6 yeni ictihat
Güncelleme Tarihi:
Oya ARMUTÇU/ANKARA
Oluşturulma Tarihi: Ekim 26, 2008 00:00
Anayasa Mahkemesi, AKP davasının gerekçeli kararında parti kapatma davalarında izlenecek usule ilişkin altı yeni içtihat oluşturdu.
Bu içtihatlar, DTP’nin davası başta olmak üzere devam eden veya bundan sonra açılacak kapatma davalarında da uygulanacak. Mahkeme artık delilleri değerlendirirken, usülden karar alması için yeterli olan 6 oy yerine parti kapatma için aranan nitelikli çoğunluk olan 7 oyu arayacak. Karara göre bu altı içtihat şöyle:
1- Bürokrat eylemi partiyi bağlamaz
Siyasi parti üyesi olmayan kişilerin ve kamu personelinin söz ve eylemleri, partiye isnat edilemez. Böylece iddianamedeki, Başbakanlık eski Müsteşarı ve AKP Millevtekili Ömer Dinçer ve öteki kamu görevlilerinin 7 klasör halindeki laiklik karşıtı eylemleri "nedensellik" bağı olmadığı için kanıt sayılmadı.
2- Delil için de nitelikli oy aranır
Kapatma kararı için beşte üç oy (7) çokluğu şartı var. Her bir eylemin gerçekleşip gerçekleşmediğinin ve Anayasaya aykırı olup olmadığının saptanması, uygulanacak yaptırımı da doğrudan etkileyecektir. Bu nedenle kanıtlara ilişkin değerlendirme de dahil olmak üzere, davanın sonucuna etki edecek tüm oylamalarda, beşte üç oy çoğunluğunun aranması gerekmektedir.
3- Vekillerin Meclis konuşmaları da delil
Meclis’teki beyan ve eylemleriyle özgürlükçü demokratik düzeni ortadan kaldırma amacı açıkça saptanan ve bu amacı gerçekleştirmeye dönük anayasa dışı yöntemleri savunan bir milletvekilinin yasama sorumsuzluğundan yararlanması Anayasa’nın amacıyla bağdaşmaz. Açıkça saptanan bu tür söz ve eylemler, parti kapatma davalarında dikkate alınır.
4- İnternet haberi de delil sayılabilir
Gazete ve internet haberlerinde yer alan ifadeler, farklı ve karşıt yayın organlarında da aynı biçimde yer almışsa ve bu haberler, ifadenin sahibi ve parti tarafından reddedilmemişse kanıt sayılır.
5- Lehte aleyhte deliller birlikte değerlendirilir
Davalı partinin laik düzeni ortadan kaldırma, laikliğin temel esaslarını zedeleme ve buna bağlı olarak demokratik düzeni kaldırma amacını taşıyıp taşımadığını saptayabilmek için aleyhteki delillerin yanısıra, lehteki olguların da değerlendirilmesi, hukuk devletine uygun bir yargılamanın temel koşuludur.
6- Önceki eylemler partiye isnat edilemez
Parti kurulmadan önce gerçekleşmiş eylemlerin partiye isnat edilmesi ve parti üyelerinin daha önce yargılamaya esas alınarak kapatılan bir siyasi partiye üyelikleri döneminde işledikleri eylemlerin mükerrer yargılamaya konu olması mümkün görülmemiştir.
1- Bürokrat eylemi partiyi bağlamaz
Siyasi parti üyesi olmayan kişilerin ve kamu personelinin söz ve eylemleri, partiye isnat edilemez. Böylece iddianamedeki, Başbakanlık eski Müsteşarı ve AKP Millevtekili Ömer Dinçer ve öteki kamu görevlilerinin 7 klasör halindeki laiklik karşıtı eylemleri "nedensellik" bağı olmadığı için kanıt sayılmadı.
2- Delil için de nitelikli oy aranır
Kapatma kararı için beşte üç oy (7) çokluğu şartı var. Her bir eylemin gerçekleşip gerçekleşmediğinin ve Anayasaya aykırı olup olmadığının saptanması, uygulanacak yaptırımı da doğrudan etkileyecektir. Bu nedenle kanıtlara ilişkin değerlendirme de dahil olmak üzere, davanın sonucuna etki edecek tüm oylamalarda, beşte üç oy çoğunluğunun aranması gerekmektedir.
3- Vekillerin Meclis konuşmaları da delil
Meclis’teki beyan ve eylemleriyle özgürlükçü demokratik düzeni ortadan kaldırma amacı açıkça saptanan ve bu amacı gerçekleştirmeye dönük anayasa dışı yöntemleri savunan bir milletvekilinin yasama sorumsuzluğundan yararlanması Anayasa’nın amacıyla bağdaşmaz. Açıkça saptanan bu tür söz ve eylemler, parti kapatma davalarında dikkate alınır.
4- İnternet haberi de delil sayılabilir
Gazete ve internet haberlerinde yer alan ifadeler, farklı ve karşıt yayın organlarında da aynı biçimde yer almışsa ve bu haberler, ifadenin sahibi ve parti tarafından reddedilmemişse kanıt sayılır.
5- Lehte aleyhte deliller birlikte değerlendirilir
Davalı partinin laik düzeni ortadan kaldırma, laikliğin temel esaslarını zedeleme ve buna bağlı olarak demokratik düzeni kaldırma amacını taşıyıp taşımadığını saptayabilmek için aleyhteki delillerin yanısıra, lehteki olguların da değerlendirilmesi, hukuk devletine uygun bir yargılamanın temel koşuludur.
6- Önceki eylemler partiye isnat edilemez
Parti kurulmadan önce gerçekleşmiş eylemlerin partiye isnat edilmesi ve parti üyelerinin daha önce yargılamaya esas alınarak kapatılan bir siyasi partiye üyelikleri döneminde işledikleri eylemlerin mükerrer yargılamaya konu olması mümkün görülmemiştir.