SORU: "Nisan-kasım ayları arasında faaliyet gösteren otel personelimin bana geçen seneki çalışma günlerinin kendileri için ve aileleri için sağlık karnesi çıkartılmasında uygulanıp uygulanayacağını soruyor. Örneğin 1 Nisan- 1 Kasım 2006 çalışan ve primleri ödenen sezonluk geçici işçimiz, tekrar 1 Nisan 2007 de işe başlıyor sağlık karnesinden yararlanabilmesi için mutlaka 1 Nisan 2007 + 90 gün ve ailesi için 120 gün prim ödenmiş olması mı gerekir? Yani 1 Nisan 2007+90 gün mü geçmesi gerekir? Turizm sektöründe çalışan işçiler için bir istisna var mı? SSK İl Müdürlüğü’nden Temmuz 2006’dan itibaren hesaplarsanız 90 günü yeterli olacaktır diye bildirildi. Yardımcı olursanız sevinirim"
CEVAP: Hizmet akdi ile çalışanların sağlık yardımlarından faydalanabilmesi için belli bir bekleme süresinin geçmesi gerekmektedir. Bu süre sigortalının kendisi için "hastalığın anlaşıldığı tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 gün", sigortalının eşi, çocukları ve bakmakla yükümlü olduğu anne babası için ise "hastalığın anlaşıldığı tarihten geriye doğru bir yıl içinde 120 gün"dür. Bu sürelerin hesabında ise takvim yılı değil, sadece "yıl" esas alınır. Dahası, bu sürenin aynı işyerinde geçmesi de şart değildir. Toplam 90 ya da 120 günlük sürenin tamamlanmış olması yeterlidir. Söz konusu süre hesabında sigortalıların devamlı ya da mevsimlik işyerlerinde çalışmaları önemli değildir. Şu halde; viziteye çıkılacak olan tarihten geriye doğru bir yıl içinde o kişinin toplam 90 ya da 120 günü var ise ilgililer sağlık yardımı alabilecektir. Örneğin; 16 Temmuz 2007 tarihi itibariyle viziteye çıkacak olan sigortalı için, geriye doğru bir yıl içinde yani 16 Temmuz 2007-16 Temmuz 2006 devresinde toplam olarak 90 günü bulunması halinde sigortalının kendisi, 120 günü bulunması halinde de sigortalının eşi ve çocukları sağlık yardımı alabileceklerdir. Belirtelim ki, iş kazası hallerinde sağlık kuruluşlarına başvurularda herhangi bir gün sayısı aranmayacak, 90 günü yok diye sigortalıya sağlık hizmeti vermekten kaçınılamayacaktır. Bu noktada "hastalık sigortası yardımı" işe "iş kazası ve meslek hastalığı sigortası yardımının" birbirine karıştırılmaması gerektiğini de söyleyelim.
İzin parası ne zaman ödenir ?SORU: Hamilelik ve doğum iznini ve 15 günlük ücretsiz iznini kullanan bir işçi, izinlerinin bitiminde işyerine dönmeden ayrılmak istiyor. İşçinin kıdemi 3 yıllıktır. Kullanmadığı izin ücretleri ayrılırken ödenmek isteniyor. Fakat işyerine hiç dönmeden yani 1 gün bile çalışmadan 3 yıllık izin ücretleri ödenecek. Bu durumda SSK primleri 1 günlük SSK tavanından mı ödenecek? yoksa primleri ödenmeden GV ve DV kesilerek mi ödenecek?
Æ F.ÖZCEVAP: İş Kanunu gereğince işçilerin yıllık ücretli izinlerini kullanmaları asıldır. İşçi izin kullanmak yerine buna ilişkin izin parasını alması yönünde bir tercihe zorlanamaz yada bu talepte bulunamaz. İşçinin kullanmadığı yıllık izinlerine ilişkin ücreti ise ancak iş sözleşmesi sona erdiğinde ödenir. Buna göre, akdin feshedildiği ayın kazancına dahil edilerek ve ek prim belgesi düzenlenmek suretiyle sigorta primi kesilecektir. Diğer taraftan, İş Kanunu’nda, sigortalılara yıllık ücretli izin süresi için ödenecek ücretler üzerinden iş kazaları ile meslek hastalıkları primleri hariç, diğer sigorta primlerinin, SSK’daki esaslar çerçevesinde işçi ve işverenler yönünden ödenmesine devam olunacağı belirtilmiş bulunmaktadır. Bu hükme göre de, izin ücretlerinden, iş kazaları ile meslek hastalıkları primi kesilmeyecek, ancak, diğer sigorta kollarına ait primler kesilecektir. Sizin özellikli durumunuzda sigortalı çalışmadan iş sözleşmesi sona ermekle hakları ödeneceği için, e-bildirge sistemi üzerinden günsüz ve fakat kazanç girilmesinin mümkün olmaması halinde, adı geçen sigortalıdan dolayı günsüz ama kazanca yer vererek kuruma bildirge verilebileceğini söyleyebiliriz.
Yurtdışında Türk müteahhidin yanında çalışan borçlanabilir mi ?SORU: Şu an SSK’lı çalışıyorum. 8 ay kadar Kazakistan’da bir otelde Türk firmasında çalıştım, fakat burada biz Türklere sigorta yapılmıyormuş. Ben çalıştığıma dair evrakları getirdim, tekrar gönderip konsoloslukta kaşelettim. Fakat SSK müdürlüğü sigorta primlerimi iş yerimin yatırması gerektiğini söyleyerek benim ödememi kabul etmedi. Aynı firmanın Türkiye’deki otelinde de çalışıyorum ne yapmam lazım?
Æ İ.İPEKCEVAP: Sosyal güvenlik sözleşmesi yapmadığımız ülkelerde iş alan Türk işverenleri buralara götürecekleri Türk işçiler için İŞKUR’un bilgisi dahilinde sözleşme yaparak ve onlar adına Topluluk Sigortası kapsamında primlerini ödeyerek götürebilmektedirler. Kazakistan ile Türkiye arasında sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmamaktadır. Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde iş üstlenen Türk işverenler tarafından götürülen ve yurtdışında çalıştıkları sürede topluluk sigortasına tabi olanlar "Yurtdışı borçlanması" yapamamaktadırlar. İşveren sigorta primlerinizi ödememiş ise kuruma yazılı olarak başvuruda bulunabilirsiniz. Öte yandan sözleşme imzalanmayan ülkelerde çalışan Türk işçilerinin isteğe bağlı sigortaya devam edebilmelerinin de mümkün olduğunu söyleyelim.
