Öykü Arin’e ve tüm lösemili çocuklara umut olalım

Yağmurlu bir öğle vakti... Yıllardır İstanbul Kadıköy’deki Beşiktaş İskelesi önünde duran mobil kan bağış aracı birkaç haftadır, hiç olmadığı kadar kalabalık. Aracın hemen yanındaki Kızılay çadırına bir masa kurulmuş; üzerinde onlarca TÜRKÖK Kök Hücre Bilgilendirme ve Onam Formu var. Bu formda kimlerin kök hücre bağışçısı olabileceği, eşleşme ve nakil sürecinin nasıl işlediği anlatılıyor.
18-50 yaş aralığında olmanız şart. Kan grubunuz fark etmiyor. Hepatit B, Hepatit C ve sifilis (frengi) hastalığı geçirmediyseniz, sürekli tedavi olmayı gerektiren kronik bir rahatsızlığınız yoksa, kanser ve HIV/AIDS tanısı almamışsanız kök hücre bağışçısı olabilirsiniz.
Yakın gözlüğü yanında olmayan bir kadına, formu doldururken çadırdaki gençler yardım ediyor. Ama araca girmek için biraz beklemesi gerekiyor çünkü içerideki görevlinin koştururken de dediği gibi, “Yoğunluk çok”. Gençler çoğunlukta. 51’ine basmasına birkaç ay kaldığını söyleyen bir başka kadın, bağışa ‘yetişebildiği’ için sevinçli. 60 yaşındaki Selma Özdoğan ise yaş engeline takılanlardan.

Gülmek iyileştirir
Hepsinin niyeti, Öykü Arin Yazıcı’ya donör olmak. Öykü Arin, 3.5 yaşında. Geçen yılın ortalarında sık sık hasta olmaya başladı, pek çok kez grip ve boğaz enfeksiyonu geçirdi. Zatürreeye yakalandı, bir süre sonra da vücudunda kırmızı döküntüler çıktı. Ailesi onu pek çok farklı doktora götürse de tanı ancak kasım ayında konabildi: Juvenil miyelomonositik lösemi (JMML). Bu, löseminin nadir görülen (yakalanma sıklığı milyonda 1-9) bir türü.
Öykü Arin’in en geç mart ayının ikinci haftası ilik nakli olması gerekiyor. Bir tedavi gördüğünün farkında ama elbette tam olarak ne olduğunu bilmiyor. Annesi Eylem Şen, “Ona ‘Herkes doktora gidiyor, kan veriyor’ diyoruz. Gülmek iyileştirir; günlerimizi neşemizi yüksek tutacak şekilde geçiriyoruz. Bir de onu enfeksiyonlara karşı korumak için elimizden geleni yapıyoruz” diyor.
Şen’e göre hem yurtiçindeki hem de yurtdışındaki kampanyalarla umut dolu bir görüntü var ama bunlar yeterli değil. Nedeni, Türkiye’de donör sayısının az olması: “80 milyon küsurluk bir ülkede en az 3 milyon donör olması gerekir. Ama ne kadar uğraşırsak uğraşalım, şu an Türkiye’de kök hücre bağışında bulunan kişi sayısı yaklaşık 400 bin. Bu sayının yükselmesi gerekiyor. Şansımızı sonuna kadar zorlayacağız. Bu bizim için kısa vadeli bir konu değil çünkü JMML, tekrar etme olasılığı olan bir hastalık. O yüzden hep gündemimizde olacak.”
Öykü için harekete geçip başka hayatlar kurtardılar
Eylem Şen, kızı için Türkiye ve 12 ülkede başlatılan kampanyalarla başka hastalara da donör bulunduğunu anlatıyor: “Öykü Arin’e donör olmak için kök hücre bağışı yapmaya giren biri, kendisinin lösemi olduğunu öğrendi. Şu an ilik nakli için hastaneye yattı. Bir başkası Öykü Arin için kök hücre bağışçısı oldu ama İstanbul Tıp Fakültesi (Çapa) Hastanesi’nde yatan 1.5 aylık bir bebeğe denk geldi, onun hayatını kurtardı. Bursa İnegöl’de bağışçı olan biri, kan verdikten bir hafta sonra kendi yeğenlerinin lösemi olduğunu öğrendi, Öykü Arin için bağışlanan kök hücrelerden biri onlara uydu. Bugün başkasına, yarın size... Donör olmak, kendiniz için yaptığınız bir şey. Çok yaygın bir hastalık. Kimin ne zaman başına geleceği belli olmuyor. Kök hücre bağışı hayat kurtarır, bunu üstüne basa basa söylüyoruz.”
Kampanya sürecinde Türkiye’de hâlâ kök hücre bağışı yapılmamış bazı şehirler var: Osmaniye, Kilis, Erzurum, Kahramanmaraş ve Isparta. Buralarda da kampanya yapılması için tüm sosyal medya kanallarından, Facebook’taki ‘Öykü Arin’e Umut Ol’ sayfalarından, ayrıca oykuarineumutol.com adresinden aileyle iletişime geçebilirsiniz.
Daha önce kampanya yapılan şehirlerde ise bağışçı sayısının artması gerekiyor. Bir işyeri, STK, mahalle ve benzeri bir topluluğun parçasıysanız, 100 kişi organize olduğunuzda Kızılay’ın seyyar bir kan verme ünitesini herhangi bir toplanma noktasına da yollayabilirsiniz. Öykü Arin’in veya yaşamak için nakil bekleyen birinin genetik ikizi belki de sizsiniz...
Nakil prosedürü nasıl işliyor?
Kızılay’da kök hücre bağışçısı olmak istediğinizi söyleyip üç tüp kan veriyorsunuz. Kan örnekleriniz TÜRKÖK Doku Tiplendirme Laboratuvarı’na gönderiliyor, sonuçlar Kemik İliği Bankası veritabanına aktarılıyor. Bir hasta ve bağışçı arasında uyum tespit edildiğinde Sağlık Bakanlığı tarafından aranıyor ve hastanın tedavi gördüğü şehre götürülüyorsunuz. Bu süreçte refakatçinizle birlikte iaşe, konaklama ve yol masraflarınız bakanlık tarafından karşılanıyor; beş gün boyunca yine Sağlık Bakanlığı’nın misafiri olarak dört yıldızlı bir otelde konaklıyorsunuz. İlk dört gün yapılacak aşılarla kanınızdaki kök hücre sayısı artırılıyor. Beşinci gün sizden kan alınıyor, fazla kök hücreler ayrıştırılarak kendi kanınız size geri veriliyor. Kök hücre bağışçısı olarak uygun bulunduktan, özellikle hasta nakil için tedaviye başladıktan sonra donör olma kararından vazgeçerseniz hastada hayati tehlike oluşabileceğini hatırlatalım!

‘Öykü Arin’e ve tüm lösemili çocuklara umut ol’ kampanyası, Türkiye ve 12 ülkede devam ediyor. Kampanyaya kamu kuruluşları ve STK’ların yanı sıra ünlüler de destek veriyor. En son ‘Çukur’ dizisindeki bir sahneyle (solda) izleyicilere kök hücre bağışçısı olmaları çağrısı yapıldı.

Kızılay’ın kan bağış aracı önceki gün Demirören Medya Center bahçesinde de stant açtı, çalışanlar kök hücre ve kan bağışına yoğun ilgi gösterdi.