Pandora’nın sırları dünyayı karıştırdı

ABD merkezli Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) tarafından elde edilen ve 600’den fazla gazeteci tarafından incelenen 12 milyon belgeden oluşan “Pandora Papers”ta (Pandora Belgeleri), yüzlerce politikacı ile milyarderin gizli mal varlıklarının ifşa edildiği belirtiliyor. Çoğu 1996-2020 arasındaki işlemlere ait olan ve 14 off-shore şirketinin gizli kayıtlarının sızdırılmasına dayanan belgelerde; 91 ülkeden mevcut ve eski 35 lider dahil 336 politikacı ile Türkiye dahil ABD, Rusya ve diğer ülkelerden 130 milyarderin isminin yer aldığı aktarılıyor. DW Türkçe’ye göre “Pandora Papers’ta Türkiye’den 220’den fazla isim yer alıyor”.

UKRAYNA LİSTEBAŞI

Adı şüpheli işlemlere karışan politikacı sayısında 38 ile Ukrayna başı çekerken, onu 19 kişi ile rakibi Rusya izledi. Milyarderler listesinde ise Rusya 52 isim ile ilk sırada yer aldı. Pandora Belgeleri ile ilgili ifşaatlarda Türkiye’den Rönesans Holding’in varlıklarının bir kısmını off-shore ülkelerinde tutarak vergi avantajı elde ettiği iddia edildi. Rönesans Holding’den yapılan açıklamada ise “75 bini aşkın çalışanıyla Türkiye’nin en çok istihdam yaratan şirketleri arasında yer alan kurumun ana hissedarı Erman Ilıcak’ın, yıllardır Türkiye’nin vergi rekortmenleri arasında bulunduğu” belirtilerek iddiaların tümü reddedildi.

KİMLERİN ADI GEÇİYOR

Pandora belgelerinde öne çıkan bazı  isimler ve iddialar şöyle:

Güney Kıbrıs Rum yönetimi lideri Nikos Anastasiadis: Kurduğu hukuk firması aracılığıyla çeşitli off-shore şirketlerinin sahibi olan bir Rus milyarderin faaliyetlerini gizledi.

Ürdün Kralı Abdullah: Göreve başladığı 1999’dan bugüne Britanya Virjin Adaları’ndaki şirketler üzerinden 15 mülk aldığı, bunların toplam değerinin 70 milyon sterlinin üzerinde olduğu görülüyor. Bunlar arasında ABD Malibu’daki okyanus manzaralı üç ev de bulunuyor.

Çek Cumhuriyeti Başbakanı Andrej Babis: Fransa’nın güneyinde 12 milyon sterlinlik iki villayı bir off-shore yatırım şirketi üzerinden gizlice almış.

ESKİ VE YENİ LİDERLER

Ukrayna Cumhurbaşkanı Vlodimir Zelenski: Maltex Multicapital Corp adlı paravan şirkette hisse sahibiydi. Varlıklarını Cumhurbaşkanı seçilmeden hemen önce en yakın arkadaşına devretti.

Belgelerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in adı geçmese de sevgilisi olduğu iddia edilen Svetlana Krivonogikh’ın 2003 yılında Monaco’da 4.1 milyon dolarlık bir daireyi off-shore hesap üzerinden aldığı öne sürülüyor.

Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair: Başbakan ve hukukçu eşi Cherie, 2017 yılında Londra’da 6.45 milyon sterlinlik bir ofisi satın almak için binanın sahibi olan off-shore şirketini almayı tercih ederek, bu yasal olsa da, 312 bin sterlinlik damga vergisinden kaçınmışlar.

SHAKİRA VE SCHİFFER DE LİSTEDE

Alman model Claudia Schiffer ve ünlü şarkıcı Shakira, Pandora Belgeleri’nde isimleri geçen ünlü yüzler arasında. İddiaya göre 44 yaşındaki Kolombiyalı pop yıldızı vergi avantajı sağlamak için off-shore şirketleri ile çalışmış. Öte yandan hem Shakira hem Schiffer’ın avukatları iddiaları yalanlayarak müvekkillerinin vergilerini ödediklerini beyan ettiler.

OFF-SHORE YASA DIŞI MI

Şirket kurmanın kolay olduğu, sahiplerinin kimliğinin gizli kalabildiği ve kurumlar vergisinin bulunmadığı yerlere ‘off-shore ülkeler’ ya da ‘vergi cenneti’ deniyor. En bilinenleri Cayman Adaları ve Britanya Virjin Adaları ile İsviçre ve Singapur.Off-shore varlıklara sahip olmak illegal olmasa da, yasa dışı gelirleri gizlemenin en etkili yolu. IMF vergi cennetleri nedeniyle hükümetlerin toplam yıllık vergi kaybının 600 milyar dolar olduğunu hesaplıyor.