21'inci yüzyılı şekillendirecek ilişkide tarihi adım

Dünya gündeminin nabzı Planet'te atıyor    �

Hu, ABD’de sürdürdüğü siyasi turunun Chicago ayağında, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki iş ve kültürel bağları ele aldı.

İnsan hakları ve yuan politikası konusunda baskı gördüğü Washington’ın ardından, Hu, Başkan Barack Obama’nın memleketinde gala yemeğiyle ağırlandı. Analistler, geçtiğimiz yıl Kuzey Kore, internet sansürü ve ticaret konularında yaşanan gerginliğin ardından, Hu’nun ziyaretinin ilişkileri geliştirmek açısından sorunsuz geçtiğini belirtti.

Çin basını, Hu’nun ziyaretini, iki ülke arasındaki tansiyonun düşürülmesi açısından “tarihi bir başarı” olarak övdü. Liderlerini dünya sahnesinde değerli ve saygın bir oyuncu olarak göstermek isteyen Çin basını, Hu’nun Beyaz Saray’daki karşılama törenine ve akşam yemeğine geniş yer ayırdı.

Hu’nun ziyareti, bazıları tarafından ABD ile Çin arasında yaşanan en önemli temas olarak nitelendirilirken, Obama, iki ülke arasındaki ilişkilerin 21’inci yüzyılı şekillendireceğini belirtti.

KUZEY KORE VE YUAN BASKISI

Obama, Kore Yarımadası'ndaki tansiyonu düşürmek ve Güney ile Kuzey Kore arasında görüşmelerin başlamasını sağlamak adına Çin’e yaptığı baskıda başarılı olduğu görüntüsünü verdi.

New York Times’a konuşan üst düzey ABD’li bir diplomat, Obama’nın Hu’yu uyardığını, eğer Çin müttefiki Kuzey Kore üzerindeki baskısını artırmazsa, Kuzey’in ABD topraklarına yönelik olası bir saldırısında, Washington’un Asya’daki güçlerini yeniden konuşlandırabileceğini söylediğini belirtti.

Perşembe günü ise Seul ve Pyongyang, Kasım ayında yaşanan çatışmanın ardından ilk kez, üst düzey askeri görüşmeler yapmak konusunda anlaştı.

Yine de, iki ülke arasındaki güvensizliğin uzun dönemde ortadan kalkacağı konusunda şüphe var. Analistler, Çin’in artan askeri gücü ve ABD’nin Çin’e daha piyasa odaklı bir döviz kuruna geçmesi için yaptığı baskı gibi konuların neden olduğu gerginliğin uzun dönemde atlatılamayabileceğini düşünüyor.

Hu, yuan hakkında bir açıklamada bulunmamış olsa da, Obama’nın yardımcısı Joe Biden, Perşembe günü zirvede yuan üzerine “önemli değerlendirmeler” yapıldığını belirtti.

Biden, Çinli yetkililerin “yuan üzerinde çalışmaları gerektiğini anladıklarını söylediklerini” ifade ederken, Hu’nun bu konuda “özel olarak bir açıklamada bulunmadığını” da dile getirdi.�

İLİŞKİLERE YENİ ÇERÇEVE

Wall Street Journal gazetesinden Michael Auslin, Hu’nun Beyaz Saray ziyaretinin ABD için Çin ile ilişkisini yeni bir çerçeveye oturtmak adına bir fırsat olduğunu, ancak Obama ve üst düzey karar mercilerinin gerçekten Çin ile bir rekabette olup olmadıklarına karar vermeleri gerektiğini belirtti.

Auslin, Obama’nın geçmişteki yönetimlerin politikalarını devam ettirmesi halinde, 2012 yılında Xi Jinping’in lideri olacağı Çin’in iyice arkasına düşeceğine dikkat çekti. Bu yüzden, ABD’nin müttefikleri ve ortakları da, Obama’nın Çin ile ilişkilerini yeniden şekillendirip şekillendiremeyeceğini merak ediyor.

İlişkilerin yeni bir şekle sokulması için ele alınması gereken ilk unsur ekonomi. ABD'nin Asya’da serbest ticaret anlaşmaları yapması, Trans Pasifik Ortaklığını (TPP) hızlandırması ve bölgedeki daha küçük ekonomilerle yatırım ve ticaret ilişkilerini geliştirmesi gerekiyor.

İkinci unsur, belirgin bir şekilde güvenlik dengesini Washington’un lehine kaydırmak olacak. Soğuk Savaş yıllarının ardından askeri harcamalar GSMH’nın yüzde 5’ini oluştururken, analistler, savunma bütçesinin kesilmesi yerine yetkilendirilmelerin azaltılması gerektiğini savunuyor.

YENİ BİR POLİTİKA

ABD-Çin ilişkilerini şekillendirecek son unsur ise politika. Washington, 1989’dan itibaren gösterdiği yaklaşımla Çin’in daha özgür, daha yapıcı ve küresel liderlik gösterecek bir ülke olmasına yardımcı olmadığı sonucuna varmalı.

ABD ile rekabet içinde oldukları sonucuna varan Çinli liderler, hızlı kazanımlar elde ediyor ve bunları uzun döneme yayıyor. Diğer yandan, ABD neyin işe yaramayacağını göstermek konusunda büyük bir tecrübeye sahip. Bu yüzden, ABD neden kendisini koruyacak ve Çin’in muhtemelen daha olumlu bir tavır sergilemesini sağlayacak bir yöntem denemesin?