Kardeş kardeşi vurur mu?

Tahran Valiliği'nin kentte her türlü gösteriyi yasaklamasına rağmen dün de Tahran Üniversitesi önünde 10 bin gösterici toplandı. Polis ile öğrenciler yine çatıştı. Halk da 1979 devrimindeki ‘Asker kardeşlerimiz, niye kardeşlerinizi öldüresiniz?’ sloganıyla öğrencileri destekledi. Ölü ve yaralı sayısı bilinmiyor.

İRAN'da yasaklamalar, engeller demokrasi yanlısı gençleri durduramıyor. Valiliğin gösteri yasağına rağmen dün yaklaşık 10 bin öğrenci, bir gece önce polis baskınıyla boşaltılan Tahran Üniversitesi'nin önünde gösteri yaptı. Halk da 1979 yılında Şah rejiminin devrilişi sırasındaki ‘Asker kardeşlerimiz, niye kardeşlerinizi öldüresiniz?’ ve ‘Öğrenciler öğrenciler sizi destekliyoruz’ sloganıyla eylemcilere destek verdiler.

Valiliğin her türlü gösteriyi yasaklama kararına rağmen öğrenciler sabah saatlerinden itibaren Tahran Üniversitesi önünde toplanmaya başladılar. Polis helikopterleri alçaktan uçarak hoparlörden anons yaparak göstericilerden dağılmalarını aksi halde tutuklanacaklarını bildirdi. Ancak ‘Kahrolsun diktatorya’, ‘Molla devletten elini çek’, ‘Ya özgürlük ya ölüm’ diye slogan atan gençler, eylemlerini sürdürdü.

Başlangıçta göstericilerden uzak durmaya çalışan polis, eylemin sona ermemesi üzerine göz yaşartıcı bomba ve coplarla eylemcilere girişti. Polisler, kız ve erkek öğrencileri saçlarından sürükleyip minibüslerle götürdü. Öğrencilerin polis dışında İslamcı milisler (Besiçler) ile çatıştı.

Okulun önündeki gösteri kısa sürede kontrol altına alınırken, ara sokaklarda polisle öğrenciler arasında çatışmalar sürdü. Sivil polisler otomotik silahlarla havaya ateş açarak eylemcileri dağıtmaya çalıştı. Banka ve mağazalar, gösteriler sırasında kapatıldı, halk gösterilerden uzak durmaya çalışırken bir grup öğrenci İçişleri Bakanlığı'nın kapısına dayadı. Gösterilerde yabancı yayın organları için çalışan üç İranlı gazeteci dövüldü.

ETNİK GRUPLARA DENETİM

Bu arada yönetimin, öğrenci ayaklanmalarının ülkede etnik grupları da harekete geçirme ihtimaline karşı özellikle Kürt ve Azerilerin yaşadığı bölgelerde denetimi daha da arttırdığı verilen haberler arasında.

Türkiye ise gelişmeleri Tahran Büyükelçiliği kanalıyla gelişmeleri yakından takip etmeyi sürdürüyor. Büyükelçilikteki değerlendirme toplantıları dün de sürerken, Türkiye'nin başkonsolosluk düzeyinde temsilcilik bulundurduğu Tebriz ve Urumiye'de durumun Tahran'a göre daha sakin olduğu bildirildi.

Eylemlerin başlamasından bu yana Tebriz'de ölenlerin sayısının da yönetimin açıkladığı gibi bir değil, 14 olduğu ileri sürüldü. Tebriz'de dün gösteriler sırasında ölen rejim yanlısı bir kişinin cenazesi kaldırıldı.

5 soruda isyan

Öğrenciler neden ayaklandı?

Reformların bir türlü gerçekleşmemesi, laik aydınları hedef alan faili meçhul cinayetler ve son olarak basına getirilen sınırlamalar bardağı taşırdı.

Çatışmalar nasıl çıktı?

Polis, geçen perşembe günü reform yanlısı Selam Gazetesi'nin kapatılmasını protesto eden öğrencileri susturmak için Tahran Üniversitesi yurduna baskın düzenledi. 5 öğrenci öldü, onlarcası yaralandı.

Selam Gazetesi niye kapatıldı?

Gazete, basın özgürlüğünü savunan yazıları ve faili meçhul aydın cinayetleriyle ilgili haberinden ötürü yasaklandı. Gazete aydınlardan birini öldüren katilin hapishanede esrarengiz bir şekilde öldüğünü, sırlarını da mezara götürdüğünü yazdı.

Öğrenciler ne istiyor?

İranlı öğrenciler Hatemi Yönetimi'nden bir an önce reformların yerine getirilmesini istiyorlar. Öncelikle de reformların önünde engel olarak gördükleri yargı ve güvenlik sistemindeki radikallerin ayıklanmasını istiyorlar. Üniversitelilerin görevden alınmasını istedikleri en önemli isimde Tahran Emniyet Müdürü Tuğgeneral Hidayet Lütfüyan.

Halkın ve basının tutumu ne?

Öğrenci hareketi giderek toplumdan destek görmeye başladı. Gençlerin dünkü eyleminde halk da ‘öğrenciler, öğrenciler sizi destekliyoruz’ diye slogan attılar. Radikal basın karşı çıkıyor, reform yanlısı gazeteler ise bugün çıkmama kararı aldılar.

Sokakta çatışma, camide ilkyardım

Polis, protestocuları çıkarmak için önceki akşam Tahran Üniversitesi yurduna ikinci baskını düzenledi. İran Devlet Radyosu'nun haberine göre gençler de bu arada İran İslam devrimini sembollerinden biri olan Tahran Üniversitesi'ndeki cuma hutbelerinin okunduğu minberi ateşe verdiler. Öğrenciler polisle çıkan çatışmada yaralanan arkadaşlarına da ilk müdahaleyi seccadelerin üzerinde yaptılar. (Küçük resim) Minber 1979 yılından sonra İslam devriminin sembollerinden biri haline geldi. Her cuma bir rejim yetkilisi, buradan hutbe okuyarak iç ve dış olayların değerlendirmesini yaparak resmi görüşü aktarıyordu.