ABD’de seçim maratonu başladı... Trump yeniden aday olabilecek mi

ABD’de 5 Kasım başkanlık seçimlerine giden uzun ve zorlu yol, Cumhuriyetçi Parti’nin ön seçimlerindeki ilk eyalet olan Iowa’da aday adaylarının oylanmasıyla dün başladı.

TRUMP FAVORİ ADAY

Eksi 23 dereceleri bulan zorlu hava koşulları altında düzenlenen Iowa eyaleti ön seçimlerinde öne çıkan isim, 45’nci ABD Başkanı Donald Trump. Son anketlere göre Donald Trump, en yakın rakibi olan eski ABD BM Büyükelçisi Nikki Haley’den yaklaşık 30 puan önde. Üçüncü sırada gelen isim, geçen yıl büyük umutlarla aday adaylığını açıklayan Florida Valisi Ron DeSantis. Dördüncü sırada ise adını daha yeni yeni duyuran Hint asıllı genç başkan aday adayı Vivek Ramaswamy. 38 yaşındaki Ramaswamy’nin oyları Iowa’da farklı anketlere göre yüzde 5 ile 8 arası.

NBC News’ün yaptırdığı son ankete göre Donald Trump yüzde 48 ile önde giderken, Haley yüzde 20, DeSantis ise eyaletteki Cumhuriyetçi tabanda yüzde 16 oya sahip. Yapılan son anketlerin hepsinde eski başkanın en yakın rakibine 28 ila 41 puan fark attığı görülüyor.

‘ÖLSENİZ BİLE OY VERİN’

Trump, Iowa oylaması öncesinde yaptığı son mitingde, seçmenlerine seslendi: “Bu ön seçimler; tüm yalancılara, sahtekârlara, haydutlara, sapıklara, dolandırıcılara, ucubelere, sürüngenlere ve diğer oldukça iyi insanlara karşı nihai zaferi elde etmek için kişisel şansınızdır.”

Tarihin en soğuk ön seçimlerinden biri olmasına rağmen Trump, parti seçmenine çağrıda bulundu: “Evde oturamazsınız. Eğer köpek gibi hastaysanız bile, ‘Hayatım, bunu yapmalıyım’ demelisiniz. Oy kullanıp daha sonra ölseniz bile buna değer.”

SEÇİM NASIL YAPILIYOR

Iowa’da Cumhuriyetçi Parti ön seçimlerine katılabilmek için, kayıtlı parti üyesi olmak zorunlu. Bugüne kadarki en yüksek katılım 2016 yılında 186 bin civarı parti üyesinin oy vermesiyle gerçekleşti ancak bu dahi toplam kayıtlı üye sayısının dörtte birine denk gelmişti. Karakış koşullarının katılım oranını daha da düşürmesi öngörülüyor. Ön seçimler, bin 600’den fazla kütüphane, kilise ve okul spor salonları gibi oy kullanma merkezinde gerçekleştirilecek. Oy verme işlemi Türkiye saati ile salı sabahı 04.00’de başladı ve bir saat sürmesi öngörülüyordu.

ADAY NASIL BELİRLENECEK

Partinin bu yaz yapılacak ulusal kongresi için Iowa’ya ayrılan 40 delegenin nasıl seçileceği bu ön seçimde belirleniyor. Iowa, toplam parti delegelerinin %2’sini alacak ve bu delegeler aday adaylarına orantılı olarak dağıtılacak. Cumhuriyetçiler arasında yaklaşık 2 bin 500 delege bulunuyor ve bir adayın adaylığı kazanabilmesi için toplam bin 215 delegeye ihtiyacı var.

DEMOKRATLAR HAFTAYA

Demokrat Parti ise bu yıl Iowa eyaletinde ön seçimleri farklı düzenleyecek. Önümüzdeki birkaç hafta boyunca kayıtlı parti seçmenleri oylarını mektupla gönderecek ve bu oylar 5 Mart’a kadar toplanıp genel eyalet sonucu açıklanacak. Demokratların ilk ön seçimi, Cumhuriyetçilerle aynı gün New Hampshire eyaletinde 23 Ocak’ta gerçekleştirilecek. ABD Başkanı Biden’ın hali hazırda Demokrat Parti’de ciddi rakibi gözükmüyor.

‘SÜPER SALI’ BELİRLEYİCİ OLACAK

Ön seçimlerde en önemli tarih yine Süper Salı olacak. California ve Teksas da dahil olmak üzere bir düzineden fazla eyalette ön seçimlerin yapılacağı 5 Mart’ın iki parti için de başkan adaylarını büyük ölçüde belirlemesi bekleniyor. Geleneksel olarak şayet bir başkanlık aday adayı ilk birkaç eyalette ezici üstünlük sağlarsa bazı aday adaylarının seçimi bırakması da görülen bir olay. ABD Başkanı Joe Biden için elle tutulur bir rakip görülmezken; Trump’ı zorlamak isteyen Haley, DeSantis ve Ramaswamy’nin Iowa eyaleti dahil olmak üzere Süper Salı’ya kadar alacağı sonuçlar, aralarından bazılarının adaylık sürecini bırakmasına sebep olabilir. Ayrıca Trump’a yönelik davalar da adaylık sürecini etkileyici bir unsur olur. Donald Trump’ın çekilmek zorunda kalma olasılığı nedeniyle Cumhuriyetçi Parti’de ikincilik yarışı da ilgiyle izleniyor.