Dini ‘Roman’ anketi

BİR okulda öğrencilere verilen dini soruları içeren anket, Yalova’daki Roman vatandaşların tepkisine neden oldu. Yalova’nın Bağlarbaşı Mahallesi’ndeki Müfettiş Hamdi Girgin İlköğretim Okulu’nda, Roman öğrencilere, içinde dini sorular yer alan anket dağıtıldı. Öğrencilerden, bu anketleri velilerine verip doldurmaları istendi. Anket, Romanlar’ın yoğun olduğu Bağlarbaşı Mahallesi’ndeki velilerin tepkisine neden oldu. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Sağlam ile Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Din Eğitimi Yüksek Lisans Öğrencisi Ayşe Taşyürek’in isim ve imzasının yer aldığı ve tez çalışması olduğu bildirilen anket çalışmasında Romanlar’a, 61 farklı dini soru yöneltildi.

AYRIMCILIK

Karabulut, anketin sadece Romanlara yönelik olmasının bir ayrımcılık ve dinsizlikle itham olduğunu söyledi. Anket soruları karşısında büyük şaşkınlık duyduklarını kaydeden Karabulut, şöyle dedi: “Bu soruları hazırlayanların şüphesi mi var? Bizim dinimiz belli; İslam. Mezhebimiz; Hanefi, Peygamberimiz; Hz. Muhammed, kitabımız da; Kuran’dır. Bu soruların bize yöneltilmesi mahallemizde yaşayan Romanlar’ı rencide etti. Biz böyle bir şey beklemiyorduk. Niye bu sadece Romanlara yönelik yapılıyor? Neden, Aleviler, Kürtler, Gürcüler’e değil de bize. Türkiye’de yaşayan bir sürü etnik grup var. Halkımız tepkili bu konuda. Dernek olarak onları yatıştırmaya çalışıyoruz. Bu nereden icap etti. Bize bu soruları yönetmekteki amaç neydi?”

VALİLİK OLURUYLA

Anket çalışmasında adı yer alan Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Din Eğitimi Yüksek Lisans Öğrencisi, aynı zamanda Yalova’daki ilköğretim okulunda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni olan Ayşe Taşyürek, devlet memuru olduğu için herhangi bir açıklama yapmayacağını ve anketin, Yalova Valiliği oluru ile okulda öğrencilere teslim edildiğini bildirdi.

VALİLİK: OLUR YOK

Yalova Vali Vekili Cezmi Türk Göçer tarafından yapılan açıklamada ise söz konusu anket çalışmasının, Uludağ Üniversitesi Yüksek Lisans Öğrencisinin ‘Tez Konusu’ olduğu ve Yalova’da yaşayan Romanlar’a yönelik olarak, Roman Mahallesi’nde yaşayanların evlerine gidilerek gerçekleştirildiği belirtildi. Okullarda öğrencilere yönelik bir anket çalışması olmadığı ifade edilen açıklamada, şöyle denildi: “Valiliğimizin iznini gerektiren bir çalışma olmadığından, haberde geçen ‘Valiliğimizce bir olur ya da izin verildiği’ yönündeki ifadeler gerçeği yansıtmamaktadır. Bu tez çalışması Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ile ilgili olup, uzaktan yakından Valiliğimizi ilgilendirmemektedir. Kamuoyuna saygıyla duyurulur.”

SUÇ DUYURUSU

BAĞLARBAŞI Mahallesi’nde bir araya gelen Roman vatandaşlar, büyük tepki gösterdikleri anket metinlerini yaktılar. Anketle ilgili savcılığa suç duyurusunda bulunacaklarını ve konunun bakanlık tarafından araştırılmasını istediklerini belirten Yalova Romanlar Derneği Başkanı Necdet Karabulut, “Bu tüm Türkiye’de yaşayan Romanlara karşı yapılmış bir hakarettir. Böyle bir şeyi kabul etmiyoruz. Bunun için bir açıklama bekliyoruz. Bizim dinimizi sınıyorlar. Benim 6 çocuğum var, hepsi Kuran-ı hatim etti. Bunu sokakta cahil bir insanın ağzından duysam bile aynı tepkiyi gösteririm” dedi.

Bilimsel sonuç içinmiş

“Sayın Hanımefendi ve Beyefendi;
Bu anket sorulan bilimsel bir araştırmaya veri elde etmek için hazırlanmıştır. Sizden isim, soy isim, adres bildirmeniz istenmemektedir. Amacımız ‘Romanlar’ın, çocuklarına nasıl bir ortamda ve hangi şekillerde dini eğitim verdiklerini tespit etmektir. Sizden aldığımız bilgilerin değerlendirmelerini yaparak bilimsel sonuçlara ulaşmak ve karşılaşılan sorunlara çözüm önerileri ortaya koymak bu çalışmanın temel hedefidir. Soruları dikkatle okuyup, görüş ve durumunuzu yansıtan şıkkı işaretlemede göstereceğiniz dikkat, bizi bu hedefe ulaştıracaktır. Anket için zaman ayırıp, görüş ve fikirlerinizi bizimle paylaştığınız ve katkılarınız için sizlere şimdiden teşekkür ederim. Saygılarımla...” sözleriyle başlayan anketteki bazı sorular ve seçenekleri şöyle:
- Allah’ın varlığına ve birliğine inanır mısınız?
Evet, Allah’ın varlığına ve birliğine de inanırım.
Evet, Allah’ın sadece varlığına inanırım.
Hayır, Allah’a inanmam.
- Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hak peygamber olduğuna inanır mısınız?
Evet, Hz. Muhammed’i hak peygamber olarak görürüm. Hakkında bilgi sahibiyim.
Evet, Hz. Muhammed’i hak peygamber olarak görürüm. Fakat hakkında bir bilgim yok.
Hayır, Evet, Hz. Muhammed’i hak peygamber olarak görmüyorum.
- Erkek çocuğunuza sünnet töreni yaptınız mı?
Evet yaptırdım.
Hayır, Çünkü Erkek çocuğum yok.
Hayır, erkek çocuğumu sünnet ettirmedim. Çünkü yaşı uygun değil.
Hayır, erkek çocuğumu sünnet ettirtmeyeceğim.
Bu konuda yorum yapmak istemiyorum.
- Oruç tutar mısınız?
Ramazan’da, özel gün ve gecelerde oruç tutarım.
Sadece Ramazan’da oruç tutarım.
Ramazan’da bazen oruç tutarım.
Hiç oruç tutmadım.
Bu konuda hiçbir fikrim yok.
- Gusül abdesti alır mısınız?
Evet, gusülsüz dolaşmam.
Evet, Ara sıra gusül abdesti alırım.
Hayır, hiç gusül abdesti almam.
- Elbiselerinizin temizliğine dikkat eder misiniz?

Art niyet yoktur

ULUDAĞ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yaşar Aydınlı, Sosyal Bilimler Enstitüsü’nün yaptığı anketin Romanları çok daha iyi tanımayı hedeflediğini söyledi. Anketteki konunun insan olduğunu belirten Aydınlı, “Bu çalışmada kesinlikle art niyet yoktur. Herkes Romanlardan bahsediyor. Neye inanıyor, nasıl yaşıyorlar, neye tapıyorlar diye. Çalışma onların tanınması için iyi niyetle maksatsız olarak gerçekleştirilmek istenmiştir. İnsanların inançları ve düşünceleri bizim yaptığımız bilimsel çalışmaları etkilemez, bağlamaz” dedi.