Jet sınırdışı konseyi böldü

İsviçre’de minare yasağının halkoylamasına sunulmasına izin verilmesinin yanlış olduğu tartışmaları sürerken şimdi gözler suç işleyen yabancıların sınırdışı edilmesi için halkoylamasına izin verilecek mi sorusuna çevrildi. Kantonlar Konseyi bugünkü oturumunda minare yasağının mimarı aşırı sağcı Halk Partisi’nin (SVP) suç işleyen yabancıların derhal sınırdışı edilmesini öngören girişiminin halkoylamasına sunulup sunulmayacağına karar verecek.

Engellemek zor

İsviçre'de 26 kantonun temsil edildiği 46 üyeli Kantonlar Konseyi bu konuda iki cepheye bölündü. Bir taraf halkın kararının her şeyden üstün olduğu görüşünü savunurken, diğer taraf hiçbir çoğunluğun temel hakları kaldırma hakkına sahip olmadığı tezini savunuyor. Tanınmış konsey üyeleri minare yasağında olduğu gibi zor duruma düşmemek için sınırdışı girişiminin reddedilmesinden yana. Hukuk uzmanları ise sınırdışı girişimini engellemenin minare yasağında olduğu gibi pek mümkün olmadığı görüşünde.

Hukukçular ne diyor

Hukuk uzmanlarının bu konudaki görüşleri şöyle: Minare yasağı için halkoylamasına izin verildi. Suç işleyen yabancıların sınırdışı edilmesini öngören yasa değişikliğinin halkoylamasına sunulmasını engellemek kolay değil. Çünkü minare yasağında olduğu gibi parlamentonun sınırdışı girişimini Avrupa insan haklarına aykırı düştüğü gerekçesiyle geçersiz kılma yetkisi yok. Parlamento sadece uluslararası hukuka ters düşmesi durumunda girişimi geçersiz olarak kabul edebilir. Gerek minare yasağı gerekse sınırdışı girişimlerinde anayasa değişikliği öngörülüyor ve bu durumda halkoylamasına gidilmesi zorunlu.

Hükümetten karşı öneri

Minare yasağıyla zor duruma düşen siyasi partiler ise aşırı sağcı SVP’nin sınırdışı girişimine karşı alternatif girişim sunmak istiyor. İsviçre hükümeti SVP’nin sınırdışı girişiminin Kantonlar Konseyi’nde reddedilmesini önerdi ve karşı bir öneri sundu.

Hükümet önerisinde, SVP önerisinde sınırdışının en küçük bir cezada bile mümkün olacağını ve bunun bir hukuk devletinde dikkate alınan suç ve ceza dengesine aykırı olduğuna işaret edildi. Öneride ağır suç işleyen yabancıların sınırdışı edilmesi, oturum izinlerinin iptalinin kolaylaştırılması öneriliyor. Ancak burada uluslararası sözleşmeler ve insan haklarının gözönünde bulundurulması talep ediliyor. Sosyal Demokrat Parti’den (SP) Federal Konsey üyesi Anita Fetz girişimin halkoylamasına sunulmasının reddinden yana açıklama yaptı. Hükümet üyesi Moritz Leuenberger de “Artık daha dikkatli olmak zorundayız ve benzeri girişimlere izin vermemeliyiz” dedi.

Şimdi ne olacak?

Bir konunun halk oylamasına sunmak için 100 bin imzanın toplanması şartının arandığı İsviçre'de sınırdışı girişimi için 212 bin imza toplayan, anayasanın 121. madesindeki 3’ten 6’ya kadar olan maddelerin değiştirilerek, İsviçre’de suç işleyen yabancıların derhal sınırdışı edilmesini halkoylamasına sunmak istiyor. Ancak bu maddeleri değiştirmek hukuk uzmanlarınca Avrupa insan hakları sözleşmesi yanında Avrupa Birliği’yle İsviçre arasında imzalanan serbest dolaşım yasasına ters düşüyor. Fakat bundan dolayı Kantonlar Konseyi girişimi geçersiz kılma yetkisine sahip değil. Bu nedenle Kantonlar Konseyi’nin bugünkü oturumunda sınırdışı girişimini incelenmesi önerisiyle danışma komisyonuna havale etmesi bekleniyor. Danışma komisyonu, girişimi inceledikten sonra bir öneriyle tekrar Konsey'e gönderip buradan da parlamentoya gelecek. Parlamento ve Kantonlar Konseyi en geç 15 Ağustos 2010 tarihine kadar girişimin halkoylamasına sunulmasına ya onay verecek veya reddedecek.

İsviçre haberine ek

İsviçre’de 26 kanton var. 46 üyeli Kantonlar Konseyi her kantondan ikişer ve yarım kantondan birer üyeyle temsil ediliyor. Basel bölgesi, Basel Şehri, Nidwalden, Obwalden, Appenzell Ausserrhoden ve Appenzell İnnerrhoden yarım kanton sayılıyor. Ancak 1.2 milyon nüfuslu Zürih Kantonu ile 35 bin nüfuslu Uri Kantonu aynı ağırlığa sahip. 46 sandelyenin partilere göre dağılımı şöyle: Hıristiyan Halk Partisi (CVP): 15, Hür Demokrat Parti (FDP) 12, Sosyaldemokrat Parti (SP) 9, İsviçre Halk Partisi (SVP) 6, Yeşiller 2, BDP 1, GLP 1. 46 üyeli Kantonlar Konseyi ile 200 üyeli parlamento eşit ağırlığa sahip. Bir kararın onaylanması için iki meclisin birlikte evet demesi gerekiyor. Parlamentodaki sandalye dağılımı siyasi partilere göre şöyle: SVP 62, SP 43, FDP 31, CVP 31, GPS 20, Liberale 4, GLP 3, EVP 2, EDU 1, PdA 1, Lega 1, CSP 1.