BardakoÄŸlu: Ilımlı Ä°slam demokratik kültürün sonucu

Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanı Ali BardakoÄŸlu, politik meÅŸruiyet için Ä°slam'ın yanlış kullanımı sorununa kritik bir bakış getirme zamanı olduÄŸunu belirtti. Türkiye'deki ılımlı Ä°slam anlayışının demokratik kültürün oluÅŸumundan kaynaklandığına iÅŸaret eden BardakoÄŸlu, dinin katı ve monolitik yorumlanmasının ''fanatizme''yol açabileceÄŸini kaydetti. Ali BardakoÄŸlu, çaÄŸdaÅŸ Türkiye'nin Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu'nun kalıntıları üzerine inÅŸa edildiÄŸini, imparatorluk mirasını devraldığını kaydetti. Osmanlılar'ın 18. yüzyılda siyaset, hukuk, idare, eÄŸitim ve kültürel alanlarda çaÄŸdaÅŸ reformlar baÅŸlattığını belirten BardakoÄŸlu, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucularının bu reformları kabul ettiÄŸini ve Türk toplumunda çaÄŸdaÅŸlaÅŸma sürecini gerçekleÅŸtirmeye çalıştıklarını anlattı. ILIMLI Ä°SLAM'I TEÅžVÄ°KTürkiye'nin nüfusunun çoÄŸunluÄŸu Müslüman olmasına raÄŸmen, Ä°slam'ın bu toplumda monolitik bir din olmadığını, Ä°slam'ın algılanması ve uygulanması, mistik ve folklorik Ä°slam anlayışından muhafazakar ve daha ılımlı Ä°slam anlayışına kadar bir dizi çeÅŸitlilik gösterdiÄŸini kaydeden BardakoÄŸlu, şöyle devam etti: ''Bu durum Türk toplumunun yüzyıllardır çok çeÅŸitli kültürel akımlara maruz kalmasının sonucudur. Diyanet bu çeÅŸitliliÄŸi tanımakta ve ılımlı, hoÅŸgörülü bir Ä°slam'ı teÅŸvik etmekte ve bu Ä°slam kavramını kucaklamaktadır. Türkiye'de aynı zamanda çeÅŸitli Müslüman olmayan dini gruplar mevcuttur. Bunların çoÄŸu Ä°stanbul ve diÄŸer büyük ÅŸehirlerde yoÄŸunlaÅŸmışlardır. Bunların mevcudiyeti bugün Türkiye'de benimsediÄŸimiz büyük çeÅŸitliliÄŸe katkıda bulunmaktadır.''  TÃœRKÄ°YE Ä°YÄ° ÖRNEKTürkiye'nin, ılımlı, hoÅŸgörülü ve özgün bir Ä°slam anlayışını destekleyen bir ülke olarak iyi örnekler sunduÄŸunu vurgulayan  BardakoÄŸlu, ÅŸunları kaydetti:  ''Türkiye'de yaygın olan Ä°slam anlayışı radikal, köktendinci veya dışlayıcı deÄŸildir. Türk toplumunda Ä°slam'la ilgili bu tip bir ılımlı anlayışın nedenlerinden biri, Türkiye'de demokrasinin yaklaşık 80 yıldır var olması gerçeÄŸidir. KuruluÅŸundan bu yana Türkiye, demokrasisini geliÅŸtirmiÅŸtir ve ÅŸimdi diÄŸer Müslüman ülkeler arasında iyi bir örnek olarak bulunmaktadır.  Türkiye'de gördüğümüz ÅŸey demokratik kültürün hoÅŸgörüyü, katılımı,sivil toplumu ve ılımlılığı teÅŸvik etmesidir. DiÄŸer Müslüman ülkelerinve toplumların da tarihteki herhangi bir dönemden daha fazla demokrasiye ihtiyaç duydukları açıktır.'' KRÄ°TÄ°K BAKIÅžBugün Müslüman dünyaya bakıldığında demokratikleÅŸme ve devlet-din iliÅŸkileri konusunda çok sayıda sorun görüldüğünü anlatan BardakoÄŸlu, ÅŸunları kaydetti: ''Bazı ülkelerde Ä°slam'ın demokratik olmayan politikalar ve otoriter rejimlerin meÅŸrulaÅŸtırılması için kullanıldığına ÅŸahit olmaktayız. Politik meÅŸruiyet için Ä°slam'ın yanlış kullanımı sorununa kritik bir bakış getirme zamanıdır. Ä°slam insan haklarını, politik katılımı, sivil giriÅŸimleri, adalet ve eÅŸitliÄŸi teÅŸvik etmektedir. Hiçbir zaman Ä°slam Allah adına fikirlere baskı yapmaz.  EÄŸer Türkiye'de ılımlı bir Ä°slam anlayışına sahipsek bunu tüm sorunlara raÄŸmen Türkiye'deki demokratik kültürün oluÅŸumuna borçluyuz.''   Ali BardakoÄŸlu, Türkiye'deki Ä°slam'la ilgili ılımlı bir anlayışın aynı zamanda farklı eÄŸilimler, fikirler ve görüşlerin ifade edilebilmesi gerçeÄŸine de baÄŸlı olduÄŸunu ifade ederek, ''Türk nüfusunun çoÄŸunluÄŸu Müslüman'dır. Fakat Ä°slam Türkiye'de monolitik biryapıya sahip deÄŸildir. Ä°slam'ın yorumlanması gruptan gruba deÄŸiÅŸebilir'' dedi.  Ä°FADE ETME ÖZGÃœRLÜĞÜTürkiye'de entelektüeller, alimler ve dini grup liderlerinin Ä°slam hakkındaki kendi görüşlerini özgürce ifade edebildiklerini ve Ä°slam hakkında eleÅŸtirel düşünceler üzerinde kısıtlama olmadığını anlatan Ali BardakoÄŸlu, ''Türkiye bu görüşlerin çeÅŸitliliÄŸinden gurur duymaktadır. Birçok diÄŸer Müslüman ülke bu özgür platformdan yoksundur. Bazı Müslüman ülkelerde yalnızca bir düşünce ekolüne destekmevcuttur ve karşı düşüncenin bastırılması bir devlet politikasıdır'' diye konuÅŸtu. BardakoÄŸlu, şöyle devam etti: ''Bu tip yerlerde Ä°slam'ın farklı yorumlarını ifade etme özgürlüğüyoktur. Bu politika katı bir Ä°slam anlayışını ve tek biçimliliÄŸi üretmektedir. Ve bu tip katı, sert hatlı yorumlama, ılımlılığı ve hoÅŸgörüyü yok etmektedir. Dinin katı ve monolitik yorumlanması insanlara dikte edildiÄŸi takdirde, sonuçta bu fanatizme yol açabilir. Bu, bazı Müslüman ülkelerde gördüğümüz bir durumdur. Türkiye tüm görüşlere imkan vermesi bakımından büyük ölçüde farklılık arz eder.  Bugün Müslümanlar demokratik kültür ve deÄŸerlerin Ä°slam ile çeliÅŸmediÄŸinin farkına varmalıdır. Müslüman dünyası Türkiye'nin bu alandaki baÅŸarılarına bakmalıdır. Müslüman alimler artık otoriter rejimleri ve baskıcı siyasi kültürleri desteklememelidir. Bu tarzdaki lider ve hükümetlere dini meÅŸruiyet saÄŸlamamalıdır. Ä°SLAMLAÅžTIRMA VE HIRÄ°STÄ°YANLAÅžTIRMA POLÄ°TÄ°KALARIIlımlılığın aynı zamanda farklı dinlerin birlikteliÄŸinin kabulünü de gerektirdiÄŸine dikkati çeken Ali BardakoÄŸlu, Türkiye çeÅŸitli dini topluluk mensuplarının anayasa ile korunduÄŸu ve Türk vatandaşı olarak görüldüğü sistem ile bunun bir örneÄŸini sergilediÄŸini söyledi.  Müslüman alimlerin, Ä°slam'ın Müslüman toplumlarda farklı din ve dini grupların varlığına karşı olmadığı fikrini geliÅŸtirmeleri gerektiÄŸine iÅŸaret eden BardakoÄŸlu, ÅŸunları söyledi: ''Müslüman olmayanlar üzerinde Ä°slamlaÅŸtırma ya da zorla deÄŸiÅŸtirme baskısı kurulmamalıdır. Ä°slam, herkesin kendi dininin gereklerini yerine getirmesi düşüncesini tamamen desteklemektedir. Benzer bir ÅŸekilde, Batı dünyası da Müslümanlar'ı ya da diÄŸer dinitoplulukları HıristiyanlaÅŸtırma politikaları izlememeli; bu politikayısürdüren kiliseleri desteklememelidir. Sosyal ve/veya ekonomik olumsuzluklar ve zor yaÅŸam koÅŸulları din deÄŸiÅŸtirme için araç olarak kullanılmamalıdır.'' TÃœRKÄ°YE ÇOK Ä°LERDEIlımlık ve aşırılık arasındaki temel farklılığın, aslında ılımlı düşünceyle iliÅŸikli olan tolerans olduÄŸunu vurgulayan BardakoÄŸlu, ÅŸunları kaydetti: ''Yani ılımlılık 'ötekine hoÅŸgörü gösterir; aşırılıkta ise 'öteki' için yer yoktur. Aşırı ya da karşıt fikirlere hoÅŸgörü gösteremezseniz, ılımlılık, ılımlılık adına farklı bir ÅŸekildeki aşırılık haline gelecektir.  Bugün, bizler sadece halihazırdaki Ä°slam ya da diÄŸer dinlere iliÅŸkin anlayışımızı deÄŸil; siyaset, refah, insan hakları, cinsiyetlerarasında eÅŸitlik, küreselleÅŸme, uluslararası iliÅŸkiler, savaÅŸ ve çatışma da dahil olmak üzere bütün olarak hayata yaklaşımımızı ılımlılaÅŸtırmalıyız.'' Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanı BardakoÄŸlu, Türkiye'deki ılımlı Ä°slam anlayışın diÄŸer dini toplulukların da din özgürlüğünden faydalanmalarını saÄŸladığını ve ÅŸu anki görünümün mükemmel olmasa da Türkiye'nin diÄŸer Müslüman ülkelerin çok ilerisinde olduÄŸunu sözlerineekledi. Â