'Bazıları yatırım değerine bakıyor, bazıları beğendiği için alıyor'
Güncelleme Tarihi:
Geçen ay Dubai’de kaldığımız otelin kapısında bizi Erdil Yaşaroğlu’nun eseri karşılıyor. Asansörde Refik Anadol’un, lobideyse Ahmet Güneştekin'in yapıtları var. Neden mi Dubai’deyiz? Bir Türk galerisinin açılışına katılmak için.
Dubai’nin moda, sanat ve tasarım merkezi ‘d3’ yani Dubai Design District’teyiz. Birazdan şehrin yeni galerisinin açılışına katılacağız. Dedikodular çoktan etrafı sarmış: “d3’e önemli bir galeri gelmiş.” Duyduklarımız hoşumuza gidiyor, sonuçta bahsettikleri bir Türk galerisi; Sevil Dolmacı Gallery Dubai.
Ekrem Yalçındağ’ın ‘Natures’ sergisiyle kapılarını açan galeriye girdiğimizde Dubai’de yaşayan koleksiyonerlerin yanı sıra farklı ülkelerden gelen misafirlerle karşılaşıyoruz. Hırvat işinsanı, İtalyan yatırımcı, Amerikalı diplomat... Zaten galerinin kurucusu, sanat danışmanı Sevil Dolmacı da Dubai’yi ‘Ortadoğu’dan tüm dünyaya açılmanın en kolay yolu’ olarak gördüğü için seçmiş. Sanata verilen desteğin büyük olması, ciddi bir sanat alıcısı kitlenin varlığı ve elbette vergilerin düşüklüğü de bu kararı almasını hızlandırmış.
Sergiyi gezerken uluslararası sanat fuarı Art Basel ile UBS’in bu yılın ilk altı ayına ilişkin ortak araştırmasının sonuçları geliyor aklımıza. 11 küresel pazarda 2 bin 800 yüksek alım gücüne sahip koleksiyonerle (sanata her yıl en az 10 bin dolar harcayan) yapılan görüşmelerden çıkan sonuç 2023’te de sanata yapılan harcamaların azalmadığını, pazarın gelecekteki performansı konusunda da iyimser olunduğunu gösteriyordu. Sevil Dolmacı bu yukarı doğru ivmede sosyal medyanın da etkisi olduğuna dikkat çekiyor. Sanatçı Yayoi Kusama’yla moda markası Louis Vuitton’un son işbirliğini örnek vererek “Şehirlerin, otellerin, moda markalarının, filmlerin, dizilerin bir parçası haline gelen sanat altın çağını yaşarken ilgi ve alımın artması beni şaşırtmıyor” diyor.
Galerinin beklentilerinden biri bu, satış yapmak. Sanat alımında da tercih edilen yerlerin başında galeriler geliyor. Bunun nedenini Dolmacı’dan dinliyoruz: “Bire bir ilişkilerin sürdürülebilir iş modelini desteklediği muhakkak. Geleneksel iletişim halen daha tutarlı ve güvenli bir yol kuşkusuz. Sanatın fıtratında iletişim kurma var.”
Araştırmaya ilişkin raporu yazan bağımsız araştırma ve danışmanlık şirketi Arts Economics’in kurucusu Clare McAndrew’a göre bir sanat eserine sahip olmaktan keyif almak gibi kişisel motivasyonlar bu yıl sanat eseri alımında etkili oldu.
Bunun yanı sıra birçok koleksiyoner de bu faaliyetlerin finansal etkisinin farkında. Dolmacı da “Bazıları kesinlikle yatırım değerine bakarken bir diğeri sadece beğendiği için alabiliyor” diyor. Sanat piyasasının böyle hareketli olduğu bir dönemde bir Türk galerinin yurtdışında şube açması elbette çok önemli. Dolmacı’nın hedefi de net: “Dünya ölçeğinde saygın bir Türk galerici olarak literatüre girmek.” Galeri önümüzdeki dönemde Barry X Ball, Beverly Fishman, Bosco Sodi, Daniel Knorr ve Robert Janitz’in sergilerine ev sahipliği yapacak.
‘Haluk Akakçe’ye ilgi arttı’
Çalıştığınız isimler arasında genç koleksiyonerler ağırlıkta sanırım. Birkaç isim verebilir misiniz?
Hacı Sabancı, Kerem Kamışlı, Hakan Sabancı, Pırıl Çetindoğan, Metehan Özyer, Bilal Bilici, Sinan Temo, Berna Erbilgin, Burcu Erdebil, Serkan Deniz, Can Berker...
Haluk Akakçe’nin vefatının ardından eserlerine ilgi arttı mı?
Kesinlikle evet. Bu nedenle fiyatlarda yükselme söz konusu.
Sanat koleksiyoneri olmak isteyen biri buna nasıl başlamalı?
Sanat tarihi okuması yapmalı, müzeleri ziyaret etmeli, seçtiği galerileri düzenli olarak takip etmeli, fiyat bilgisi için müzayede takip etmeli ve Artsy, Artprice gibi sanat platformlarına üye olmalı.
Kişisel koleksiyonunuzdan da biraz bahseder misiniz? Sizde özel yeri olan sanatçılar var mı?
Burhan Doğançay ve Peter Halley. İkisi de öğrencilik yıllarımda bana yıldızlar kadar uzaktı. Bugün evimde izleme şansım var, mutluyum.