Danimarka'da yeni yurttaş olmak

Size kimlik numarası (CPR) verilecektir

Oturma izninizi alır almaz, Danimarka ulusal kayıt sistemine kaydınız yapılır. Bu, içinde yaşadığınız belediyede yapılır. Eğer mülteci olarak bir oturma izni almışsanız, belediye ya da Yabancılar Dairesi kaydınızın yapılmasından sorumlu olur. Kaydınız yapıldığı anda, size otomatik olarak bir kimlik numarası verilmiş olur. Bu, her birey için ayrı olmak üzere doğum günününüz ve doğum yılınızla birlikte dört rakamdan oluşan bir numaradır. Kimlik numarası aşağıdakine benzer: 23 (gün) 04 (ay) 54 (yıl) - 3476. Kadınlar için son rakam her zaman çift sayıdır (bu örnekte 6) ve erkekler için son rakam her zaman tek sayıdır.

Sivil makamlar ve kuruluşlarla temasa geçtiğinizde kimlik numaranız gerekli olacaktır.

Size sağlık hizmetleri kartı verilecektir

Belediyeye kayıt yaptırdığınızda, size sağlık hizmetleri kartı gönderilecektir. Bu, doktora ya da hastaneye gittiğinizde yanınızda taşımanız gereken sarı plastik bir karttır. Bölüm 11, Sağlık ve hastalık başlığı altında daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

Tercüman desteği

Eğer henüz Danimarka dilini konuşamıyorsanız, belediye ya da diğer sivil makamlarla temasa geçmenizi gerektirecek durumlarda bir tercüman hizmeti alabilirsiniz. Bir tercümana ihtiyacınız olup olmadığına kamu yetkilileri karar verir. Onlar, ayrıca tercüman hizmetinin ödemesini de yapmaktan sorumludur.

Tercüman tarafsızdır

Size yardımcı olacak bir tercüman verilecektir. Tercüman, söylenen herşeyi mümkün olduğunca doğru çevirmeli ve söylenmiş bazı şeyleri kasıtlı olarak atlamamalıdır. Tercüman, konuşulanların gizliliğini sağlamakla yükümlü olup, tarafsız olmak zorundadır. Tercüman, bir tartışmaya yalnızca bir yanlış anlaşılmayı düzeltmek amacıyla müdahale edebilir.

Bir tercüman kullanmayla ilgili iyi bir tavsiyeler:

• Söyleyeceklerinizi tercümana değil, asıl konuşmak istediğiniz kişiye doğru söyleyin.
  
• Yavaş ve anlaşılır konuşun.
  
• Yalnızca tercümanın iletişim sırasında aktarmasını istediklerinizi söyleyin.

Yetişkinler için Danimarka dili ve sosyal çalışmalar

Eğer 18 yaşını doldurmuşsanız, Danimarka'da oturma iznine sahipseniz ve size bir kimlik numarası verilmişse, üç yıllık bir Danimarka dili eğitimine katılma hakkınız bulunmaktadır. Danimarka dili eğitimi, Danimarka dili dersleri ve Danimarka sosyal çalışmalarını kapsar.

Siz başvuru yaptıktan sonra geçen bir ay içinde, belediyenin size Danimarka dili dersleri olanağını sunması gerekir. Bu dersler, bir dil merkezinde ya da onaylanmış alternatif bir merkezde verilebilir.

Danimarka dili yeterlilik sınavını geçinceye kadar, Danimarka dili dersi alma hakkınız bulunmaktadır. Ancak bu, üç yıllık bir dönem içinde gerçekleşmelidir.

Çalışırken alınabilir

Danimarka dili dersleri, zaten bir işinizin olmadığı durumda, bir an önce iş bulmanıza yardımcı olmak için verilir. Çalışırken, pratik eğitimler alırken ve diğer eğitimleri alırken de bu derslere katılabilirsiniz. Bölüm 8, İş yaşamı başlığı altında daha fazlasını bulabilirsiniz.

Üç tür Danimarka dili eğitim programı

Üç tür Danimarka dili eğitim programı vardır. Dil merkezi, hedeflerinize ve yeteneklerinize en uygun programa katılmanızı sağlar.

Danimarka dili eğitim programı 1

Danimarka dili eğitim programı 1, kendi ana dilinde okuryazar olmayan kişiler içindir. Bu programda ağırlıklı olarak sözlü Danimarka diline vurgu yapılmaktadır. Ancak burada, basit metinleri okuyup yazmayı da öğreneceksiniz. Buradaki amaç, size Danimarka'da faal bir birey olarak kendinizi geçindirebilecek, nitelikli bir iş kazandırmaktır.

Danimarka dili eğitim programı 2

Bu program, ülkesindeyken kısa bir süreyi okulda geçirmiş ve temel eğitim becerileri edinmiş kişiler içindir. Bu eğitimde Danimarka dilini anlamayı, konuşmayı ve okumayı öğrenecek, böylece işyerinizde ve gündelik hayatınızda işlerinizi halledebileceksiniz. Ayrıca burada, Danimarka dilindeki basit metinleri yazmayı da öğreneceksiniz. Buradaki amaç, Danimarka'da faal bir birey olmanız için mümkün olduğunca kısa bir süre içinde bir iş bulmanızda yardımcı olmaktır.

Danimarka dili eğitimi programını tamamladıktan sonra, Danimarkalı vatandaşlarla eşit temelde belirli eğitim programlarını takip edecek kadar Danimarka dili öğrenmiş olursunuz.

Danimarka dili eğitim programı 3

Bu program, orta ya da uzun vadeli, örneğin meslek lisesi, lise ya da daha üstü eğitim tamamlamış kişiler içindir. Burada hız ve düzey, Danimarka dili eğitim programı 2'ye göre daha fazladır. Bunun amacı, Danimarka'da faal bir birey olmanız için mümkün olduğunca kısa bir süre içinde bir iş bulmanızda yardımcı olmaktır.

Kültür ve toplumsal koşullar

Her üç programda da, öğrenciler Danimarka dili derslerinin yanı sıra Danimarka kültürü ve toplumsal koşulları üzerine giriş dersleri alır. Burada örneğin, refah toplumu, demokrasi, işgücü piyasası ve iş arama başlıklarıyla karşılaşabileceksiniz.

Bir sınavla son bulur

Danimarka dili eğitim programı 1 ve 2, Danimarka Dili Yeterlilik Sınavı 1 ve 2 ile son bulur. Danimarka dili eğitim programı 3 ise, Danimarka Dili Yeterlilik Sınavı 3 ya da Yüksek Öğrenim Dil Sınavı ile son bulur. Yüksek Öğrenim Dil sınavından geçer not almış olmak, yüksek öğrenimde belirli programlara katılabilmek için ön şarttır.

Eğitimin maliyeti nedir?

Belediye, Danimarka dili eğitimizin parasını öder. Belediyeler, sizden bir katılım ücreti istemeye karar verebilir. Ancak, eğer Danimarka dili derslerini tanıtım programının bir parçası olarak alırsanız bu geçerli olmayacaktır. Bu durumda, belediyeler sizden bir ücret isteyemez. Bir sonraki bölümde tanıtım programı ve uyum sözleşmesiyle ilgili daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

Dili konuşmak, çok sayıda kapıyı açar

Amna Amin, 1997 yılında Irak'tan Danimarka'ya gelmiş ve 1999 yılında mülteci statüsü kazanmış. Mülteciliği beklediği sırada Kızılhaç gönüllüsü olarak çalışmış. Şimdi, bir belediyede kadınların uyumu alanında çalışıyor.

"Danimarka dili konuştuğunuzda, çok sayıda kapı size açılacaktır. Evin içinde oturup, hayatın akıp geçtiğini hissetmek yerine dışarıya çıkıp gezebilirsiniz. Kimse o tür bir hayat istemez. Dil okulunda tek yaptığım, dili öğrenip, Danimarka Dili yeterlilik sınavı 3'ü geçmek değildi. Aynı zamanda, Danimarka toplumu hakkında çok şey öğrenip birçok müzeye ve çeşitli yerlere düzenlenen gezilere katıldım. Ayrıca orada şimdiki en iyi arkadaşlarımdan biriyle tanıştım."

Tanıtım programı ve uyum (entegrasyon) sözleşmesi

Eğer bir mülteci olarak ya da aile birleşimiyle AB ve İskandinav bölgesi dışından bir ülkeden gelmişseniz, belediyeniz size bir tanıtım programı sunacak ve siz de o tanıtım programının içeriğini kabul edeceksiniz. Bu, bir uyum sözleşmesi biçiminde olmalıdır. Bu tanıtım programı, Danimarka dil derslerini ve gerekirse iş bulmanıza ya da iş bulmanızı sağlayacak eğitim programlarına başlayabilmenize yardımcı olacak belirli şeyleri içerir.

Ancak, aile birleşimi ile gelmiş üyelerinin tamamına bir tanıtım programı sunulmamakta ve bir uyum sözleşmesi imzalatılmamaktadır. Eğer yanına geldiğiniz kişi belirli bir iş için, örneğin araştırma görevlisi, öğrenci, büyükelçilik ya da dış temsilcilik çalışanı olarak Danimarka'da oturma izni almışsa, size bir tanıtım programı sunulmayacak ve bir uyum sözleşmesi imzalatılmayacaktır. Ancak, Danimarka dil derslerine ya da diğer sosyal derslere katılabilirsiniz.

Danimarka Yabancılar Yasası kapsamında olup olmadığınıza ve bu nedenle bir tanıtım programı ve bir uyum sözleşmesi hakkına sahip olup olmayacağınıza Yabancılar Dairesi karar verir.

Uyum sözleşmesi, yasal olarak bağlayıcı bir sözleşme

Uyum sözleşmesi, sizinle belediye arasında gerçekleşen yasal olarak bağlayıcı bir sözleşmedir. Bu nedenle, onu birlikte hazırlamanız gerekir. Bu sözleşme, Danimarka'daki ilk üç yılınıza ilişkin planları kapsamalıdır. Bu nedenle, yeni bir birey olarak sizin için bu kadar çok önemlidir.

Sözleşmede, sizin tanıtım programınızın içeriği belirlenmelidir. Örneğin, içerikte sizin Danimarka dil eğitim programınızın düzeyi, öğretime ya da çalışamaya başlamak için hangi faaliyetlere ihtiyaç duyacağınız bulunabilir. Bu sözleşmenin amacı, sizi mümkün olduğunca erken Danimarka toplumunun bir parçası haline getirmek ve kendinizi geçindirebilecek duruma geçmenizi sağlamaktır.

İlk aydan önce

Sözleşme, belediyenin size bir tanıtım programı verilmesi sorumluluğunu üstlendikten sonra geçen bir ay içinde tamamlanmak zorundadır.

Sözleşmeniz ile ilgili taleplerde bulunun

Uyum sözleşmesi, sizinle belediye arasında kullanılacak ortak bir araçtır. Bu nedenle, yeni bir birey olarak sözleşmeniz ile ilgili taleplerde bulunmanız önemlidir. Sözleşmenizde sizin bir eğitime mi başlamak istediğiniz, bir iş kurmak mı istediğiniz ya da bir firma tarafından istihdam edilmek mi istediğinizi kapsayan, ülkedeki ilk zamanlarınızda size yardımcı olacak faaliyetler sıralanmıştır.

Eğer bir işiniz varsa

Eğer bir işiniz varsa, sözleşmede işinize devam ederken Danimarka dili kurslarına katılabileceğinizin belirtilmesi gerekir. Dersler, örneğin sizin işyerinde bulunmadığınız öğleden sonra ya da akşam saatlerinde olabilir.

Sözleşme değiştirilebilir

Belediyeniz sürekli olarak sözleşmenin gidişatını izlemek zorundadır. Yeni beceriler ve deneyimler ya da geleceğe ilişkin yeni hedefler edindikçe, sözleşmedeki faaliyetleri değiştirmek için başvuru yapabilirsiniz.

Kişinin ülkesine geri dönmek istemesi

Eğer ülkenizdeki koşullar uygun olursa, sözleşmede kendi ülkenize geri dönmek istemeniz halinde size ödenek ayrılması da bulunabilir. Örneğin sözleşme, ülkenize geri dönmeniz halinde orada kullanabileceğiniz becerileri ve nitelikleri size edindirmeyi taahhüt edebilir. Bölüm 13, Kendi ülkesine geri dönmesi başlığı altında daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

Topluma uyumlu ve faal bir birey olma beyannamesi

Uyum sözleşmenizin bir gereği olarak, uyum ve faal birey olma beyannamesi imzalamanız şarttır.

Beyannamenin amacı, sizi Danimarka toplumundaki belirli değer yargıları ve kurallardan haberdar etmektir. Böylece, toplumun yeni bir bireyi olarak sizden neler beklediğini öğrenmiş olursunuz. Bu el kitabı tamamlayıcı bir ek niteliğinde olup, beyannamede yer alan birçok başlığı açığa kavuşturur.

Danimarka'daki ikametiniz açısından önemlidir

Tanıtım programı isteğe bağlı bir öneridir, ancak sözleşmeye bağlı kalmanız halinde ileride alacağınız daimi oturma izni olanaklarınız açısından önemlidir.

En fazla üç yıl

Danimarka dil eğitimini de kapsayan uyum programı ücretsizdir, ancak en fazla üç yıl sürebilir.

Daha fazla bilgi alın

Belediyenizden uyum sözleşmesi ile uyumlu ve faal bir birey olma beyannamesi hakkında daha fazla bilgi alabilirsiniz. www.nyidanmark.dk/integrationskontrakt adresine giriş yaparak daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

Tanıtım yardımı

Tanıtım programı kapsamındaysanız ve hemen bir iş bulamışsanız ya da sizi geçindirebilecek bir eşiniz yoksa, özel bir mali desteğe hak kazanmış olursunuz. Buna tanıtım yardımı adı verilir. Tanıtım yardımı talebinde bulunabilmeniz için tanıtım programına katılıyor ve işe başlamaya hazır durumda bulunuyor olmanız gerekir. İşe başlamaya hazır durumda olmak, aktif olarak iş arıyor olmak ve bir iş teklifi geldiğinde onu kabul etmek anlamına gelir. Aksi halde belediyeniz size yapılan tanıtım yardımını kesebilir.

Danimarka vatandaşları

Eğer ebeveynler evliyse ve içlerinden biri Danimarka vatandaşıysa, çocuklar doğduğunda otomatik olarak Danimarka vatandaşı olur. Aynı durum, çiftlerin evli olmaması ancak, annenin Danimarkalı olması koşulunda da geçerlidir.

Eğer yalnızca baba Danimarka vatandaşıysa, ancak çocukların Danimarka'da doğmuş olması durumunda çocuklara Danimarka vatandaşlığı otomatik olarak verilir. Ayrıca ebeveynler, çocukları 18 yaşına gelmeden önce evlenirse verilir.

Danimarka vatandaşlığına başvuru

18 yaşına gelince Danimarka vatandaşlığına başvurabilirsiniz. İçinde yaşadığınız belediye sınırlarındaki polise başvuru yapmanız gerekir. Polis size normal olarak bu sürecin ne kadar zaman alacağını söyleyebilir.

Parlamento kararı

Bir kişinin Danimarka vatandaşlığı alıp alamayacağına karar verecek merci Danimarka Parlamentosudur. Bu, parlamentonun iki yılda bir geçirdiği özel bir yasa ile gerçekleşir. Danimarka vatandaşlığı edinmek için, Parlamento tarafından belirlenmiş belirli koşulları sağlamanız gerekir.

Danimarka dili öğrenmeniz ve özel bir vatandaşlık sınavını geçmeniz gerekir

• Bir dil merkezi ya da alternatif bir eğitim kurumundan Danimarka Dili Yeterlilik Sınavı 3'ü ya da dengi bir sınavı geçtiğinizi belgeleyen bir sertifika almış olmanız şarttır. Örneğin bu belge, ilköğretim bitirme sınavı, lise eğitimi ya da bir meslek lisesi eğitimi olabilir. Danimarka vatandaşlığı almadan önce gireceğiniz özel sınavı geçebilmeniz için, Danimarka kültürü, tarihi ve toplumsal koşulları hakkında yeterince bilgi sahibi olmanız gerekir. Bu sınava, vatandaşlık sınavı adı verilir.
  
• Eğer hiçbir ülke vatandaşı değilseniz ya da mülteciyseniz, Danimarka'da sekiz yıl boyunca yaşamış olmanız gerekir.
  
• Eğer göçmenseniz, daimi oturma izninizin bulunması ve ülkede dokuz yıl boyunca yaşamış olmanız gerekir.
  
• Kendinizi geçindirebiliyor olmanız ve bunu son beş yıllık dönem içinde dört yıl süresince yapmış olmanız gerekir. Devletten mali yardım niteliğinde olmayan, daha küçük miktarlarda ödemeler almış olmanıza izin verilebilir. Bunlar, ulaştırma masrafları, hastalık tedavisi, ilaç, diş tedavisi ya da taşınma amacıyla verilmiş özel destekler olabilir. Devletten eğitim bursu, erken emeklilik maaşı, emeklilik maaşı almış olmanız ya da eşinizden almış olduğunuz mali yardımlar Danimarka vatandaşlığı almanızın önünde birer engel teşkil etmez.
  
• Devlete, vadesi dolmuş hiçbir borcunuzun bulunmaması gerekir.
  
• Devletin güvenliğine yönelik hiçbir suç işlemediğinize dair bir beyanatta bulunmanız gerekir.
  
• Eğer bir suç işlemişseniz, Danimarka vatandaşlığına kavuşmadan önce bir süre daha beklemeniz gerekir. Bu, suçun türüne bağlı olacaktır.
  
• Eğer çok ciddi bir suç işlemişseniz, Danimarka vatandaşı olamazsınız.

Bütün şartları www.newtodenmark.dk/nationality adresinde bulabilirsiniz.

Beyanname yoluyla vatandaşlık

Eğer aşağıdaki koşulları sağlıyorsanız, beyanname yoluyla Danimarka vatandaşı olabilirsiniz:

• Eğer İskandinav ülkelerinden birinin vatandaşıysanız.
  
• Daha önce Danimarka vatandaşlığı taşımışsanız.

İçinde yaşadığınız belediyenin devlet idaresinden daha fazla bilgi ve bir başvuru formu alabilirsiniz.

Danimarka pasaportu

Danimarka vatandaşlığı aldığınızda, size bir Danimarka pasaportu verilir ve bunun yanı sıra parlamenter seçimlerde seçme ve seçilme hakkını elde edersiniz.