Ders zili MÜNAZARA için çalıyor

Okulda münazara’ aslında çok da yabancısı olduğumuz bir şey değil. Hemen hepimiz Türkçe-Edebiyat derslerinde, “Çok gezen mi bilir, çok okuyan mı” basitliğinde konuları tartışmışızdır. Projeniz, gençleri bundan öteye götürüp Batı standartlarında bir münazara geleneğiyle buluşturacak mı?
- Evet. Türkiye’de münazaranın tarihi çok yeni değil aslında. Ancak zamanla çeşitli endişelerle suya sabuna dokunmayan konuların tartıştırıldığı, rekabet ortamından uzak, öğrencileri motive edemeyen bir etkinlik haline geldi. Biz, Türkiye Münazara Projesi’yle dünyada en çok kullanılan format olan ‘parlamenter münazara formatı’nı getiriyoruz. Bu formatta hem konular daha zor hem de sadece 15 dakika önce açıklanıyor. Bu da gençlerin ezberledikleri içeriklerle değil kendi bilgileri ve yetenekleriyle yarışmalarına olanak sağlıyor.
50’den fazla
kupa kazandık
Kimsiniz siz? Münazaranın müfredata girmesini sağlayan ekip kimlerden oluşuyor?
- 2009’dan beri Türkiye’de münazara çalışmaları yürüten bir ekibiz. Farklı kurumlar, şirketler ve okullar için münazara aktiviteleri gerçekleştiriyoruz. 200’den fazla lisede eğitim verdik, 50’den fazla kupa kazandık. Bir yandan da münazaranın ders olarak okutulması için çalışmalar yürütüyorduk. En son Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı’mızla yaptığımız görüşmede modern münazara formatının müfredatta seçmeli ders olarak yer alması kararlaştırıldı. Bu süreçte biz de program geliştirme alanında uzman bir profesör ve doçentle birlikte çalışarak bir öğretim programı hazırlamaya başladık.
Projenin takvimi nasıl? Çocuklar için ilk münazara dersi ne zaman verilecek?
- Geçen şubatta Münazara ve Hitabet Derneği’ni kurduk. Milli Eğitim Bakanlığı’yla protokol anlaşmamızı yaptık. Türkiye Münazara Projesi’nin en önemli parçası olan münazara dersinin öğretim programını yazma süreci haziranda tamamlanacak. Bu aşamadan sonra kitapların yazım süreci başlayacak. Öğretmenleri eğitmeye de bu hafta sonu başlıyoruz. Pilot uygulama için seçilen 16 ildeki 144 okuldan gelecek 288 öğretmenle bugün ve yarın bir araya geleceğiz. Yardımcı videolar, web sitesi ve mobil uygulamanın da ağustos sonuna kadar tamamlanması hedefleniyor. Her şey yolunda giderse 2018-2019’da tüm okullarda kulüplerimiz kurulmuş olacak. 2019-2020 eğitim öğretim yılında da münazara, pilot okulların programına seçmeli ders olarak girecek. Yıl içinde de il turnuvaları ve büyük bir ulusal turnuva düzenleyeceğiz.

Tartışma kültürü, gelişmişliği gösterir
Bir ülkenin vatandaşlarının münazara bilmesi neden önemlidir?
- Empati, saygı, hoşgörü, demokratik olgunluk, tartışma kültürü, işbirliği... Münazaranın kazandırdığı bu temel değerler; sağduyulu, kutuplaşmadan kaçınan bir toplumun yapıtaşlarıdır. Bunun yanı sıra tartışma kültürü, bir ülkenin gelişmişlik seviyesinin göstergelerinden biridir. Bu kültüre sahip bireyler, karşısındakine söz hakkı tanır. Konuşurken kişisel saldırı ve hakaretlerden kaçınarak fikrini ispatlarla savunur. Bu sayede toplum; siyasetten spora, eğitimden insan haklarına kadar her konuda konuşabilen bireylerden meydana gelir. Kalkınmış ülkelerde bireyler, ortak hedefler doğrultusunda çalışabilirler. Ne kadar farklı etnik gruptan geliyor olsalar da ne kadar farklı inanç ve değerlere sahip olsalar da ortak bir çıkar için işbirliği yapabilirler. İnsanların kutuplaştığı bir ortamdaysa hedefler de maalesef bu kutuplaşmadan etkilenir. Bahsettiğimiz bu değerlerin oluşturacağı bir ortamda işbirliği içinde yaşamayı ve çalışmayı başaran bir toplum, istediğinde her alanda başarı elde eder. 

Münazara yapmak bir gence ne katar?
* Hitabet yeteneği gelişir. Topluluk önünde konuşma becerisi ancak pratik yaparak sağlanır. Münazara yapan kişi yılda en az 50 defa kürsüye çıkar. Önce kendini ifade etmeyi, sonra da etkili konuşmayı öğrenir.
* Genel kültürü artar. Münazaracı sınırsız alanda sayısız konuda yarıştığı için kendini geliştirmek zorunda hisseder. Bu sebeple daha çok kitap okur, daha çok araştırma yapar, daha çok film izler, daha çok eğtici program takip eder.
* Problem çözme odaklı biri olur. Tartışılan konular hep bir problemin çözümü üzerine olduğundan münazaracının algısı bu yönde şekillenir.
* Farklı fikirlere saygı duymayı ve tartışma adabını öğrenir. Münazaracı yarışma içinde normalde savunmayacağı fikirleri de savunma pozisyonunda kaldığı için farklı fikir ve insan gruplarıyla empati kurar. Yarışmanın formatı karşıt fikirleri dinlemek ve onlara makul bir şekilde karşı çıkmak durumundadır.
* Eleştirel bakabilmeye başlar. Münazaracı bir olgu ya da durumun eksik, hatalı yönlerini ortaya çıkarmaya yönelik bir düşünce sistemi geliştirir.
* Takım olma becerisi gelişir. Münazaracılar takım olarak stres altında ortak bir strateji belirlemek, argümanları paylaşmak ve birbirlerine referans vermek zorundadırlar.
* Yabancı dili gelişir, yeni insanlar tanır. Uluslararası turnuvalara katılan münazaracılar günler boyu farklı milletlerden ve kültürlerden insanlarla zaman geçirerek en etkili yöntemle yabancı dillerini geliştirmiş ve uluslararası bir ağa katılmış olurlar.Bir münazaracı yıl sonunda yurt içinde ve yurt dışında farklı üniversite ve liselerde okuyan pek çok başarılı kişiyle arkadaşlık kurar, kariyeri için de çok önemli bir ağa sahip olmuş olur.

Münazara nasıl yapılır?
- Konuların 15 dakika önce açıklandığı, ekonomiden kadın haklarına, spordan dış politikaya gençlerin pek çok farklı konunun ele alındığı, yarışmacıların konunun hangi tarafını savunacaklarını kura sonucu öğrendikleri bir tartışma formatı münazara. Bir takım iki kişiden oluşuyor ve aynı salonda dört farklı takım yarışıyor.
Nerelerde turnuvalar düzenleniyor?
- Her yıl lise ve üniversitelerin yarıştığı 20’den fazla turnuva düzenleniyor. Öğrenciler bu yarışmalara online duyurularla ya da resmi davetlerle katılabiliyor. Ayrıca herhangi bir lise ya da üniversiteyi temsil etmeseniz de iki kişilik bir takım kurup yarışabiliyorsunuz.
Bu alanda dünyada neredeyiz?
- Türkiye özellikle son yıllarda uluslararası seviyede neredeyse hiç başarı gösteremedi. Dünyada anadili İngilizce olmayan ülkeler arasında Malezya, Hollanda ve İsrail çok iyi konumda bizse epey gerilerdeyiz.

Yakın tarihi öğrenmeliler
Münazaraya ilgi duyan çocuklara, gençlere neler tavsiye edersiniz? Münazara dersi başlayana kadar kendilerini nasıl hazırlasınlar?
- Gençlerin öncelikle temel ideolojileri, dünyadaki yoksulluk, ayrımcılık gibi temel sorunlarını, Sanayi Devrimi’ni ve topluma etkilerini, yakın dönem Türkiye tarihini öğrenmeleri gerekiyor. Her gün mutlaka Türkiye’de ve dünyada olup bitenler öğrenmeleri için gazete okumaları, çeşitli dergileri takip etmeleri gerekiyor. Bu takip sırasında da tek kaynaktan beslenmemeleri çok önemli. Film ve belgesel izlemeleri de konuşmalarını yaparken örnek verebilmeleri açısından çok önemli. Bu konuda herkese açık eğitimler veren Meridyen Destek Derneği ve Münazara Hitabet Derneği var. Ayrıca münazara kulübü olan okullardan da destek alınabilir.