Senyoraj nedir? Nasıl elde edilir? Senyoraj etkisi ve oranı ne anlama gelir?
Güncelleme Tarihi:
Para ortaya çıktığından beri çeşitli alım satım işleri için kullanılan bir araç olarak ifade edilmektedir. Günümüze kadar artarak bir değer kazanmış durumda olan para devletler ve kişiler için iyi bir gelir elde etme imkanları da sunmaktadır. Para ile ilgili birçok kavram bulunmaktadır. Bu kavramlardan biri de senyoraj olarak ifade edilmektedir. Peki, senyoraj nedir? Nasıl elde edilir? Senyoraj etkisi ve oranı ne anlama gelmektedir detayları ile derledik.
Senyoraj kavramı Ortaçağdan beri kullanılan bir kavram olarak ifade edilmektedir. Ortaçağda derebeylerin elinde tuttuğu bir hak olan senyorajı günümüzde devletler aktif bir şekilde kullanmaktadırlar.
Senyoraj Nedir?
Senyoraj ya da diğer bir söyleyiş ile sinyoraj para ile ilgili bir terim olmaktadır. Bu kavram paranın üretim maliyeti ile yazılı olan değeri arasında çıkan fark olarak tanımlanmaktadır. Ortaçağda derebeyler ellerinde olan bu hak sayesinde kendi çıkarlarını korumuşlar ve bu terime senyör kavramından esinlenerek senyoraj adını vermişlerdir. Derebeylerin diğer bir adı olan senyör kelimesi senyoraj teriminin temelini oluşturmaktadır. Günümüzde ve modern ekonomilerde ise bu hak sadece merkez bankalarına ait olmaktadır. Ayrıca bu kavram paranın basılma maliyeti oldukça az olduğu için her basılan paranın, piyasadaki paraların değerini kısmen de olsa azaltarak gizli enflasyonu tetiklediği bunun içinde devletin vatandaştan vergi alması olarak da ifade edilmektedir.
Nasıl Elde Edilir?
Senyoraj kavramı ekonomi ile ilgili olan bir kelime olmaktadır. Paranın üretim aşamasında harcanan maliyet ile üzerinde yazan değer arasında bir fark bulunmaktadır bu durum senyoraj kavramı ile açıklanmaktadır. Senyoraj para basma yetkisini elinde bulunduran kurumun yetkisi dahilinde para basarak elde etmiş olduğu gerçek gelir olmaktadır. Burada arada bulunan fark devlete kalır ve devletler almış oldukları vergiler dışında başka bir vergi kaynağı da elde ederek gelir kazanmaktadırlar. Günümüzde bu hakkı Merkez Bankları ellerinde tutarak kullanmaktadırlar. Senyoraj yetkisi Merkez Bankasına ait ve onun tekelinde olan bir hak olmaktadır.
Senyoraj Etkisi Ve Oranı Ne Anlama Gelir?
Senyoraj etkisi para basımı yapan kurumların bu işten sağladığı gelir olmaktadır. Bu gelir devletin para basması sonucu elde etmiş olduğu bir gelir olmaktadır. Senyorak hakkı kısaca bir beylik hakkı olarak da ifade edilmektedir. Çünkü bu kavram senyörlerin Ortaçağda parayı kendi çıkarları doğrultusunda kullanmaları amacıyla ifade ettikleri bir kavram olmaktadır. Bu hakkı ellerinde bulunduran Derebeyler bu hak sayesinde elde ettiği gelirleri de derebeylere aktarmaktaydı. Toplum anlayışının olmadığı dönemlerde ortaya çıkan bu kavram o dönem için normal karşılanmaktaydı. Ancak bu hak günümüzde kişilerin değil devletlerin elinde tuttuğu bir hak olmaktadır. Senyoraj etkisi ve oranları da bu hakkı elinde tutan Merkez Bankası tarafından belirlenmektedir. Bu durum sosyal devlet olmanın da bir özelliği olmaktadır.