10 bin dolarlık yılanlar Karslı vatandaşa emanet

Kars'ın Kağızman

ve Karakurt ilçeleri arasındaki Aras Nehri boyunda yaşayan ve ‘‘Vagner engereği’’ (Vipera wagneri) adlı yılan türünün yurtdışına kaçırılmasını engellemek için Çevre Bakanlığı harekete geçti. Yurtdışında tanesi 10 bin dolardan (6.7 milyar lira) alıcı bulan bu zehirli yılanların avlanmasını ve kaçırılmasını önlemek için yöre halkından yardım istendi.

Çevre Bakanlığı ile Dokuz Eylül Üniversitesi arasında 27 Temmuz 1998 tarihinde imzalanan protokol gereği ‘‘Vagner Engereğini Koruma Projesi’’ geçtiğimiz hafta yürürlüğe kondu. Aras Nehri havzasına özgü yılanın biyolojik ve ekolojik özelliklerinin araştırılarak korunmasını amaçlayan projeyle ilgili olarak Prof. Dr. İbrahim Baran başkanlığında bir heyet çalışmalara başladı. Erzurum İl Çevre Müdürü Dr. Haluk Nakipoğlu'nun da katıldığı ekip, geçtiğimiz günlerde Kağızman'da başta muhtarlar ve öğrenciler olmak üzere vatandaşları, bu yılanların neden korunması gerektiği konusunda bilinçlendirme toplantıları yaptı.

YILAN TÜCCARLARI

Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Biyoloji Eğitim Anabilim Dalı öğretim üyesi ve projenin yürütücüsü Prof. Dr. İbrahim Baran, çok az tanınan ve bilinen yılan türü için en büyük tehlikenin ‘‘yılan tüccarları’’ olduğunu bildirdi. Prof. Dr. İbrahim Baran, şu bilgileri verdi:

‘‘Vipera wagneri, renk ve desenleri çok güzel olan bir engerek türü. Vücut boyu 50-90 santim kadardır. Boynu bariz şekilde ince, başının üstü küçük karinalı pullarla örtülüdür. Göz bebeği kedi gözü gibi dikeydir. Sırt tarafı gri veya kahverengi bej olup lekelidir. Seyrek bitkili dağ yamaçları ile düzlüklerde yaşar. Taşlık kısımlarda büyük kaya yarık veya oyuklarının önündeki düzlük bölgeler avlanma alanıdır...’’

YAVRUSUNU DOĞURUR

Prof. Dr. Baran, Vagner engereğinin üreme biçiminin diğer yılanlara benzemediğini belirterek şunları söyledi:

‘‘Bu yılan türü, yavrularını canlı doğurmasıyla dikkat çeker. Ancak bilim áleminde son yıllarda tanınan bu türün, üreme biyolojisi hakkında henüz fazla bilgi mevcut değil. Bu eksikliği gidermek amacı ile bölgede temin ettiğimiz iki dişi örnek laboratuvarda canlı beslenerek biyolojik gözlemlerimize devam edilmekte.’’

YILAN ÇİFTLİKLERİ

Erzurum İl Çevre Müdürü Dr. Haluk Nakipoğlu da Vagner engereğinin yılda sadece 3-4 yavru verebildiğini bildirerek bunların mutlaka koruma altına alınması gerektiğini söyledi. Yabancıların evlerinde kedi, köpek ve kuşların yanı sıra yılan da beslediğini hatırlatan Nakipoğlu, şöyle konuştu:

‘‘Yabancı turistler, Kağızman vadisine yılan toplamaya geliyorlar. Yöre halkı da bunlara yıllardan beri yardımcı olmuş. Böylece bu ekolojik zenginliğimiz, misafirperverlik uğruna bilmeden yok edilmiş. Her yıl otobüslerle gelerek Aras Nehri boyunda yılan toplayanlara karşı vatandaşları uyardık. Bundan böyle, yılan avcıları görüldüğünde en yakın güvenlik birimine bildirilecek. Bu tür yılanların fiyatı yurtdışında 10 bin dolara yakın. Önümüzdeki günlerde yöre halkı belki de çiftlik kurup bu yılanları besleyecek ve yeni bir iş imkanı doğacak.’’