TV ve internetten alışveriş yapmadan önce bunları okuyun
Güncelleme Tarihi:
ankaratuketici@hurriyet.com.tr
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 21, 2007 00:00
TÜKETİCİNİN ve Rekabetin Korunması Genel Müdürü Özcan Pektaş, "Mesafeli Satış" olarak tanımlanan TV, internet ya da yazılı iletişimle yapılan alışverişin kurallarını A’dan Z’ye açıklıyor. Pektaş, malın teslim süresinin 30 gün olduğunu belirtirken, bu tür sözleşmelerde tarihin tüketicinin el yazısıyla atılması gerektiğini söylüyor.
Mesafeli sözleşme nedir?
Mesafeli sözleşmeler; yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve malın veya hizmetin tüketiciye anında veya sonradan teslimi veya ifası kararlaştırılan sözleşmelerdir. Mesafeli satış sözleşmeleri çeşitleri aşağıdadır:
Yazılı iletişim araçları ile yapılan sözleşmeler: Katalogdan, gazete ile dergi ilanlarından ve diğer yazılı iletişim araçlarından seçme yoluyla yapılan satışlar mesafeli satış olarak kabul edilmektedir. Tüketici bu yöntemle ya bir formu belirtilen adrese göndermekte ya da belirtilen bir telefon numarasını arayarak siparişini vermektedir. Mal veya hizmet ise, daha sonra gönderilmekte ya da sağlanmaktadır.
Telefonla yapılan sözleşmeler: Tüketicinin, herhangi bir iletişim aracında gördüğü bir mal veya hizmet ile ilgili olarak sözleşme yapmak üzere, belirtilen telefon numarasını araması veya satıcı veya sağlayıcının tüketiciyi araması sonucunda bir sözleşmenin imzalanmasıdır. Mal veya hizmet ise, daha sonra gönderilmekte ya da sağlanmaktadır.
Teleshopping: Televizyon ve bilgisayarlar aracılığıyla yapılan mesafeli satışlardır. Bu satış yönteminde tüketici, televizyonlarda yayımlanan satış amaçlı programlarda verilen telefon numaraları arayarak veya e-posta adreslerine mesaj göndererek sipariş vermektedir. Ödeme ya verilen hesaba havale şeklinde ya da kredi kartı numarasının verilmesi suretiyle yapılmaktadır. Sipariş edilen mal veya hizmet daha sonra gönderilmekte ya da sağlanmaktadır.
Elektronik ticaret: Elektronik ortamda yapılan satışlardır. E-mail aracılığıyla yapılan sözleşmelerde; taraflar karşılıklı e-mail alışverişleriyle sözleşme kurulmaktadır. Satışa davet ve kabul tamamen e-mail aracılığıyla iletilebileceği gibi, yazılı belge veya faks da kullanılabilir.
Web sitesi aracılığıyla yapılan satışlarda; çoğu kez bir web sitesi operatörü satılık mal ve hizmet önerir. Tüketici ekrana yerleştirilen sipariş formunu tamamlar ve karşı tarafa iletir. Satıcı siparişi kabul ettiği zaman sözleşme kurulmuş olur. Daha sonra mal ve hizmetler, gönderilmekte ya da sağlanmaktadır.
Online kitlesel pazara yönelik sözleşmeler: Elektronik sözleşmeler, online davranışlarla da kurulabilmektedir. Örneğin bir yayımcı, yazılım veya başka dijital içerikleri, standart sözleşmeler halinde elektronik ortamda arz edebilir. Kullanıcının bu içerikleri bilgisayarına indirmesi standart sözleşmenin kabul edildiğini gösterir.
Elektronik Data Interchange (EDI) aracılığıyla: EDI, bilgisayarla bilginin doğrudan değişimidir. Veriler önceden belirlenmiş standartlara göre formatlanmıştır ve alıcı bilgisayar tarafından doğrudan işleme konabilir. EDI, standart satın alma siparişlerinin, kabullerinin, faturaların ve diğer kayıtların iletiminde kullanılır. Bu değişimlerle, geçerli sözleşmeler kurulur. Elektronik temsilci aracılığıyla; taraflardan birinin ya da her ikisinin elektronik temsilci kullanarak sözleşme yapması mümkündür. Elektronik temsilci, şahısların aracılığı olmadan bir hareket başlatan, elektronik mesajlara ya da uygulamalara cevap veren bir yazılımdır. Bir kişiyle elektronik temsilci arasında veya iki elektronik temsilci arasında sözleşme kurulabilir.
Elektronik ticarette iki tür işlem yapılmaktadır. Birincisi, çeşitli işletmelerin web sitesine girmek suretiyle veya yukarıda açıklanan diğer yöntemlerle, oradaki çeşitli basamakları tuşlara dokunmak suretiyle geçip siparişin tamamlanması ve malın veya hizmetin daha sonra teslim edilmesi veya sağlanmasıdır. İkincisinde ise, tüketicinin satın almış olduğu mal veya hizmetin, yine internet üzerinden teslim edilmesidir. Sözleşme konusu mal sanal bir mal olduğu takdirde, bunun teslimi de, sözleşme yapıldığı anda internet üzerinde yapılmış olacaktır.
Diğer iletişim araçlarıyla yapılan ticaret: Diğer iletişim araçları ile bilimin gelişen durumuna göre gelecekte ortaya çıkacak yeni iletişim araçlarını ve bugün için var olup da yasada açıkça belirtilmeyen iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmeleri ifade etmektedir. Diğer iletişim araçlarına aşağıda yer alan iletişim araçları örnek olarak verilebilir: Açık adresli matbuat, adressiz matbuat, önceden hazırlanmış basılı standart mektuplar, basılı reklam yazıları ve sipariş formları, kataloglar, görüşmenin muhatabı kişiyle telefonla iletişim, görüşmes otomat ile kurulan telefonlu iletişim, radyo, görüntülü telefon, tuşa bağlantılı görüntülü metinler içeren video tekstler ya da ekran üzerinden yapılan diğer teleteksli bağlantılar, elektronik posta, uzaktan kopya gönderme (Telefaks), TV veya benzeri araçlarla uzaktan alış-veriş (teleshopping).
Haftaya: Mesafeli Sözleşmelerin geçerlilik şartları, tüketiciye verilmesi gereken bilgiler ve cayma hakları.
30 GÜNDE MAL TESLİM EDİLMELİ
Mesafeli satışlarda malın teslim ve ifa süresi ne kadardır?
Satıcı ve sağlayıcı, tüketicinin siparişi kendisine ulaştığı andan itibaren 30 gün içerisinde edimini yerine getirir. Bu süre, tüketiciye daha önceden yazılı olarak bildirilmek koşuluyla en fazla on gün uzatılabilir. Satıcı veya sağlayıcı elektronik ortamda tüketiciye teslim edilen gayri maddi malların veya sunulan hizmetlerin teslimatının ayıpsız olarak yapıldığını ispatla yükümlüdür.
TARİHİ EL YAZINIZLA ATIN
Mesafeli sözleşmenin düzenlendiği tarihte, tüketiciden ödeme yapması istenebilir mi?
Kapıdan satışlardan farklı olarak mesafeli satışlarda peşin ödeme yasağı olmayıp, tüketicinin sözleşmenin düzenlendiği tarihte sözleşmeye konu mal veya hizmet karşılığında ödeme yapması veya kendisini borç altına sokan bir belge vermesi istenebilir.
Mesafeli sözleşmede sözleşmenin düzenlendiği tarihi satıcı/sağlayıcı mı yazmalıdır?
Hayır. Mesafeli sözleşmelerde de kapıdan satışlarda olduğu gibi sözleşme tarihini tüketicinin kendi el yazısı ile yazması gerekir.
Özcan PEKTAŞ
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürü
Mesafeli sözleşmeler; yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve malın veya hizmetin tüketiciye anında veya sonradan teslimi veya ifası kararlaştırılan sözleşmelerdir. Mesafeli satış sözleşmeleri çeşitleri aşağıdadır:
Yazılı iletişim araçları ile yapılan sözleşmeler: Katalogdan, gazete ile dergi ilanlarından ve diğer yazılı iletişim araçlarından seçme yoluyla yapılan satışlar mesafeli satış olarak kabul edilmektedir. Tüketici bu yöntemle ya bir formu belirtilen adrese göndermekte ya da belirtilen bir telefon numarasını arayarak siparişini vermektedir. Mal veya hizmet ise, daha sonra gönderilmekte ya da sağlanmaktadır.
Telefonla yapılan sözleşmeler: Tüketicinin, herhangi bir iletişim aracında gördüğü bir mal veya hizmet ile ilgili olarak sözleşme yapmak üzere, belirtilen telefon numarasını araması veya satıcı veya sağlayıcının tüketiciyi araması sonucunda bir sözleşmenin imzalanmasıdır. Mal veya hizmet ise, daha sonra gönderilmekte ya da sağlanmaktadır.
Teleshopping: Televizyon ve bilgisayarlar aracılığıyla yapılan mesafeli satışlardır. Bu satış yönteminde tüketici, televizyonlarda yayımlanan satış amaçlı programlarda verilen telefon numaraları arayarak veya e-posta adreslerine mesaj göndererek sipariş vermektedir. Ödeme ya verilen hesaba havale şeklinde ya da kredi kartı numarasının verilmesi suretiyle yapılmaktadır. Sipariş edilen mal veya hizmet daha sonra gönderilmekte ya da sağlanmaktadır.
Elektronik ticaret: Elektronik ortamda yapılan satışlardır. E-mail aracılığıyla yapılan sözleşmelerde; taraflar karşılıklı e-mail alışverişleriyle sözleşme kurulmaktadır. Satışa davet ve kabul tamamen e-mail aracılığıyla iletilebileceği gibi, yazılı belge veya faks da kullanılabilir.
Web sitesi aracılığıyla yapılan satışlarda; çoğu kez bir web sitesi operatörü satılık mal ve hizmet önerir. Tüketici ekrana yerleştirilen sipariş formunu tamamlar ve karşı tarafa iletir. Satıcı siparişi kabul ettiği zaman sözleşme kurulmuş olur. Daha sonra mal ve hizmetler, gönderilmekte ya da sağlanmaktadır.
Online kitlesel pazara yönelik sözleşmeler: Elektronik sözleşmeler, online davranışlarla da kurulabilmektedir. Örneğin bir yayımcı, yazılım veya başka dijital içerikleri, standart sözleşmeler halinde elektronik ortamda arz edebilir. Kullanıcının bu içerikleri bilgisayarına indirmesi standart sözleşmenin kabul edildiğini gösterir.
Elektronik Data Interchange (EDI) aracılığıyla: EDI, bilgisayarla bilginin doğrudan değişimidir. Veriler önceden belirlenmiş standartlara göre formatlanmıştır ve alıcı bilgisayar tarafından doğrudan işleme konabilir. EDI, standart satın alma siparişlerinin, kabullerinin, faturaların ve diğer kayıtların iletiminde kullanılır. Bu değişimlerle, geçerli sözleşmeler kurulur. Elektronik temsilci aracılığıyla; taraflardan birinin ya da her ikisinin elektronik temsilci kullanarak sözleşme yapması mümkündür. Elektronik temsilci, şahısların aracılığı olmadan bir hareket başlatan, elektronik mesajlara ya da uygulamalara cevap veren bir yazılımdır. Bir kişiyle elektronik temsilci arasında veya iki elektronik temsilci arasında sözleşme kurulabilir.
Elektronik ticarette iki tür işlem yapılmaktadır. Birincisi, çeşitli işletmelerin web sitesine girmek suretiyle veya yukarıda açıklanan diğer yöntemlerle, oradaki çeşitli basamakları tuşlara dokunmak suretiyle geçip siparişin tamamlanması ve malın veya hizmetin daha sonra teslim edilmesi veya sağlanmasıdır. İkincisinde ise, tüketicinin satın almış olduğu mal veya hizmetin, yine internet üzerinden teslim edilmesidir. Sözleşme konusu mal sanal bir mal olduğu takdirde, bunun teslimi de, sözleşme yapıldığı anda internet üzerinde yapılmış olacaktır.
Diğer iletişim araçlarıyla yapılan ticaret: Diğer iletişim araçları ile bilimin gelişen durumuna göre gelecekte ortaya çıkacak yeni iletişim araçlarını ve bugün için var olup da yasada açıkça belirtilmeyen iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmeleri ifade etmektedir. Diğer iletişim araçlarına aşağıda yer alan iletişim araçları örnek olarak verilebilir: Açık adresli matbuat, adressiz matbuat, önceden hazırlanmış basılı standart mektuplar, basılı reklam yazıları ve sipariş formları, kataloglar, görüşmenin muhatabı kişiyle telefonla iletişim, görüşmes otomat ile kurulan telefonlu iletişim, radyo, görüntülü telefon, tuşa bağlantılı görüntülü metinler içeren video tekstler ya da ekran üzerinden yapılan diğer teleteksli bağlantılar, elektronik posta, uzaktan kopya gönderme (Telefaks), TV veya benzeri araçlarla uzaktan alış-veriş (teleshopping).
Haftaya: Mesafeli Sözleşmelerin geçerlilik şartları, tüketiciye verilmesi gereken bilgiler ve cayma hakları.
30 GÜNDE MAL TESLİM EDİLMELİ
Mesafeli satışlarda malın teslim ve ifa süresi ne kadardır?
Satıcı ve sağlayıcı, tüketicinin siparişi kendisine ulaştığı andan itibaren 30 gün içerisinde edimini yerine getirir. Bu süre, tüketiciye daha önceden yazılı olarak bildirilmek koşuluyla en fazla on gün uzatılabilir. Satıcı veya sağlayıcı elektronik ortamda tüketiciye teslim edilen gayri maddi malların veya sunulan hizmetlerin teslimatının ayıpsız olarak yapıldığını ispatla yükümlüdür.
TARİHİ EL YAZINIZLA ATIN
Mesafeli sözleşmenin düzenlendiği tarihte, tüketiciden ödeme yapması istenebilir mi?
Kapıdan satışlardan farklı olarak mesafeli satışlarda peşin ödeme yasağı olmayıp, tüketicinin sözleşmenin düzenlendiği tarihte sözleşmeye konu mal veya hizmet karşılığında ödeme yapması veya kendisini borç altına sokan bir belge vermesi istenebilir.
Mesafeli sözleşmede sözleşmenin düzenlendiği tarihi satıcı/sağlayıcı mı yazmalıdır?
Hayır. Mesafeli sözleşmelerde de kapıdan satışlarda olduğu gibi sözleşme tarihini tüketicinin kendi el yazısı ile yazması gerekir.
Özcan PEKTAŞ
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürü