Diyot nedir, ne işe yarar ve nasıl çalışır? Diyot, sembolü, kullanım alanları, ölçümü ve sağlamlık testi

Diyotlar 1900'lü yıllarda üretilmeye başlanmıştır. Diyot Yunancadan türemiş bir sözcüktür. Yunancada "di" iki anlamına gelmektedir, "ode" ise yol anlamına gelir. Bu iki sözcüğün birleşmesi ile diyot kelimesi ortaya çıkmıştır.

 Diyot Nedir?

 Diyot elektrik akımlarının yalnızca tek bir yönden iletilmesini sağlayan ve yarı iletken olan devre akımlarına verilen isimdir. Diyot elektrik devrelerinde çokça kullanılır.

 Diyot Ne İşe Yarar?

 Diyotlar bir yönden düşük dirençli akımların geçmesini sağlar. Diğer tarafta ise yüksek direnç oluşur. Böylelikle akımın akmasının önüne geçilir.

 Diyottaki p kutbu anot ismi ile n kutbu katot ismi ile anılmaktadır. Diyotların anot kutbuna pozitif bir gerilim verildiğinde akım geçişi sağlanmaktadır.

 Diyot Nasıl Çalışır?

 Diyotlar p ve n yarı iletken malzemelerin bir araya getirilmesi ile oluşur. Bu iki yarı iletken bir araya geldiği zaman aralarında tükenme bölgesi diğer bir isim ile nötr bir bölge oluşmaktadır. Bu nötr bölge izolatör görevi görmektedir. Buradan akım geçişini önler.

 Pozitif olan bölgeden negatif olan bölgeye doğru pozitif bir gerilim uygulandığında bu tükenme bölgesi ortadan kalkacaktır. Böylece akım pozitif kutuptan negatif kutba doğru akma gösterir. Negatiften pozitife gerilim uygulandığında ise bölgede genişleme meydana gelir ve akıma karşı direnç artacağı için akımın bu bölgeden geçmesine izin verilmez.

 Diyot Sembolü, Kullanım Alanları

 Diyotun yüksek akımlardan düşük akımlara kadar pek çok kullanım alanı vardır. Kullanım alanları şu şekilde sıralanabilir;

Endüktif devrede, gerilim sıçramalarına karşı devreyi korumak adına

Seri bağlı olan güneş panellerinde bypass amaçlı olarak

Elektrik ve elektronik devrelerde cihazlarda ters polarite yapması amacı ile

Voltaj regülatöründe

Sayısal (lojik) devre elemanı amaçlı

Radyo frekans devresinde sinyalleri ayırmak için

Güç kaynaklarında AC akımın DC akımına çevrilmesinde

Elektrik alanlarında, doğrultucu (redresör), limitör, detektör ve anahtar olarak kullanılabilmektedir.

Diyot Ölçümü ve Sağlamlık Testi

 Diyotların üzerinden çok fazla akım geçmesi, ortam sıcaklığının çok yüksek olması, hatalı işçilik, gerilimin yüksek olması, mekanik olarak zorlama, diyotun kalitesiz olması veya üretiminde hata olması gibi sebepler ile bazen diyotlar arızalanabilmektedir.

 Diyot sağlamlığını ölçmek amacı ile multimetre isimli cihaz kullanılır. Öncelikli olarak multimetrenin ölçüm kısmının Ohm birimine ayarlanması gerekmektedir. Multimetrenin kırmızı kısmı diyot üzerinde bulunan katoda, siyah uç ise anoda dokundurulmalıdır. Sağlam diyotlar için ekranda 0.5 ile 0.8 arasında bir değer görülmektedir.

 Sonrasında ise multimetrenin problarının değiştirilip ters uçlara değdirme yapılması gerekir. Bu durumda cihazda OL hatasını görmeniz gerekir. Çünkü bu durumda diyotun akımı iletmemesi gerekmektedir. Eğer herhangi bir değer görünüyorsa o zaman diyotta arıza vardır. Delinmiş olabilir.

 Diyot Çeşitleri

Kristal Diyot: En çok kullanılan diyottur. Doğrultucu devrelerde kullanılır.

LED Diyot: enerji aldıkları zaman farklı ışık dalgalarında ortama ışık yayarlar. Çoğunlukla sinyalleme ve aydınlatma amacı ile kullanılır.

Zener Diyot: düz bir şekilde bağlandıkları zaman kristal diyot ile aynı biçimde çalışmaktadır. Ters bağlandıkları zaman ise sabit çıkış gerilimi oluştururlar.

Tünel Diyot: Yüksek frekanslarda kullanılır. Negatif direnç bölgesi bulunur. Kuantum mekanik etkisi vardır.

Foto Diyot: Fotonları emer ve elektrik akımına dönüşmelerini sağlar. Işık sensörü ya da ışık dedektörü amacı ile kullanılmaktadır.

Ayarlanabilir Kapasiteli Diyot: Genellikle iletişim sistemlerinde kanal seçici amacı ile kullanılabilir.

Schottky Diyot: Anahtarlama kabiliyeti oldukça hızlıdır. İletim anında yaşanan gerilim düşüşleri diğer diyotlara göre daha az olmaktadır.

Ani Toparlanmalı Diyot: Bu diyot sayesinde frekanslar büyütülebilir.