Anomi nedir? Sosyolojide anomi kuramı hakkında bilgi
Güncelleme Tarihi:
İlk kez Fransız sosyolog Emile Durkheim tarafından kullanılan anomi kelimesi Yunanca kökenlidir. Orijinal dilinde ''anomie'' şeklinde yazılan bu kelime, yasaların hükmünü kaybetmesi, kuralsızlık ve kaos anlamına gelir. Sosyolojide önemli bir yer tutan anomi terimi, birey ile toplum arasında çatışma yaşanması ve toplumsal normların geçerliliğini yitirmesi anlamında kullanılır. İşte, merak edilen tüm detaylar.
Bazı düşünürler anomi terimi değer ile kuralların ve ideal ile mevcut gerçekliğin çatışması olarak nitelendirmiştir. Örneğin bireyin hedeflerini gerçekleştirmesine mani olan her kural, anomiye neden olur. Bu çelişkinin ortadan kaldırılması için değerlerle normların birbirleriyle uyumlu olması gerekir.
Anomi Nedir?
Toplumsal farkındalığın azalmasına ve şiddetin artmasına neden olan çatışmalara anomi denir. Anomi çok yönlü bir kavram olduğu için tek bir tanımı yoktur. Birçok filozof ve düşünür bu terim hakkında makaleler kaleme almış ve farklı fikirler öneme sürmüştür.
Anomi teriminin sözlük anlamı kuralsızlıktır. Bu teoriye göre bireyin, çeşitli nedenlerle toplumsal kuralları ve yasaları yok sayması ile başlayan süreç, suç oranlarının artması ile sonuçlanır. Örneğin, yasalara ve kurallara uymasına rağmen, ideallerini gerçekleştiremeyen bireylerin değerleri ile toplumsal normlar sürekli bir çatışma içerisindedir. Kişi ancak kuralların dışına çıktığında hedeflerini gerçekleştirebileceğini düşünmeye başlar. Bu ise toplumda kaos ortamının oluşmasına neden olur.
Sosyolojide Anomi Kuramı Hakkında Bilgi
Toplumlarda anominin ortaya çıkmasında iki temel neden vardır. Bunlardan ilki kuralların yaptırım gücünü yitirmesidir. Toplumsal normların devre dışı kalması ise suça eğilimin artmasındaki en büyük etkendir.
Anomi aynı zamanda kültürel yozlaşmayı da beraberinde getirir. Kişi, aldığı eğitimin ya da entelektüel seviyesinin bir işe yaramadığını görür. Belli başlı kişilere ve gruplara tanınan imtiyazlar, liyakat odaklı değil, şansa ve çevreye bağlı olduğu takdirde anominin görülme riski daha da artar. Başarının ve yeteneğin yerini maddi değerlerin aldığı toplumlarda, anominin sonuçları çok daha yıkıcı olur.
Bunun sonucunda toplumdaki belli başlı meslek grupları ve bireyler arasında çatışma başlar. Hiyerarşik bir yapıda olan toplumsal kurallar geçerliliğini yitirir. Medya, eğitim kurumları ve toplum tarafından dayatılan normlar ile bireye özgü olan değerler çelişmeye başlar. Bu çelişki zamanla çatışmaya dönüşür.
Anominin zararlı sonuçlarını en aza indirgemek için toplumda özgürlük ve eşitlik sağlanmalıdır. Kişilerin kurallara ve yasalara saygı göstermesi için, söz konusu kuralların herkese eşit bir şekilde uygulanması gerekir. Aksi takdirde huzur ortamı yerini kaosa ve kuralsızlığa bırakır.
Nepotizm (adam kayırmacılık) ve fırsat eşitsizliği de anominin en temel nedenlerinden biridir. Sadece belli başlı kişilere tanınan ayrıcalıklar, toplumsal ilkelerin ve kuralların eskisi kadar önemsenmemesine neden olur.
Anominin Sonuçları Nelerdir?
1- Kişinin ideallere ve kanaat önderlerine olan bağlılığı azalır. Girişimlerinde başarısızlığa uğrayan, toplum tarafından dışlanan ya da sürekli baskı altında tutulan bireyler, kendisine dikte ettirilen kuralların gerekliliğini sorgulamaya başlar. Emile Durkheim'a göre, usulsüzlerin, haksızlıkların ve eşitsizliğin yoğun olarak yaşandığı toplumlarda anomi kaçınılmaz bir sonuçtur.
2- Anomi ile birlikte yabancılaşma ortaya çıkar. Birey hem dini hem de milli değerlere karşı soyutlanır. Medya ve eğitim kurumları aracılığıyla kendisine empoze edilen fikirlerin gerçek olmadığını düşünmeye başlayan fert, hem maddi hem de manevi olarak çöker.
3- İdealizmin yerini eylemsizlik alır. Ne kadar çabalarsa çabalasın, istediklerinin olmadığını gören bireylerde (aboli) istek yitimi ortaya çıkar. Kişi idealleri için mücadele etmek yerine, toplumsal normların dışına çıkar. Bu ise suç oranlarının çok hızlı bir şekilde artmasına neden olur.