Arkeologların kadro savaşı

YENİKAPI metro inşaatında yıllardır çalıştırılan arkeologlar iş mahkemesinde Kültür ve Turizm Bakanlığı aleyhine açtıkları davayı kazandı. Bakanlık adına kazılarda görev yapan arkeologların kadroları hafriyat şirketi üzerinden gösterilmiş. İstanbul 17. İş Mahkemesi, arkeologların Kültür ve Turizm Bakanlığı çalışanı olduğunu tespit etti. Yargıtay da onaylarsa yaklaşık 34 arkeoloğun bakanlık tarafından işe alınması gerekecek.
Marmaray Yenikapı istasyon inşaatında bilimsel arkeolojik kazılarda binlerce müzelik değerinde eser ortaya çıkarılmış, İstanbul’un geçmişi de 8 bin 500 yıl önceye kadar gitmişti. İlk İstanbullular hakkında geniş bilgiler elde edilmiş, 40’a yakın batık tespit edilmişti. Arkeoloji tarihi açısından bu önemli buluş ve bilgilerin altında hep arkeologların imzası vardı. Gece gündüz, yağmur çamur demeden yıllardır kazılara devam ettiler. Hâlâ daha bilimsel verileri toplamak için laboratuvar çalışmalarını sürdürüyorlar.

İŞE MÜZE ALDI

Arkeologlar bu işe Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü tarafından alındılar. İşyerleri ve yapacakları işler Müze Müdürlüğü tarafından belirlendi. İş talimatlarını günlük olarak müze müdürlüğünün atadığı Kültür ve Turizm Bakanlığı memuru olan Müze Uzmanı tarafından verildi. Yine günlük ve yıllık izinler ile diğer mazeret izinleri müze tarafından kullandırıldı.

2863 SAYILI YASAYA TERS

2863 sayılı yasaya göre arkeolojik kazıları ve bulunan tarihi eserleri ancak müze uzmanları taşır. Hafriyat şirketinde kadrolu arkeologlar Yenikapı’da bu yasaya göre kültür varlıklarını taşıdılar, korudular, toprak altından çıkardılar. İş akitleri yine müze tarafından feshedildi. Ancak maaşları ve SGK primleri Özşahinler Hafriyat ve Nakliyat şirketi tarafından ödendi. Yani kadroları inşaatın hafriyatını yapan bu şirkette görünüyor. Şirketin yerini bile bilmeyen, hiçbir yöneticisini tanımayan arkeologlar bu duruma isyan ederek iş mahkemesinde dava açarak bakanlık personeli olduklarının tescilini talep ettiler.

BAKANLIK ELİYLE OLUR

İstanbul 17. İş Mahkemesi, işin başlangıcından beri çalışan arkeologların Kültür ve Turizm Bakanlığı çalışanı olduklarına hükmetti. Gerekçeli kararını da şöyle açıkladı: “Davacının yaptığı iş arkeolojik işler olup kazı ve benzeri yöntemlerle ortaya çıkarılan tarihi yapıtları kültürel, sanatsal ve tarihsel yönden inceleyerek tarihi devirlerde insanlığın geçirdiği aşamaları, yaşam biçimlerini, o yörede yaşamış insanların tarihsel süreçlerde geçirdikleri gelişme ve evreleri ortaya çıkararak kamu adına ve milletlerin ve insanlığın tarih biçimine hizmet eder şekilde faaliyet sürdürürler ve tarihi kültürel varlıkları ortaya çıkarırlar. Arkeologların yaptığı davaya konu iş ise toplumun tamamını ilgilendiren ve sadece bakanlık eliyle yapılması ve denetlenmesi gereken bir iş olup alt işverenlere devredilemez. Aksi halde görevli arkeologların iş güvencesi kaygısı ve bazı nedenlerle alt işveren çalışanı olarak görevini gereği gibi yapması zorlaşacaktır.”

ŞİMDİ NE OLACAK

Yargıtay kararı onaylarsa bakanlık, Yenikapı kazılarında çalışan arkeolog, restoratör ve sanat tarihi uzmanlarını işe almak zorunda kalacak. Bundan böyle de kurtarma kazılarında bakanlık adına çalışan personel başka bir şirketin personeli olarak çalıştırılamayacak. Bakanlık ihtiyaç duyduğunda ya sözleşmeli personel olarak arkeologlarla çalışacak ya da kazılar için ayrı bir arkeolog kadrosu bulunduracak. Bu da arkeologlar için yeni istihdam demek.