Nobel Harold Pinter’a

İSVEÇ Akademisi’nden yapılan açıklamada, Harold Pinter’ın 10 milyon kron (1,28 milyon dolar) değerinde para ödülünü içeren bu yılki Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldüğü belirtildi. İngiltere’nin önde gelen yazarlarından olan Pinter’a ödülün ‘oyunlarında günlük keşmekeş içindeki uçurumları ortaya çıkardığı ve zulmün kapalı kapılarını zorladığı için’ verildiği belirtildi. Pinter’ın ‘tiyatroya şu temel unsurlarını geri kazandırdığı, kapalı boş bir alan ve insanların birbirinin insafına bırakıldığı, önceden tahmin edilemeyen bir diyalog getirdiği’ kaydedildi. 75 yaşındaki yazar, oyunlarındaki belli bir atmosferi ve çevreyi tarif etmek için ‘Pinteresk’ sıfatının da isim babası olmuştu.

İsveç Akademisi Sekreteri Horace Engdahl, Pinter’a ödülü kazandığını ilettiklerinde çok mutlu olduğunu ve ‘fazla bir şey söylemediğini’ belirtti.

Yahudi bir ayakkabıcının çocuğu olarak 1930’da Londra’da doğan Pinter, gençliğinde Yahudi düşmanlığıyla karşılaşmasının oyun yazarı olmasında etkili olduğunu ve İkinci Dünya Savaşı sırasındaki bombardımanın kendisini derinden etkilediğini belirtiyor. Pinter, Türkçeye de çevrilen ‘Oda’, ‘Doğum Günü Partisi’, ’Kapıcı’ ve ‘Gitgel Dolap’ gibi eserleriyle tanınıyor. Pinter, yazarlığının yanı sıra televizyon ve sinema uyarlamaları ve insan hakları savunuculuğuyla da biliniyor.

Kürtçe yasağına karşı oyun

Harold Pinter 1985’te Uluslararası Yazarlar Kulübü (PEN) Başkanı Amerikalı yazar Arthur Miller ile birlikte ‘12 Eylül zulmünden ezilenlere destek vermek’ için İstanbul’a geldi. Pinter o yıllardaki Kürtçe yasağına karşı ‘Dağın Dili’ isimli bir oyun yazdı.

Türkiye’ye gelince Pamuk karşılamıştı

Harold Pinter, 17 Mart 1985’te Uluslararası Yazarlar Kulübü PEN Başkanı Amerikalı yazar Arthur Miller ile birlikte Türkiye’ye gelerek Yazarlar Sendikası’nı ziyaret etmişti. Hollywood’un efsanevi yıldızı Marilyn Monroe’nun da eski kocası olan ve geçen yıl ölen Miller ile Pinter’ı havaalanında Gündüz Vassaf ve Orhan Pamuk karşılamıştı. Tutuklu yazarlara işkence yapılmasını kınayan Pinter, Ankara’daki ABD Büyükelçiliği’nden atılmıştı. Miller da ona destek vererek birlikte ülkeden ayrılmıştı.

Büyükelçilikteki tartışmayı yazdı

HAROLD Pinter, ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’ndeki olayı biyografisinde şöyle anlatıyor:

‘...Büyükelçi (Robert Hupe) ve yardımcıları bir anda üzerime çullandılar. Büyükelçi bana, ‘Bu ülkedeki durumu anlamıyorsunuz. Ruslar sınırın hemen ötesindeler. Diplomatik gerçekliği, askeri gerçekliği gözönünde bulundurmalısınız’ dedi. Ben de ona ‘Benim gerçekliğim ise hayalarınıza elektrik verildiği gerçeği’ dedim. Bunun üzerine büyükelçi, ‘Sir, evimde konuk olduğunuzu unutmayın’ diye bağırdı. Herhalde kovuldum dedim. Arthur da hiç tereddütsüz, ‘Ben de seninle çıkacağım’ dedi...’