Diyanet İşleri'nden yılbaşı fetvası

Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanı Ali BardakoÄŸlu, 25 Aralık'ta baÅŸlayan Noel kutlamalarının Hıristiyanlara mahsus dinsel bir bayram olmasına karşın, 1 Ocak'taki yılbaşı kutlamalarının ise anneler günü gibi evrensel kültürün bir parçası olarak üretilen ve geliÅŸtirilen, bütün insanlığa malolmuÅŸ olumlu bir davranış biçimi olarak görülmesi gerektiÄŸini bildirdi.BardakoÄŸlu, yaptığı yazılı açıklamada, 25 Aralık'la baÅŸlayan ve yaklaşık bir hafta süre süren Noel'in, baÅŸta Avrupa ve Amerika'da olmak üzere dünyanın birçok yöresindeki Hıristiyan topluluklarca kutlandığını kaydetti.   1 Ocak'taki yılbaşı kutlamalarının Türkiye'de de özellikle son dönemlerde gittikçe artan bir ilgiyle karşılandığına iÅŸaret eden BardakoÄŸlu, batıda farklı anlamlar ifade eden Noel ile yılbaşı kutlamalarının Türkiye'de genellikle birbirine karıştırıldığını, bu nedenle de kamuoyunda spekülasyon ve tartışmalara yol açtığını ifade etti.  Noel Yortusu ya da batıdaki yaygın isimlendirmesiyle Kristmas (Christmas) adı verilen ve Hz. Ä°sa'nın doÄŸumu anısına 25 Aralık'ta gerçekleÅŸtirilen kutlamaların tamamıyla ''dinsel bir bayram'' olduÄŸunu belirten BardakoÄŸlu, ÅŸunları kaydetti:   ''Hıristiyanlar tarafından 25 Aralık olarak hesaplanan Hz. Ä°sa'nın doÄŸum günü, doÄŸu Hıristiyanları'nca 6 Ocak olarak hesaplanmakta, dolayısıyla doÄŸu kiliseleri 6 Ocak tarihini Kristmas bayramı olarak kutlamaktadırlar. Esasen Hz. Ä°sa'nın doÄŸum gününün ne zamana denk düştüğü konusunda erken dönemlerden itibaren yoÄŸun bir tartışmanın olduÄŸu ve yukarıdaki tarihlerden baÅŸka bu günün nisan ayındaki bir zamana denk düştüğü yönünde görüşlerin de ileri sürüldüğü bilinmektedir. Batı Hıristiyanları'nca belirlenen 25 Aralık tarihinin Eski Roma'da güneÅŸle ilgili kutsal bir gün olduÄŸu ve bunun sonradan Hz. Ä°sa'nın doÄŸum günü olarak adapte edildiÄŸi ileri sürülmektedir.''      ÇAM AÄžACI SÃœSLEMELERİ     Noel Yortusu'nun, nisanda kutlanan Easter (Paskalya) bayramıyla birlikte Hıristiyanlığın en önemli bayramları arasında olduÄŸuna iÅŸaret eden BardakoÄŸlu, Noel kutlamalarının vazgeçilmez folklorik unsurları arasında, çam aÄŸacı süslemelerinin önemli yer tuttuÄŸunu ifade etti.   Ali BardakoÄŸlu, Noel'de çam aÄŸacı süslemelerinin ilk kez 15. Yüzyıl'da Kuzey Avrupa'da ortaya çıktığını, bu adetin eski Cermen ve Kelt dinsel geleneklerinden adapte edildiÄŸini kaydetti.   Birçok dinsel gelenekte olduÄŸu gibi eski Kuzey Avrupa halkları arasında da yeÅŸil aÄŸacın verimlilik, bereket ve üretkenliÄŸin sembolü olarak kabul edildiÄŸini bildiren BardakoÄŸlu, dinsel bayramlarda meydanlara dikilen veya evlerde bulundurulan bir yeÅŸil aÄŸacın bu inancı sembolize ettiÄŸini belirtti.   Kuzey Avrupa halklarının Hıristiyan olmasıyla birlikte, Hıristiyan geleneÄŸindeki ''Hayat AÄŸacı''nı temsilen Hz. Ä°sa'nın doÄŸum gününde yeÅŸil bir aÄŸaç süsleme ve dallarına çeÅŸitli hediyeler asma adetinin ortaya çıktığına dikkati çeken BardakoÄŸlu, 18. Yüzyıl'dan itibaren çam aÄŸacı adetinin Güney Avrupa Hıristiyanları arasında yayılmaya baÅŸladığını bildirdi.       NOEL BABA Ä°NANCI     Bu durumun Noel Baba inancı ve bu inanç çerçevesinde yapılan adetler için de geçerli olduÄŸuna iÅŸaret eden Diyanet Ä°ÅŸler BaÅŸkanı BardakoÄŸlu, Almanya, ABD ve Kuzey Avrupa ülkelerinde Santa Claus adıyla bilinen Noel Baba inancının da yine Almanya kökenli olduÄŸunu kaydetti.   BardakoÄŸlu, bu inancın 18. Yüzyıl'dan itibaren Almanlar vasıtasıyla Güney Avrupa'ya ve Alman göçmenlerce Amerika'ya taşındığını, Santa Claus ya da Noel Baba olarak adlandırılan ve Hıristiyanlar'ca, Ä°znik Konsili katılımcılarından birisi olduÄŸu ileri sürülen Myra (Demre) piskoposu Aziz Nicholas'la özdeÅŸ olduÄŸu söylenenin tamamıyla efsanevi bir kiÅŸilik olduÄŸunu belirtti.   Ruslar'ın da Aziz Nicholas'ın kendileri için koruyucu bir aziz olduÄŸu kanaati taşıdıklarını ifade eden Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanı BardakoÄŸlu, ÅŸu görüşleri dile getirdi:  ''Hıristiyanlar, bu ÅŸahsın Noel döneminde gökyüzünde Ren geyiklerinin çektiÄŸi bir kızakla ya da yerde eÅŸek sırtında (veya yaya olarak) dolaÅŸtığına ve evlere bacalardan inerek baÅŸta çocuklar ve fakirler olmak üzere insanlara çeÅŸitli hediyeler bıraktığına inanırlar. Ä°slam geleneÄŸindeki Hızır ve Yahudi geleneÄŸindeki Ä°lyas'ın adeta Hıristiyanlık'taki bir karşılığı gibi gözüken bu inanç, Hıristiyan geleneÄŸinin önemli bir folklorik deÄŸerini oluÅŸturmaktadır.''      NOEL Ä°LE YILBAÅžI KUTLAMALARININ FARKI             BardakoÄŸlu, bugün için ticari yönünün ön plana çıkmış olmasına raÄŸmen, bütün adet ve törenleriyle Noel kutlamalarının kökeni itibariyle tamamıyla ''dinsel bir bayram'' anlamına geldiÄŸine dikkati çekerek, ÅŸunları kaydetti.   ''Bu bayramın ve bayramla ilgili olarak yapılan adet ve törenlerin Müslümanlar'ca benimsenip uygulanması ise dinsel ve kültürel bir yozlaÅŸma olarak görülmeli; böylesi bir tutumun, kendi deÄŸerlerimizden uzaklaÅŸma ve baÅŸkalaÅŸma sürecini hızlandırdığı, halkımıza ve ülkemize yönelik Hıristiyan misyonerliÄŸi için de oldukça elveriÅŸli bir durum oluÅŸturacağı gözden uzak tutulmamalıdır.  1 Ocak'ta kutlanan yılbaşına gelince, böyle bir adet her ne kadar batı Hıristiyan toplumlarınca Noel'le birleÅŸtirilen bir kutlama olarak görülse de, miladi takvimi esas alan bütün uluslarca yeni yılın baÅŸlangıcı anısına kutlanan bir etkinliktir.   Tarihin bilinen en erken dönemlerinden beri yeni yıl kutlamalarının bütün toplumların geleneklerinde mevcut olması, güneÅŸ ya da ay takvimini esas alan uluslar, yılın çeÅŸitli mevsimlerine denk düşen ve genellikle tarımsal faaliyetlerden hareketle düşünülen farklı yılbaşı günleri ortaya koymuÅŸlardır.  Bugün dünya genelinde yılbaşı kutlamaları, dinsel bir baÄŸlamdan öte kültürel bir anlam ifade etmekte; insanlar yeni yıla yönelik iyilik, bereket, refah, huzur ve barış beklentilerini yeni yıl kutlamalarında dile getirmektedirler.''      ''OLUMLU DAVRANIÅž'' Yeni yıl kutlamalarının tıpkı içinde farklı ekonomik ve sosyal amaçları da barındıran anneler-babalar günü, işçi bayramı, doÄŸum günü kutlamaları gibi evrensel kültürün bir parçası olarak üretilen ve geliÅŸtirilen, sonuçta bütün insanlığa malolan olumlu bir davranış biçimi olarak görülmesi gerektiÄŸini ifade eden Ali BardakoÄŸlu, ''Ancak bu kutlamaları dinsel ve kültürel deÄŸerlerimize aykırı birtakım adet ve geleneklerle birlikte düzenlemek, kutlamalar esnasında kamuoyunu rahatsız edici ya da dinimizin emir ve yasaklarına, genel ahlaka ve toplumsal kurallara aykırı davranışlarda bulunmak, kesinlikle doÄŸru deÄŸildir'' dedi.   VatandaÅŸların yeni yılını da kutlayan Ali BardakoÄŸlu, açıklamasını şöyle tamamladı:  ''Yeni bir yıla girerken, geçmiÅŸ yılın ve yılların muhasebesini yaparak önümüzde kalan sınırlı zaman dilimini daha iyi kullanma bilinci kazanmamızı, 2004 yılının milletimize ve bütün insanlara hayırlar getirmesini; yoksulluÄŸun, açlığın, doÄŸal felaketlerin yaÅŸanmadığı, savaÅŸ ve terör gibi üzücü olayların son bulduÄŸu bir dönem olmasını, yeni yılın bütün insanlığa huzur ve barış getirmesini diliyorum.''Â