Helsinki Komisyonu'nundan 'Patrikhane' eleştirisi
Güncelleme Tarihi:
Amerikan hükümetinin bağımsız bir kuruluşu olan ve insan hakları ve demokrasi konularındaki çalışmalara yoğunlaşan Helsinki Komisyonu, dün düzenlenen bir toplantıda, Türkiye'deki Fener Rum Patrikhanesi'nin durumunu inceledi.
ABD'de 1976'dan beri faaliyet gösteren Helsinki Komisyonu, 9 Senatör, 9 Temsilciler Meclisi üyesi ve ABD Dışişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Savunma Bakanlığı'nın birer yetkilisinden oluşuyor. Komisyon, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) üyesi ülkelerdeki gelişmeleri inceliyor.
ABD Temsilciler Meclisi'nin çalışma binalarından Rayburn ofisinde dün düzenlenen bir toplantıda, Türkiye'deki Patrikhane'nin durumu ele alınırken, “Türkiye'deki Rum-Ortodoks Kilisesi: Sistematik İstimlak Kurbanı” başlığı kullanılması dikkati çekti.
ENGELLEME SUÇLAMASI
Helsinki Komisyonu'nun eşbaşkanı, Cumhuriyetçi Parti New Jersey Milletvekili Chris Smith, toplantının başında yaptığı açıklamada, Türk hükümetini, Patrikhane'nin faaliyetlerini sistemli bir şekilde engelleme çabasında olmakla suçladı.
Smith, Avrupa Birliği yolundaki Türkiye'nin, Avrupa standartlarıyla uyumlu adımlar atması gerektiğini söyledi. Smith, “Patrikhane'nin emlak edinme, satma, benzeri faaliyetlerde bulunmaktan alıkonulması, Heybeliada Ruhban Okulu'nun açılmasına izin verilmeyişi, tahrip olan kiliselerin onarımının engellenmesi ve Fener Rum Patriği'nin ekümenik yani evrensel statüsünün tanınmamasının” başlıca sorunlar olduğunu kaydetti.
Chris Smith, “Türk hükümetini, güçlü reform programını sürdürmeye ve AGİT çerçevesinde yükümlülüklerini yerine getirmeye davet ediyorum” derken, Türkiye'nin, dini hoşgörü konusundaki tarihini hatırlattı ve bugünkü uygulamaların da bu yönde olması gerektiğini söyledi.
Toplantıya, Amerika Rum Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu Emanuel Demos, Vicdani Başvuru Vakfı Başkanı Arthur Schneir, Washington Katolik Kilisesi Papazı Theodore McCarrick ve Öncü St. Andrew Düzeni Ekümenik Patrikhanesi ulusal yöneticisi Anthony Limberakis ile Ulusal Kiliseler Konseyi Genel Sekreteri Bob Edgar katıldı.
“TÜRKİYE AB ÜLKESİ GİBİ DAVRANMALI”
Amerika Rum Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu Demos, “Türkiye'de Patrikhane'nin durumunun, bir insan hakları sorunu olduğunu ve sadece Türk-Yunan ilişkileriyle sınırlandırılmaması gerektiğini” iddia etti. Demos, AB sürecindeki Türkiye'nin, bir AB ülkesi gibi davranmasını beklediklerini kaydetti.
Schneir ise Patrikhane'ye gösterilen uluslararası saygıyı Türkiye'nin bir avantaj olarak görmesi gerektiğini savundu. Schneir, İstanbul'da sinagog bombalaması olayında Meryem Ana Kilisesi'nin de zarar gördüğünü, ancak Türk hükümetinin, sinagogların tamiri yönünde hemen adım atmasına rağmen, bu kilisenin onarımını geciktirdiğini ileri sürdü.
Helsinki Komisyonu'nun, bu toplantıda Türkiye'nin görüşünü ortaya koyacak bir isme yer vermemesi dikkati çekti. Ancak Komisyon, çok kısa süre içinde, Türk hükümetinin görüşlerine yer veren ayrı bir toplantı daha düzenleneceğini kaydetti. Helsinki Komisyonu yetkilileri, Türkiye'deki Müslümanlar ve diğer dini azınlıkların durumunun işleneceği başka bir toplantı daha düzenlemeyi planladıklarını da bildirdiler.