Spor da yaparım kariyer de: Spor ve akademik başarı

Bu bilginin doğruluğunu bilen ve çocuklarını bu bilinçle yetiştiren ailelerin sayısı her geçen gün artsa da henüz yeterli değil. Maalesef bu oranın artmasına engel teşkil eden önemli bir nokta da “doğru bildiğimiz yanlışlar”. Bu yanlışlardan biri bazı ebeveynlerin spora ayrılan zamanın çocukların akademik başarı yolundaki motivasyonlarını azalttığı ve akademik başarılarının olumsuz etkilendiği düşüncesine sahip olmaları. Bu yanlış düşünce çocukların yaşam boyu spor alışkanlığı edinmelerinin önündeki en kritik etken.

FİZİKSEL HAREKETSİZLİK ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRLERİ ARASINDA
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre; fiziksel hareketsizlik küresel ölüm nedenleri arasında dördüncü önemli risk faktörü. Bununla birlikte hareketsiz yaşamın sağlık sistemlerine maliyeti 45 milyar Euro’ya ulaştı. COVİD-19 pandemisiyle birlikte tamamen izole ve hareketsiz yaşam sürecinin olumsuz etkileri ilerleyen yıllarda bu rakamları daha da arttıracağını unutmamalıyız. Hedef ve başarı odaklı sosyal bir olgu olan spor, disiplinli bir süreç. Sporun fiziksel, sosyal ve bilişsel gelişime katkısı yapılan birçok çalışma ile ortaya konuldu. Spor çocukları kendiliğinden hedef koymaya ve başarmaya güdüler, sistemli, düzenli ve disiplinli yaşam alışkanlıkları edinmelerini sağlar. Bu nedenle okul başarısı ile ilgili endişe duyan veya sistemli çalışma ve disiplinle ilgili desteğin faydalı olacağı düşünülen çocuklara, uzmanlarında ilk önerisi spor eğitimidir. Bu şekilde yaşamaya başlayan bir çocuğun yaşamının içinde de aynı düzen gözlemlenir.

SPOR HAYAT BAŞARISINI POZİTİF YÖNDE ETKİLER
Enerjisini atan, sosyal bir gruba ait olan çocuğun mutluluğu, çevresinin desteği ve kazandığı başarı onu motive eder. Sağlığı, direnci, görüntüsü ve becerileri ile de arkadaşları içinde saygın bir yeri olur. Spor yapan çocuk onaylanır, destek görür ve sevilir bu da hayat başarısını pozitif yönde etkiler. Beyin görüntüleme yöntemi kullanılarak yapılan çalışmalarda fiziksel aktivitenin bilişsel işlevlerden sorumlu bölgeleri değiştirdiği, orta ve yüksek şiddetli egzersiz beyin için gerekli besin maddelerini sağlayan kan akışını anlamlı bir şekilde artırdığı gerçeği bilişsel kazanımlar adına son derece önemli. Zira koşu bandında 20 dakika hızlı yürümenin ergenlerin okuduğunu anlama becerisini olumlu etkilediği unutulmamalı.

BEDEN EĞİTİMİ AKADEMİK PERFORMANSI ARTTIRIR
ABD’deki Illinois-Champaign Üniversitesi’nde yapılan deneysel bir çalışma, okul sonrası her gün 40 dakikalık fiziksel aktivite programına katılan 7-9 yaş aralığındaki çocukların dikkati de içeren temel bilişsel becerilerinin daha iyi olduğunu gösterdi. Bununla birlikte beden eğitimi dersleri ile akademik performans arasındaki ilişkinin incelendiği birçok çalışmanın ortak sonucu beden eğitimi derslerine katılımın artıkça akademik performansın da arttığı yönünde.  Sporcu olan ve olmayan öğrencilerin, genel not ortalamaları, devamsızlıkları, disiplin problemleri, okullarını bırakma ve mezun olabilme durumları karşılaştırıldığında sporcuların genel not ortalamalarının daha iyi, devamsızlık oranlarının, disiplin sorunlarının ve okul bırakma durumlarının daha az, mezuniyet durumlarının daha fazla olduğu görülüyor. 4 bin 690 öğrenci üzerinde spora katılım ile akademik başarılarının değerlendirildiği araştırmada, Akademik olarak kendilerini daha başarılı bulan katılımcıların yüzde 87,5’sinin sportif aktivitelere daha çok katılan öğrenciler olduğu görülüyor.

SPOR KİŞİLİK KAZANMAYA YARDIMCI OLUR
Spora katılımın kişilik üzerine ve kişiliğinde akademik başarı üzerine etkisinin incelediği araştırma sonuçlarında düzenli spora katılımın öğrenciler üzerinde sorumluluk duygularını, açıklık özelliklerini arttırdığı, dışa dönük bir kişilik kazanmalarına yardımcı olduğu tespit edildi. Bununla birlikte dışa dönüklük ve açıklık özelliği arttıkça akademik başarının da arttığı görülüyor.  Kısacası, sportif faaliyete katılan ve düzenli olarak devam eden çocukların okul başarılarında, fiziksel ve sosyal davranışlarında olumlu değişimlerin olduğu unutulmamalı.

Kaynakça
• Brudzinsky SM, Gibson SJ. Release of dopamine in the nucleus accumbens caused by stimulation of the subiculum infreely moving rats. Brain Research Bulletin. 1997;42:303–308.• Floresco SB, Todd CL, Grace AA. Glutamergic afferents from the hippocampus to the nucleus accumbbea regulate activity of ventral tegmental area dopamine neurons. J Neurosci. 2001;21(13):4915–4922.• Fortin NJ, Agster KL, Eichenbaum HB. Critical role of the hippocampus in memory of sequences of events. Nature neuroscience. 2002;5:458–462.
• Gligoroska, J. P., & Manchevska, S. (2012). The effect of physical activity oncognition–physiological mechanisms. Materia socio-medica, 24(3), 198.
• Gurard I, Garland T. Plasma corticosterone responseto acute voluntary exercise in female housemices. Journal of Applied Physiology. 2002;92:1553–1561.
• Linder, K.J. (1999). Sport Participation And Perceived Academic Performance Of School Children And Youth, Pediatric Exercise Science 11, 129-143.
• Meeusen R, Smolders I, Sarre S, de Meirler K, Keizer H. Endurance training effects on neurotransmites realese in rat striatum: An vivo micro dialysis study. Acta Physiologica Scandinavia. 1997;159:335–341.
• Öcal, K., & Koçak, M. S. (2010). Okul sporlarının orta öğretim öğrencilerinin akademik başarı ve davranış gelişimine etkisi. Mediterranean Journal of Educational Research, 7(1), 86-94.
• Saygılı, G., Atay, E., Eraslan, M.& Hekim, M.(2015). Düzenli Olarak Spor Yapan Ve Yapmayan Öğrencilerin Kişilik Özellikleri İle Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, Ocak: 2015, Cilt:23, No:1, 161-170.
• Singh, A., Uijtdewilligen, L., Twisk, J.W., van Mechelen, W. & Chinapaw, M.J. (2012). Physical Activity and Performance at School: A Systematic Review of the Literature Including a Methodological Quality Assessment. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 166 (1), 49-55
• Whitley, R.L. (1999). Those Dumb Jacks Are It Again: A Comparison Of The Educational Performances Of Athletes And Nonathletes In North Carolina High Schools From 1993 Through 1996, High School Journal, Vol.82 (4), 223-233.
• Yalçın, U., & Balcı, V. (2013). 7-14 yaş arası çocuklarda spora katılımdan sonra okul başarılarında, fiziksel ve sosyal davranışlarında oluşan değişimlerin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(1), 27-33.

PROF. DR. SEMİYHA DOLAŞIR TUNCEL KİMDİR?
1998 yılında ODTÜ Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor bölümünde lisans eğitimini, 2000 yılında spor yöneticiliği alanında yüksek lisans eğitimini tamamladı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsünde Eğitim Yönetimi ve Teftişi alanında doktora eğitimini 2005 yılında tamamlayarak ‘Eğitim Doktoru’ unvanını aldı. 2002 yılında araştırma görevlisi olarak girdiği Ankara Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümünde 2010 yılında doçent, 2015 yılında profesör kadrosuna atandı. 2015 yılından bugüne Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği bölüm başkanlığını, 2021 yılından itibaren de Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dekanlığını yürüten Prof. Dr. Semiyha Tuncel, evli ve bir kız çocuğu annesidir.