbaratçıların, birleşik ve bağımsız bir Kürt devletinin “zor ama mümkün” olduğu yolundaki değerlendirmeleriyse epey uyarıcı: “Eğer tüm Kürtlerin ortak bir bağımsızlık hareketi gelişirse -ki bunu pek mümkün görmüyoruz- Batı uzun süredir sürdürdüğü politikasını değiştirmek durumunda kalabilir ve bir yandan varolan devletlerdeki stratejik çıkarlarını korumaya çalışırken diğer yandan yeni bir etnik devletin barışçıl bir şekilde ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.”
CIA ve Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) dışında Savunma ve Dışişleri Bakanlıklarının istihbarat birimlerinin, ayrıca tüm kuvvet komutanlıklarının istihbaratla ilgili sorumlularının birlikte hazırladığı raporda Kürt hareketlerinin her ülkede ayrı ayrı gelişmesi öngörülüyor ve PKK’nın engellenmesi için Ankara’ya, reformlar yapması ve şiddet karşıtı Kürt partilerinin önünü açması öneriliyor.
Üçüncü bir rapor
Amerikan istihbaratçılarının öteden beri Kürt sorunuyla yoğun bir şekilde ilgili oldukları, 1 Temmuz 1979’da CIA tarafından kaleme alınıp Ekim 2002’de kamuya açılan 42 sayfalık “Kürt Sorunu Üzerine Öngörüler” (The Kurdish Problem in Perspective) raporuyla daha iyi anlaşılıyor. Bu, diğerlerine kıyasla daha akademik bir çalışma olarak dikkat çekiyor.
3 RAPORA GÖRE KÜRT NÜFUSU
Her üç raporda da Kürtlerin yaşadığı topraklar haritalarda gösterilmiş ve sayıları verilmiş.
1979 raporuna göre:
Türkiye: 4-6 milyon
İran: 2.8-3.5 milyon
Irak: 2.5 milyon
Suriye: 250-300 bin
SSCB: 100 bin
TOPLAM: 9.65-12.4 milyon
1988 raporuna gÖre:
Türkiye: 7 milyon
İran: 2.5 milyon
Irak: 2.5 milyon
Suriye: 500 bin
SSCB: 100 bin
TOPLAM: 12.6 milyon
1992 raporuna gÖre:
Türkiye: 10-12 milyon
İran: 4 milyon
Irak: 3.4 milyon
Suriye: 500-700 bin
Bağımsız Devletler
Topluluğu: 150 bin
Lübnan: 20 bin
TOPLAM: 18-20 milyon