Afetler yaşanmadan okullarda tedbir alınmalı

Afet yönetiminin ana prensibinin, olay başa gelmeden evvel tedbir alıp, hazırlıklı olarak, olay meydana geldiğinde çok daha hızlı müdahale edebilmek ve iyileştirmek, yeniden yapılandırma sürecini hızlandırmak olduğu söylenebilir. Yeniden yapılandırma sürecinde yapılacak her türlü yatırım ileride meydana gelebilecek olası afetlere karşı hazırlık anlamına da geliyor.

Bir afet yaşandığında sağlık, eğitim, altyapı, ulaşım, haberleşme gibi birçok faaliyet de kesintiler yaşanabilir. Afet yönetiminin amaçlarından biri de bu faaliyetleri olay öncesi durumuna, hatta daha iyi duruma geri getirmektir. Okulların bir an önce açılması ve eğitim-öğretimin sürekliliği hem çocukların, hem de ailelerinin hayata daha sıkı tutunmasını sağlar. Hayat daha hızlı normale döner. Olay meydana gelmeden evvel okullarda tedbir olarak yapılması gerekenleri şöyle sıralayabiliriz:

- Deprem kuşağında yer alan ülkemizde öncelikle okul binasının depremlere dayanıklılığının ve yapı yönetmeliğine uygunluğunun mutlaka denetlenmesi gerekiyor,
- Her okulun kendi durum ve özelliklerine uygun ‘afet ve acil durum hazırlık planları’ mutlaka hazırlanmalı,
- ‘Afet ve acil durum hazırlık planları’nın yılda en az bir veya iki defa tatbikatlarla denenmesi lazım,
- Bu planlarda okulda görevli personelden, yöneticilere, velilerden, öğrencilere kadar herkese görev düşüyor. Herkesin hazırlık, müdahale ve iyileştirme sürecindeki rolleri açık ve net olarak tanımlanmalı,
- Planların yapılacak tatbikatların sonuçlarına göre yenilenmesi, varsa eksikliklerinin giderilmesi, yeniliklerin ilave edilmesi gerekiyor,
- Okullarda afet ve acil durumlara hazırlıktan sorumlu birimler oluşturulmalı. Özellikle birinci derece deprem kuşağında yer alan bölgelerde bu faaliyetler çok daha sık ve detaylı yapılmalı,
- Afet ve acil durum yönetimi ile ilgili her türlü bilgilendirme ve eğitim faaliyetlerine okullardan seçilecek gönüllü öğrenci, öğretmen, veli ve yönetici temsilcilerinin katılması, bu temsilcilerin aldıkları eğitimi önce kendi okullarında sonra komşu okullarda ve daha da geniş kapsamda kendi bölgelerindeki okullarla paylaşmaları çok önemli,
- Okullar açıkken deprem meydana gelirse, yukarıda sıralanan maddeler düzenli olarak yerine getirildiyse, olası hasar ve kayıplar en aza indirgenecektir,
- Okullarda olası bir depremde kesinlikle soğukkanlılığı koruyarak, afet ve acil durum planlarında daha önceden belirlenmiş ve tatbikatı yapılıp denenmiş senaryolar gereği çalışmalar yapılmalı,
- Olası bir çökme ve benzer durumda ise yapılması en temel şey arama kurtarma desteği gelene de kendinize yaşam alanı yaratmaktır.

Her afet türü için farklı davranmak gerekiyor

Okullarda afet ve acil durumlara karşı yapılması gerekenler olayın türüne göre değişiklik gösteriyor. Örneğin: Sel olayı ile karşılaşılırsa öğrencileri okuldan tahliye etmek yerine, bina içerisinde korumak lazım. Futbol sahası gibi açık bir alanda şiddetli rüzgar, fırtına veya hortum gibi doğa olayları ile karşılaşırsanız ayakta kaçışmak yerine, hacim genişleterek, kol ve bacaklarınızı açarak, yere uzanmanız ve kendinizi sağlama almanız yapılması gerekenler başında sıralanabilir.

Özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde rastlanılan okullara baskın gibi silahlı eylem ve tehditler karşısında öğrencilerin güvenliğinin sağlanması ve bina içerisinde öğrenciler koruma altına alınıp, en hızlı şekilde güvenlik güçlerine haber verilmesi gerekiyor. Bu durumu benzer bir olayı Ankara’da Kumrular Sokak’ta meydana gelen patlamada, aynı bölgede yer alan Namık Kemal İlköğretim Okulu’nda gözlemledik. Depremlere yoğun şekilde maruz kalan ülkemizde, her türlü şartları gözönüne alarak planlamalar ve tatbikatlar yapmak şart.

Afet ve acil durumda uygulanması gereken en önemli hususlardan biri de öğrencilere sadece ailelerine teslim etmektir. Yönetici, çalışan ve veliler arasında iletişim ve koordinasyon mutlaka sağlanmalı. Öğrenciler ailelerine teslim edilene kadar okul yönetiminin gözetiminde korunmalıdırlar. Afet ve acil durum eğitimleri için İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri (İl AFAD) ve bu tür eğitimleri sunan üniversitelerin araştırma merkezleri ile okullarımızın bağlı bulunduğu Milli Eğitim Bakanlığı ve İl Müdürlükleri arasında işbirliği ve çalışmalar geliştirilerek yaygınlaştırılmalı. Başta deprem olmak üzere afetsiz günler dileğiyle!